حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتِ: سْتَأْذَنَ رَهْطٌ مِنَ الْيَهُودِ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكَ’. فَقُلْتُ: ’بَلْ عَلَيْكُمُ السَّامُ وَاللَّعْنَةُ’. فَقَالَ: "يَا عَائِشَةُ! إِنَّ اللَّهَ رَفِيقٌ يُحِبُّ الرِّفْقَ فِى الأَمْرِ كُلِّهِ" . قُلْتُ: ’أَوَلَمْ تَسْمَعْ مَا قَالُوا؟’ قَالَ: ’قُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ’.’

Bize Ebu Nuaym, ona İbn Uyeyne, ona ez-Zührî, ona Urve, ona da Hz. Âişe (r.anha) şöyle rivayet etmiştir: Bir grup Yahudi Hz. Peygamber'in (sav) huzuruna girmek için izin istedi. İçeri girdiklerinde; 'es-Sâmu aleyke (Ölüm üzerine olsun)' dediler. Ben de; 'Bilakis, ölüm sizin üzerinize olsun; lanet de' dedim. Rasûlullah (sav); "Ey Âişe! Şüphe yok ki Allah yumuşaktır, her işte yumuşaklığı sever" buyurdu. Ben; 'Onların ne dediğini duymadın mı?' deyince, "Ben de onlara 'Ve aleyküm' (Sizin üzerinize de olsun)' dedim ya!' buyurdu.

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: إِنَّ اللَّهَ رَفِيقٌ يُحِبُّ الرِّفْقَ

• Buhârî Sahîh-i Buhârî İstitâbetü'l-Mürteddîn ve'l-Muânidîn ve Kıtâlihim 4, 2/654

حَدَّثَنَا رَوْحٌ حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِي أَبُو الزُّبَيْرِ أَنَّهُ سَمِعَ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ يَقُولُ: سَلَّمَ نَاسٌ مِنْ الْيَهُودِ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكَ، يَا أَبَا الْقَاسِمِ’. فَقَالَ: ’وَعَلَيْكُمْ’. فَقَالَتْ عَائِشَةُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا وَغَضِبَتْ: ’أَلَمْ تَسْمَعْ مَا قَالُوا؟’ قَالَ: ’بَلَى، قَدْ سَمِعْتُ، فَرَدَدْتُهَا عَلَيْهِمْ. إِنَّا نُجَابُ عَلَيْهِمْ، وَلَا يُجَابُونَ عَلَيْنَا’.

Bize Ravh, ona İbn Cüreyc, ona da Ebu'z-Zübeyr, Câbir b. Abdullah'ın (ra) şöyle dediğini rivayet etti: Yahudilerden bazı insanlar Rasulullah'a (sav) 'es-Sâmü aleyke yâ Ebe'l-Kâsım (Ölüm üzerine olsun ey Ebu'l-Kâsım)' diyerek selam verdi. Hz. Peygamber de: 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' diyerek onlara karşılık verdi. Hz. Âişe kızgın bir şekilde: 'Onların ne dediğini duymadın mı?' deyince. Allah Elçisi (sav): 'Evet, duydum. Ben de söylediklerini onlara iade ettim. Bizim onlar hakkında yaptığımız dua kabul edilir ama onların (aleyhimize olan) bizimle alakalı duaları kabul görmez' buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Cabir b. Abdullah el-Ensarî 15172, 5/233

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ: اسْتَأْذَنَ رَهْطٌ مِنْ الْيَهُودِ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكَ’. فَقَالَتْ عَائِشَةُ: ’بَلْ السَّامُ عَلَيْكُمْ، وَاللَّعْنَةُ’. قَالَ: "يَا عَائِشَةُ، إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يُحِبُّ الرِّفْقَ فِي الْأَمْرِ كُلِّهِ". قَالَتْ: ’أَلَمْ تَسْمَعْ مَا قَالُوا؟’ قَالَ: ’فَقَدْ قُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ’.’

Bize Süfyan, ona Zührî, ona da Urve, Âişe'nin (r.anha) şöyle dediğini rivayet etti: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girmek için izin istedi ve: 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun)' dedi. Hz. Aişe de (onlara): 'Bilakis ölüm sizin üzerinize olsun; lanet de!' karşılığını verdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber: "Ey Aişe, Şüphe yok ki, Allah (ac), bütün işlerde yumuşaklığı sever." Âişe: 'Onların dediklerini işitmedin mi?' deyince Hz. Peygamber: 'Ben de onlara 'Ve aleyküm (sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 24591, 8/24

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِي بُكَيْرٍ قَالَ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي بَكْرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: دَخَلَ نَاسٌ مِنْ الْيَهُودِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكَ’. فَقَالَ: ’عَلَيْكُمْ’. فَقَالَتْ عَائِشَةُ: ’عَلَيْكُمْ لَعْنَةُ اللَّهِ وَلَعْنَةُ اللَّاعِنِينَ’. قَالُوا: ’مَا كَانَ أَبُوكِ فَحَّاشًا’. فَلَمَّا خَرَجُوا، قَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ’مَا حَمَلَكِ عَلَى مَا صَنَعْتِ؟’ قَالَتْ: ’أَمَا سَمِعْتَ مَا قَالُوا؟’ قَالَ: ’فَمَا رَأَيْتِينِي قُلْتُ: ’عَلَيْكُمْ’، إِنَّهُ يُصِيبُهُمْ مَا أَقُولُ لَهُمْ وَلَا يُصِيبُنِي مَا قَالُوا لِي.’

