حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ - رضى الله عنه - أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم أُتِىَ بِلَحْمٍ تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ فَقَالَ « هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ ، وَهُوَ لَنَا هَدِيَّةٌ » . وَقَالَ أَبُو دَاوُدَ أَنْبَأَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ سَمِعَ أَنَسًا عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم .

Bize Yahya b. Musa, ona Veki’ ona Şu’be, ona Katâde Enes’in şöyle anlattığını rivayet etti: Hz. Peygamber’e (sav) Berîre'ye sadaka olarak verilmiş bir parça et getirildiğinde; O şöyle dedi:“O et, Berîre'ye sadakadır; ondan (Berîre’den) bize de hediyedir” buyurdu. Ebu Davud et-Tayâlîsî şöyle dedi: "Bize Şu’be, bize Katâde'den nakille Enes'ten Hz. Peygamber’den bu sözünü işittiğini nakletti."

Açıklama: Ebu Dâvûd et-Tayâlisî Katade'nin tedlis yapan birisi olmakla birlikte Enes'ten bu rivayeti işittiğini tespit edilmiştir. Bu rivayetin isnadının sıhhati açısından önemlidir. Bedrüddin el-Aynî, Umdetu'l-kârî, (Beyrut: Dârü İhyâi't-Türasi'l-Arabî, ts.), 9/92. Rivayetten anlaşılan husus kendisine sadaka düşen aldığı sakayı hediye edebilir. Hz. Peygamber kendine gelen hediye edileni yer sadaka malından yemezdi. Sadaka verilen kişinin tasarrufu ile ancak Hz. Peygamber'e (ve sadaka düşmeyenlere) sadaka helal olur. bkz. İbn Battal, Ebu'l-Hüseyn Ali b. Halef b. Abdilmelik, Şerhu Sahihu'l-buhârî, thk. Ebu Temim Yasir b. İbrahim (Riyad: Mektebetü'r-Rüşd, 1423/2003),3/544

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 62, 1/486

حَدَّثَنَا قَبِيصَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ طَلْحَةَ عَنْ أَنَسٍ - رضى الله عنه - قَالَ مَرَّ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِتَمْرَةٍ مَسْقُوطَةٍ فَقَالَ: "لَوْلاَ أَنْ تَكُونَ صَدَقَةً لأَكَلْتُهَا" . وَقَالَ هَمَّامٌ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " أَجِدُ تَمْرَةً سَاقِطَةً عَلَى فِرَاشِى" .

Bize Kabîsa, ona Süfyân, ona Mansur, ona Talha, ona Enes'in söylediğine göre Hz. Peygamber (sav) yerde düşmüş bir hurma tanesi buldu ve şöyle dedi: "Zekat malı olma ihtimali olmasaydı bunu mutlaka yerdim." Hemmâm'ın Ebu Hüreyre'den onun da Hz. Peygamber'den (sav) naklettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Bazen yatağımın üstüne düşmüş bir hurma tanesi buluyorum." (Fakat zekat malı olma ihtimaline karşı yemiyorum.)

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Hemmam b. Münebbih arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 4, 1/594

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ كِلاَهُمَا عَنْ شُعْبَةَ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَنَسٍ ح وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ سَمِعَ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ قَالَ أَهْدَتْ بَرِيرَةُ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم لَحْمًا تُصُدِّقَ بِهِ عَلَيْهَا فَقَالَ "هُوَ لَهَا صَدَقَةٌ وَلَنَا هَدِيَّةٌ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, o ikisine Veki'; (T) Bize Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşâr, o ikisine Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona Katade, ona Enes; (T) Bize Ubeydullah b. Muaz -hadisin lafzı ona aittir- ona babası, ona Şube, ona Katade, Enes b. Malik'in şöyle dediğini rivayet etti: Berîre Hz. Peygamber'e (sav) kendisine sadaka olarak verilen bir et hediye etti. Bunun üzerine Resul-i Ekrem; "bu et Berîre'ye sadaka, bize de hediyedir" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2485, /418

حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ - وَاللَّفْظُ لاِبْنِ الْمُثَنَّى - قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الأَسْوَدِ عَنْ عَائِشَةَ وَأُتِىَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِلَحْمِ بَقَرٍ فَقِيلَ هَذَا مَا تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ. فَقَالَ "هُوَ لَهَا صَدَقَةٌ وَلَنَا هَدِيَّةٌ."

Bize Ubeydullah b. Muaz, ona babası, ona Şube: (T) Bize Muhammed b. el-Müsenna ve İbn Beşşâr -hadisin lafzı ona aittir- o ikisine Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona el-Hakem, ona İbrahim, ona el-Esved, Hz. Ayşe'nin şöyle anlattığını rivayet etti: Hz. Peygamber'e (sav) sığır eti getirdiler ve bu et Berîre'ye sadaka olarak verildi dediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber; "o, Berîre'ye sadaka, bize de hediyedir" dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2486, /418

حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ كَانَتْ فِى بَرِيرَةَ ثَلاَثُ قَضِيَّاتٍ كَانَ النَّاسُ يَتَصَدَّقُونَ عَلَيْهَا وَتُهْدِى لَنَا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَلَكُمْ هَدِيَّةٌ فَكُلُوهُ."

