حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ أَنَسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم انْكَفَأَ إِلَى كَبْشَيْنِ أَقْرَنَيْنِ أَمْلَحَيْنِ فَذَبَحَهُمَا بِيَدِهِ . تَابَعَهُ وُهَيْبٌ عَنْ أَيُّوبَ . وَقَالَ إِسْمَاعِيلُ وَحَاتِمُ بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَيُّوبَ عَنِ ابْنِ سِيرِينَ عَنْ أَنَسٍ .

Bize Kuteybe b. Said, ona Abdülvehhab,ona Eyyüb, ona Ebu Kilâbe, ona da Enes (b. Malik) şöyle demiştir:

Rasulullah (sav) (almış olduğu) alacalı, boynuzlu iki koçu kendi eliyle kesti.

Vüheyb, Eyyüb'den yapmış olduğu rivayetle Abdülvehhab'a mutabaat etmiştir. İsmail ve Hatim b. Verdân da Eyyüb'den, o İbn Sirin'den, o da Enes'ten bu hadisi rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 7, 2/420

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ أَبِى جُحَيْفَةَ عَنِ الْبَرَاءِ قَالَ ذَبَحَ أَبُو بُرْدَةَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَقَالَ لَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « أَبْدِلْهَا » . قَالَ لَيْسَ عِنْدِى إِلاَّ جَذَعَةٌ - قَالَ شُعْبَةُ وَأَحْسِبُهُ قَالَ - هِىَ خَيْرٌ مِنْ مُسِنَّةٍ . قَالَ « اجْعَلْهَا مَكَانَهَا ، وَلَنْ تَجْزِىَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ » . وَقَالَ حَاتِمُ بْنُ وَرْدَانَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدٍ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ عَنَاقٌ جَذَعَةٌ .

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona, Seleme (b. Küheyl), ona da Ebu Cuhayfe, Bera (b. Azib)’in şöyle dediğini rivayet etmiştir:

"Ebu Bürde kurban bayramı namazından önce kurbanını kesti. Hz. Peygamber (sav) 'Onun yerine başka bir (hayvanı) kurban et' buyurdu. Ebu Bürde de 'Ey Allah'ın Rasulü! Benim küçük bir hayvan dışında bir hayvanım yoktur' dedi. -Şu'be der ki: Zannederim şunu da söyledi:- 'Ama o yaşlı olandan daha hayırlıdır.' Rasulullah da (sav) 'Bunu onun yerine koy, fakat senden başkası için bu caiz değildir' buyurdu.

Hatim b. Verdân, ona Eyyub, ona Muhammed b. Sirin, ona da Enes, o da Peygamber'den (sav) bu hadisi rivayet etmiş ve rivayetinde "Anâkun (Keçi oğlağı)", "Cezatun (Çebiş) süt oğlağı" ifadelerini kullanmıştır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 8, 2/421

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا مُطَرِّفٌ عَنْ عَامِرٍ عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ - رضى الله عنهما - قَالَ ضَحَّى خَالٌ لِى يُقَالُ لَهُ أَبُو بُرْدَةَ قَبْلَ الصَّلاَةِ ، فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « شَاتُكَ شَاةُ لَحْمٍ » . فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ عِنْدِى دَاجِنًا جَذَعَةً مِنَ الْمَعَزِ . قَالَ « اذْبَحْهَا وَلَنْ تَصْلُحَ لِغَيْرِكَ » . ثُمَّ قَالَ « مَنْ ذَبَحَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَإِنَّمَا يَذْبَحُ لِنَفْسِهِ ، وَمَنْ ذَبَحَ بَعْدَ الصَّلاَةِ فَقَدْ تَمَّ نُسُكُهُ ، وَأَصَابَ سُنَّةَ الْمُسْلِمِينَ » . تَابَعَهُ عُبَيْدَةُ عَنِ الشَّعْبِىِّ وَإِبْرَاهِيمَ . وَتَابَعَهُ وَكِيعٌ عَنْ حُرَيْثٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ . وَقَالَ عَاصِمٌ وَدَاوُدُ عَنِ الشَّعْبِىِّ عِنْدِى عَنَاقُ لَبَنٍ . وَقَالَ زُبَيْدٌ وَفِرَاسٌ عَنِ الشَّعْبِىِّ عِنْدِى جَذَعَةٌ . وَقَالَ أَبُو الأَحْوَصِ حَدَّثَنَا مَنْصُورٌ عَنَاقٌ جَذَعَةٌ . وَقَالَ ابْنُ عَوْنٍ عَنَاقٌ جَذَعٌ ، عَنَاقُ لَبَنٍ .

