حَدَّثَنِى بِشْرُ بْنُ مَرْحُومٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سُلَيْمٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ أُمَيَّةَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « قَالَ اللَّهُ ثَلاَثَةٌ أَنَا خَصْمُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، رَجُلٌ أَعْطَى بِى ثُمَّ غَدَرَ ، وَرَجُلٌ بَاعَ حُرًّا فَأَكَلَ ثَمَنَهُ ، وَرَجُلٌ اسْتَأْجَرَ أَجِيرًا فَاسْتَوْفَى مِنْهُ ، وَلَمْ يُعْطِ أَجْرَهُ » .

Bize Bişr b. Merhûm, ona Yahya b. Süleym, ona İsmail b. Ümeyye, ona Said b. Ebu Said, ona Ebu Hureyre (ra) ona da Allah Resulü'nün (sav) bildirdiğine göre Yüce Allah şöyle buyurmuştur: "Üç (sınıf insan) vardır ki, kıyamet günü ben bunların hasmıyım: 1. Benim adımı anarak söz verip sonra sözünde durmayan, 2. Hür bir kimseyi (köle diye) satıp parasını yiyen. 3. Bir işçi çalıştırıp ücretini tam ödemeyen."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 106, 1/630

حَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ عَائِشَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهَا قَالَتْ جَاءَتْ بَرِيرَةُ إِلَىَّ فَقَالَتْ يَا عَائِشَةُ إِنِّى كَاتَبْتُ أَهْلِى عَلَى تِسْعِ أَوَاقٍ فِى كُلِّ عَامٍ أُوقِيَّةٌ. بِمَعْنَى حَدِيثِ اللَّيْثِ وَزَادَ فَقَالَ "لاَ يَمْنَعُكِ ذَلِكِ مِنْهَا ابْتَاعِى وَأَعْتِقِى" وَقَالَ فِى الْحَدِيثِ ثُمَّ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى النَّاسِ فَحَمِدَ اللَّهَ وَأَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ قَالَ "أَمَّا بَعْدُ."

Bize Ebu Tahir, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihab, ona Urve b. Zübeyr, ona da Peygamber'in (sav) zevcesi Aişe şöyle haber verdi: Berîre bana gelerek “ya Aişe! Ben sahiplerimle her sene bir okiyye vermek şartiyle dokuz okıyyeye azatlık antlaşması (mükâtebe) yaptım” dedi. Ravi bu hadisi Leys'in hadisi ile aynı manada rivayet etti, rivayetine "bu sana engel değildir, satın al da azat et" ifadesini ekledi. Rivayetinde şunu da söyledi: Sonra Rasulullah (sav) cemaat arasında aya­ğa kalkarak Allah'a hamdü senada bulundu. Arkasından; "أَمَّا بَعْدُ" dedi.

Açıklama: Hadisin metni için M003777 numaralı rivayete bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3778, /621

وَحَدَّثَنَاهُ أَحْمَدُ بْنُ عُثْمَانَ النَّوْفَلِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَهُ

Bize Ahmed b. Osman en-Nevfeli, ona Ebu Dâvûd, ona da Şube bu isnadla benzeri bir nakilde bulunmuştur.

Açıklama: Hadisin metni içinM003783 numaralı rivayete bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3784, /622

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَ حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ جَرِيرٍ قَالَ وَكَانَ زَوْجُهَا عَبْدًا فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَلَوْ كَانَ حُرًّا لَمْ يُخَيِّرْهَا. وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمْ "أَمَّا بَعْدُ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, o ikisine İbn Nümeyr; (T) Bize Ebu Küreyb, ona Veki; (T) Bize Züheyr b. Harb ve İshak b. İbrahim, o ikisine Cerir, ona Hişam b. Urve bu isnadla Ebu Seleme hadisine benzer şekilde nakilde bulunmuş ve Cerir'in rivayetinde “kocası köleydi. Bundan dolayı Rasulullah (sav) onu muhayyer bıraktı, o da boşanmayı tercih etti. Kocası hür olsaydı onu muhayyer bırakmazdı” ifadesi yer almış, Ancak onların rivayetinde "şimdi! (أَمَّا بَعْدُ)" ibaresi yer verilmemiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3780, /621

حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ - وَاللَّفْظُ لِزُهَيْرٍ - قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ كَانَ فِى بَرِيرَةَ ثَلاَثُ قَضِيَّاتٍ أَرَادَ أَهْلُهَا أَنْ يَبِيعُوهَا وَيَشْتَرِطُوا وَلاَءَهَا فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "اشْتَرِيهَا وَأَعْتِقِيهَا فَإِنَّ الْوَلاَءَ لِمَنْ أَعْتَقَ." قَالَتْ وَعَتَقَتْ فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا. قَالَتْ وَكَانَ النَّاسُ يَتَصَدَّقُونَ عَلَيْهَا وَتُهْدِى لَنَا. فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "هُوَ عَلَيْهَا صَدَقَةٌ وَهُوَ لَكُمْ هَدِيَّةٌ فَكُلُوهُ."