Bize Yahya b. Ebu Bükeyr, ona Züheyr b. Muhammed, ona Abdullah b. Ebu Bekir b. Muhammed b. Amr b. Hazm, ona da babası (Ebu Bekir b. Muhammed b. Amr b. Hazm), Hz. Âişe'nin şöyle dediğini rivayet etti: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girdiler ve O'na 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun)' dediler. Hz. Peygamber de onlara: 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' karşılığını verdi. Hz. Âişe de: 'Allah'ın ve lanet edenlerin laneti üzerinize olsun' dedi. Bunun üzerine Yahudiler: 'Senin baban böyle kötü söz söyleyen biri değildir' dediler. Onlar çıkıp gittiklerinde Rasûlüllah (sav) Âişe'ye: 'Böyle davranmaya seni iten sebep neydi?' diye sordu. Hz. Âişe de: 'Onların ne dediğini duymadın mı?' deyince, Allah Rasulü (sav): 'Görmedin mi ben de onlara 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim. Benim onlara söylediğim başlarına gelir ama onların söyledikleri bana dokunmaz.' buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 25363, 8/201

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن عروة عن عائشة قالت: دخل رهط من اليهود على النبي صلى الله عليه وسلم فقالوا: ’السام عليكم’. فقال النبي صلى الله عليه وسلم: ’عليكم’. قالت عائشة: ’ففهمتها، فقلت: ’عليكم السام واللعنة’. قالت: ’فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم : "مهلا يا عائشة، إن الله يحب الرفق في الامر كله"’. قالت: ’يا رسول الله، ألم تسمع ما قالوا؟’ فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ’فقد قلت : ’عليكم’.’

Bize Ma'mer, ona Zührî, ona da Urve'nin naklettiğine göre Hz. Âişe (r.anha) şöyle demiştir: Bir grup Yahudi Hz. Peygamber'in (sav.) yanına girdi ve: 'es-Sâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' dedi. Rasulullah (sav) da onlara: 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' karşılığını verdi. Âişe (r.anha) şöyle demiştir: 'Ben bunu anladım ve onlara: 'Aleykümü's-sâmü ve'l-la'netü (Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim'. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Aişe: 'Ey Allah'ın Elçisi, söylediklerini işitmedin mi?' deyince, Peygamber (sav): 'Ben de onlara 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9839, 6/11

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ حَدَّثَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: دَخَلَ رَهْطٌ مِنْ الْيَهُودِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكُمْ’. فَقَالَتْ عَائِشَةُ: فَفَهِمْتُهَا، فَقُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ السَّامُ وَاللَّعْنَةُ’. فَقَالَتْ: فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "مَهْلًا يَا عَائِشَةُ، إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يُحِبُّ الرِّفْقَ فِي الْأَمْرِ كُلِّهِ." قَالَتْ: قُلْتُ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَلَمْ تَسْمَعْ مَا قَالُوا؟’ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ’فَقَدْ قُلْتُ ’وَعَلَيْكُمْ’’.

Bize Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona da Urve, Âişe'nin şöyle dediğini rivayet etti: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girdi ve 'Essâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' dedi. Aişe şöyle demiştir: 'Ben bunu anladım ve onlara: 'Aleykümü's-sâmü ve'l-la'netü (Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim'. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Aişe: 'Ey Allah'ın Elçisi, söylediklerini işitmedin mi?' deyince, Peygamber (sav): 'Ben de onlara 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 26151, 8/383

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري عن عروة عن عائشة قالت : دخل رهط من اليهود على رسول الله صلى الله عليه وسلم ، فقالوا : ’السام عليكم’. قالت عائشة : ’ففهمتها ، فقلت : ’عليكم السام واللعنة’.’ فقال النبي عليه السلام: "مهلا يا عائشة، إن الله يحب الرفق في الامر كله". ، قالت : فقلت : ’يارسول الله، ألم تسمع ما قالوا؟’ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : ’فقد قلت : ’عليكم’.’