Bize Müsedded (b. Müserhed), ona Halid b. Abdullah, ona Mutarrif (b. Tarif), ona da (Amir) eş-Şa'bî, Bera b. Azib’in (ra) şöyle dediğini rivayet etti:

"Dayım Ebu Bürde namazdan önce kurban kesmişti. Rasulullah (sav) (o haliyle) 'Senin bu koyunun (ibadet maksadıyla kurban edilen bir koyun değil, sadece etinden istifade edebileceğin) bir et koyunudur' buyurdu. Dayım da 'Ey Allah'ın Rasulü bende bir yaşını doldurmuş bir keçi yavrusu vardır' (onu kurban edebilir miyim?) diye sordu. Hz. Peygamber (sav) 'Senden başkası için uygun olmamakla beraber sen kes' buyurdu. Sonra da 'Her kim namazdan evvel kurbanını keserse, onu ancak kendisi için kesmiş olur. Her kim namazdan sonra keserse kurban kesme ibadeti tam olarak yerine gelmiş olur ve Müslümanların sünnetini yerine getirmiş olur' buyur­du."

Bu hadisi eş-Şa'bî'den rivayet etmekte Ubeyde, Mutarrıfa ve İbrahim en-Nahaî'ye mutâbaat etti. Yine bu hadisi Hureys, ona Şa'bî'den senediyle rivayet etmekte Vekî', Ubeyde'ye mutâbaat etti. Asım b. Süleyman ile Davud b. Ebu Hind, Şa'bî'den: "Yanımda bir süt oğlağı var" şeklinde aktarmışlardır. Zubeyd ile Firâs da Şa'bî'den: "Yanımda henüz yaşına basmamış bir dişi keçi yavrusu var" şek­linde rivayet etmişlerdir. Ebu Ahvas da der ki: Bize Mansur: "Dişi bir yavru oğlak" diye aktardı. İbn Avn da "Dişi bir yavru oğlak" ve "süt oğlak" şeklinde söylemiş­tir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 8, 2/421

باب قَوْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم لأَبِى بُرْدَةَ « ضَحِّ بِالْجَذَعِ مِنَ الْمَعَزِ وَلَنْ تَجْزِىَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ » .

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى بَكْرٍ الْمُقَدَّمِىُّ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الْحَارِثِ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ قَالَ كَانَ عَبْدُ اللَّهِ يَنْحَرُ فِى الْمَنْحَرِ . قَالَ عُبَيْدُ اللَّهِ يَعْنِى مَنْحَرَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 6, 2/420

حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِى إِيَاسٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ صُهَيْبٍ قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ - رضى الله عنه - قَالَ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُضَحِّى بِكَبْشَيْنِ وَأَنَا أُضَحِّى بِكَبْشَيْنِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 7, 2/420

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَزِيدَ عَنْ أَبِى الْخَيْرِ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ - رضى الله عنه أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أَعْطَاهُ غَنَمًا يَقْسِمُهَا عَلَى صَحَابَتِهِ ضَحَايَا ، فَبَقِىَ عَتُودٌ فَذَكَرَهُ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ « ضَحِّ بِهِ أَنْتَ» .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 7, 2/421

حَدَّثَنَا آدَمُ بْنُ أَبِى إِيَاسٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ أَنَسٍ قَالَ ضَحَّى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِكَبْشَيْنِ أَمْلَحَيْنِ ، فَرَأَيْتُهُ وَاضِعًا قَدَمَهُ عَلَى صِفَاحِهِمَا يُسَمِّى وَيُكَبِّرُ ، فَذَبَحَهُمَا بِيَدِهِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 9, 2/421

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ دَخَلَ عَلَىَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِسَرِفَ وَأَنَا أَبْكِى ، فَقَالَ « مَا لَكِ أَنَفِسْتِ » . قُلْتُ نَعَمْ . قَالَ « هَذَا أَمْرٌ كَتَبَهُ اللَّهُ عَلَى بَنَاتِ آدَمَ اقْضِى مَا يَقْضِى الْحَاجُّ غَيْرَ أَنْ لاَ تَطُوفِى بِالْبَيْتِ » . وَضَحَّى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ نِسَائِهِ بِالْبَقَرِ .

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 10, 2/421

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ بُكَيْرٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ كَثِيرِ بْنِ فَرْقَدٍ عَنْ نَافِعٍ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنهما - أَخْبَرَهُ قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَذْبَحُ وَيَنْحَرُ بِالْمُصَلَّى .

Açıklama: Rasulullah'ın (sav), insanlara kesim usulünü gözlemleme imkânını sağlamak üzere bu şekilde hareket ettiği anlaşılmaktadır. Ayrıca o dönemde bayram namazlarının, şehrin biraz dışında bir alanda kılındığı gözden uzak tutulmamalıdır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ezâhî 6, 2/420