Bize Züheyr b. Harb ile Ebu Küreyb, o ikisine Ebu Muaviye, ona Hişam b. Urve, ona Abdurrahman b. el-Kasım, ona babası, Hz. Ayşe'nin (r.anha) şöyle anlattığını rivayet etti: Berîre ile ilgili üç durumdan dolayı üç şer'i hüküm sabit oldu. (Bunlardan biri şuydu): Halk ona sadaka veriyor, o da (bunu) bize hediye ediyordu. Ben bu meseleyi Hz. Peygamber'e açtım. Bana; "o, Berîre'ye sadaka; sizin için de hediyedir. Dolayısıyla onu yiyin" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2487, /418

وَحَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنْ رَبِيعَةَ عَنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِ ذَلِكَ [قَالَتْ كَانَتْ فِى بَرِيرَةَ ثَلاَثُ قَضِيَّاتٍ كَانَ النَّاسُ يَتَصَدَّقُونَ عَلَيْهَا وَتُهْدِى لَنَا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَلَكُمْ هَدِيَّةٌ فَكُلُوهُ" [غَيْرَ أَنَّهُ قَالَ "وَهُوَ لَنَا مِنْهَا هَدِيَّةٌ."]

Bana Ebu Tahir, ona (Abdullah) İbn Vehb, ona Malik b. Enes, ona Rabia, ona el-Kasım, ona da Hz. Ayşe'nin şöyle anlattığını rivayet etti: Berîre ile ilgili üç durumdan dolayı üç şer'i hüküm sabit oldu. (Bunlardan biri şuydu): Halk ona sadaka veriyor, o da (bunu) bize hediye ediyordu. Ben, bu meseleyi Hz. Peygamber’e (sav) açtım da bana; "o, Berîre'ye sadaka; sizin için de hediyedir. Dolayısıyla onu yiyin" buyurdu. [Ebu Tâhir'in bu rivayetine göre Hz. Peygamber; "o Berîre'den bize hediyedir" demiştir.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2489, /418

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا حُسَيْنُ بْنُ عَلِىٍّ عَنْ زَائِدَةَ عَنْ سِمَاكٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ الْقَاسِمِ قَالَ سَمِعْتُ الْقَاسِمَ يُحَدِّثُ عَنْ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِ ذَلِكَ. قَالَتْ كَانَتْ فِى بَرِيرَةَ ثَلاَثُ قَضِيَّاتٍ كَانَ النَّاسُ يَتَصَدَّقُونَ عَلَيْهَا وَتُهْدِى لَنَا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَلَكُمْ هَدِيَّةٌ فَكُلُوهُ"

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Hüseyin b. Ali, ona Zâide, ona Simak, ona Abdurrahman b. el-Kasım, ona babası, ona Hz. Ayşe; (T) Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona Abdurrahman b. el-Kasım, ona el-Kasım Hz. Ayşe'nin şöyle anlattığını rivayet etti: Berîre ile ilgili üç durumdan dolayı üç şer'i hüküm sabit oldu. (Bunlardan biri şuydu): Halk ona sadaka veriyor, o da (bunu) bize hediye ediyordu. Ben, bu meseleyi Hz. Peygamber'e (sav) açtım da bana; "o, Berîre'ye sadaka; sizin için de hediyedir. Dolayısıyla onu yiyin" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2488, /418

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ سَلاَّمٍ الْجُمَحِىُّ حَدَّثَنَا الرَّبِيعُ - يَعْنِى ابْنَ مُسْلِمٍ - عَنْ مُحَمَّدٍ - وَهُوَ ابْنُ زِيَادٍ - عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا أُتِىَ بِطَعَامٍ سَأَلَ عَنْهُ فَإِنْ قِيلَ هَدِيَّةٌ أَكَلَ مِنْهَا وَإِنْ قِيلَ صَدَقَةٌ لَمْ يَأْكُلْ مِنْهَا."

Bize Abdurrahman b. Sellam el-Cumahi, ona er-Rabi' b. Müslim, ona Muhammed b. Ziyad, Ebu Hureyre'nin şöyle anlattığını rivayet etti: "Hz. Peygamber (sav), bir yiyecek getirildiği zaman onu sorar; hediyedir denilirse ondan yer, sadakadır denilirse yemezdi."

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2491, /419

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنِ ابْنِ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَهُ.

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2484, /418

حَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ خَالِدٍ عَنْ حَفْصَةَ عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ قَالَتْ بَعَثَ إِلَىَّ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِشَاةٍ مِنَ الصَّدَقَةِ فَبَعَثْتُ إِلَى عَائِشَةَ مِنْهَا بِشَىْءٍ فَلَمَّا جَاءَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِلَى عَائِشَةَ قَالَ "هَلْ عِنْدَكُمْ شَىْءٌ." قَالَتْ لاَ. إِلاَّ أَنَّ نُسَيْبَةَ بَعَثَتْ إِلَيْنَا مِنَ الشَّاةِ الَّتِى بَعَثْتُمْ بِهَا إِلَيْهَا قَالَ "إِنَّهَا قَدْ بَلَغَتْ مَحِلَّهَا."

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2490, /418