Bize Ma'mer, ona Zührî, ona da Urve, Aişe'nin (ra) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girdiler ve O'na 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun) ey Ebu'l-Kâsım ' dediler. Hz. Aişe : 'Ben bunu anladım ve 'Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim. Bunun üzerine Allah'ın Nebisi (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Ben: 'Ey Allah'ın Elçisi, Onların ne dediğini duymadın mı?' deyince. Allah Rasulü (sav): 'Ben de (onlara) 'Aleyküm (sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19460, 10/392

حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ قَالَا حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ عَنْ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: أَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَاسٌ مِنْ الْيَهُودِ فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا الْقَاسِمِ’. فَقَالَ: ’وَعَلَيْكُمْ’. قَالَتْ عَائِشَةُ: فَقُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ السَّامُ وَالذَّامُ’. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ’يَا عَائِشَةُ، لَا تَكُونِي فَاحِشَةً’. قَالَتْ: فَقُلْتُ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَمَا سَمِعْتَ مَا قَالُوا، ’السَّامُ عَلَيْكَ’؟’ قَالَ: "أَلَيْسَ قَدْ رَدَدْتُ عَلَيْهِمْ الَّذِي قَالُوا؟ قُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ’.’ [قَالَ ابْنُ نُمَيْرٍ: يَعْنِي فِي حَدِيثِ عَائِشَةَ: ’إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ لَا يُحِبُّ الْفُحْشَ وَلَا التَّفَحُّشَ’. وَقَالَ ابْنُ نُمَيْرٍ فِي حَدِيثِهِ: ’فَنَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: ’وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ’، حَتَّى فَرَغَ.’]

Bize Ebu Muaviye ve İbn Nümeyr, onlara A'meş, ona Müslim, ona da Mesrûk, Âişe'nin (r.anha) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Hz. Peygamber'e (sav) Yahudi olan bazı insanlar geldi ve O'na 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun) ey Ebu'l-Kâsım ' dedi. Hz. Peygamber de (sav) onlara 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' karşılığını verdi. Hz. Âişe (sözüne devam ederek) şöyle dedi: 'Ben de onlara 'Ve aleykümü's-sâmü ve'z-zemmü (Ölüm ve yergi sizin üzerinize olsun)' dedim." Bunun üzerine Rasulullah (sav): 'Ey Âişe, kötü olma!' buyurdu. Ben de: 'Ey Allah'ın Elçisi, onların ne dediğini duymadın mı? 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun) dediler' deyince, Allah Rasulü (sav): 'Ben de onlara söylediklerini iade ettim; 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu. [İbn Nümeyr dedi ki: 'Âişe (r.anha) hadisinden kasıt; Allah azze ve cellenin, çirkin işi ve kötü sözü sevmediğidir.' Yine İbn Nümeyr rivayetinde şöyle demiştir: 'Sana geldiklerinde, Allah'ın seni selamlamadığı bir biçimde seni selamlarlar... (Mücadele, 58/8)' ayeti sonuna kadar bu hadis hakkında nazil olmuştur.]

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 26449, 8/447

وعن عبد الوهاب عن أيوب عن عبد الله بن أبى مليكة عن عائشة رضي الله عنها: أن يهود أتوا النبي صلى الله عليه وسلم، فقالوا: ’السام عليكم’. فقالت عائشة: ’وعليكم، ولعنكم الله وغضب الله عليكم’. قال: "مهلا يا عائشة، عليك بالرفق، وإياك والعنف والفحش." قالت: ’أو لم تسمع ما قالوا؟’ قال: "أو لم تسمعى ما قلت رددت عليهم؟ فيستجاب لي فيهم، ولا يستجاب لهم في."

Bize Abdülvehhab, ona Eyyüb, ona da Abdullah b. Ebu Müleyke, Aişe'nin (r.anha) şöyle dediğini rivayet etti: Yahudiler Rasulullah'ın (sav) yanına geldi ve O'na: 'es-Sâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' dedi. Aişe de: '(Ölüm asıl) Sizin üzerinize olsun. Allah size lanet etsin ve Allah'ın gazabı üzerinize olsun.' dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Sana yaraşan yumuşak davranmaktır. sertlikten ve çirkin işlerden sakın." buyurdu. Aişe: 'Ey Allah'ın Elçisi, söylediklerini işitmedin mi?' deyince, Peygamber (sav): '"Peki sen benim onlara karşılık verirken ne dediğimi işitmedin mi? Bizim onlar hakkında yaptığımız dua kabul edilir ama onların (aleyhimize olan) bizimle alakalı duaları kabul görmez." buyurdu.

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 311, /273

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا سَلَمَةَ يُحَدِّثُ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: "إِنْ كَانَ لَيَكُونُ عَلَىَّ الصِّيَامُ مِنْ رَمَضَانَ فَمَا أَقْضِيهِ حَتَّى يَجِىءَ شَعْبَانُ."

Bize Amr b. Ali, ona Yahya, ona Yahya b. Said, ona da Ebu Seleme, Âişe'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Üzerimde ramazan ayından kalan oruç borcu olurdu da (ertesi senenin) şaban ayı gelene dek onu kaza edemezdim."

Açıklama: Hz. Âişe başka rivayetlerde, bunun sebebinin Hz. Peygamber'le meşgul olmaktan kaynaklandığını bildirmiştir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 64, /2237