Bize Züheyr b. Harb ve Muhammed b. Alâ, ona Ebu Muaviye, ona Hişam b. Urve, ona Abdurrahman b. Kasım, ona ba­bası (Kasım b. Muhammed), ona da Aişe şöyle rivayet etti: "Berîre üzerinden üç hüküm gerçekleşmiştir: (Birincisi) sahipleri, velayeti kendilerinde kalmak şartıyla onu satmak istediler. Ben bunu Peygamber'e (sav) anlattım, O da 'sen onu satın al ve azat et, velayet azat edene aittir' buyurdu. (İkincisi) Berîre hürriyetine kavuştuğunda, Hz. Peygamber (sav) evliliğini devam ettirme konusunda tercihi kendisine bıraktı, o da boşanmayı seçti. (Üçüncüsü) halk ona sadaka verir, o da bize hediye ederdi. Ben bunu Peygamber'e (sav) anlattım, Hz. Peygamber (sav) 'o Berîre için sadaka, size ise hediyedir, ondan onu yiyin' buyurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3781, /622

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ سَمِعْتُ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ الْقَاسِمِ قَالَ سَمِعْتُ الْقَاسِمَ يُحَدِّثُ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّهَا أَرَادَتْ أَنْ تَشْتَرِىَ بَرِيرَةَ لِلْعِتْقِ فَاشْتَرَطُوا وَلاَءَهَا فَذَكَرَتْ ذَلِكَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ "اشْتَرِيهَا وَأَعْتِقِيهَا فَإِنَّ الْوَلاَءَ لِمَنْ أَعْتَقَ." وَأُهْدِىَ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَحْمٌ فَقَالُوا لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم هَذَا تُصُدِّقَ بِهِ عَلَى بَرِيرَةَ. فَقَالَ "هُوَ لَهَا صَدَقَةٌ وَهُوَ لَنَا هَدِيَّةٌ." وَخُيِّرَتْ. فَقَالَ عَبْدُ الرَّحْمَنِ وَكَانَ زَوْجُهَا حُرًّا. [قَالَ شُعْبَةُ ثُمَّ سَأَلْتُهُ عَنْ زَوْجِهَا فَقَالَ لاَ أَدْرِى.]

Bize Muhammed b. Müsenna, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona da Abdurrahman b. Kasım şöyle rivayet etmiştir: "Aişe azat etmek için Berîre'yi satın almak istedi, sahipleri de velayetinin (kendilerine ait olmasını) şart koştular. Bunun üzerine Hz. Aişe bu durumu Rasulullah'a (sav) anlattı. Hz. Peygamber (sav) 'sen onu satın al ve azat et, çünkü velayet azat edene aittir' buyur­du. Bir de Rasulullah'a (sav) et hediye gelmişti. Ken­disine 'bu et Berîre'ye sadaka olarak verildi' dediler. Hz. Peygamber (sav) de 'o Berîre'ye sadaka, bize ise hediyedir' buyurdu. Bir de Berîre (evliliğini sürdürüp sürdürmeme konusunda) serbest bırakıldı." [Abdurrahman der ki: Berîre'nin kocası hürdü. Şube der ki: Daha sonra ben ona Berîre'nin kocasının durumunu sordum, “bilmiyorum” cevabını verdi.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3783, /622

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَ حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ جَرِيرٍ قَالَ وَكَانَ زَوْجُهَا عَبْدًا فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَلَوْ كَانَ حُرًّا لَمْ يُخَيِّرْهَا . وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمْ « أَمَّا بَعْدُ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, o ikisine İbn Nümeyr; (T) Bize Ebu Küreyb, ona Veki; (T) Bize Züheyr b. Harb ve İshak b. İbrahim, o ikisine Cerir, ona Hişam b. Urve bu isnadla Ebu Seleme hadisine benzer şekilde nakilde bulunmuş ve Cerir'in rivayetinde “kocası köleydi. Bundan dolayı Rasulullah (sav) onu muhayyer bıraktı, o da boşanmayı tercih etti. Kocası hür olsaydı onu muhayyer bırakmazdı” ifadesi yer almış, Ancak onların rivayetinde "şimdi! (أَمَّا بَعْدُ)" ibaresi yer verilmemiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3780, /621

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَ حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ جَرِيرٍ قَالَ وَكَانَ زَوْجُهَا عَبْدًا فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَلَوْ كَانَ حُرًّا لَمْ يُخَيِّرْهَا . وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمْ « أَمَّا بَعْدُ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, o ikisine İbn Nümeyr; (T) Bize Ebu Küreyb, ona Veki; (T) Bize Züheyr b. Harb ve İshak b. İbrahim, o ikisine Cerir, ona Hişam b. Urve bu isnadla Ebu Seleme hadisine benzer şekilde nakilde bulunmuş ve Cerir'in rivayetinde “kocası köleydi. Bundan dolayı Rasulullah (sav) onu muhayyer bıraktı, o da boşanmayı tercih etti. Kocası hür olsaydı onu muhayyer bırakmazdı” ifadesi yer almış, Ancak onların rivayetinde "şimdi! (أَمَّا بَعْدُ)" ibaresi yer verilmemiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3780, /621

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَ حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ جَرِيرٍ قَالَ وَكَانَ زَوْجُهَا عَبْدًا فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَلَوْ كَانَ حُرًّا لَمْ يُخَيِّرْهَا . وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمْ « أَمَّا بَعْدُ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, o ikisine İbn Nümeyr; (T) Bize Ebu Küreyb, ona Veki; (T) Bize Züheyr b. Harb ve İshak b. İbrahim, o ikisine Cerir, ona Hişam b. Urve bu isnadla Ebu Seleme hadisine benzer şekilde nakilde bulunmuş ve Cerir'in rivayetinde “kocası köleydi. Bundan dolayı Rasulullah (sav) onu muhayyer bıraktı, o da boşanmayı tercih etti. Kocası hür olsaydı onu muhayyer bırakmazdı” ifadesi yer almış, Ancak onların rivayetinde "şimdi! (أَمَّا بَعْدُ)" ibaresi yer verilmemiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3780, /621

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالاَ حَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ جَمِيعًا عَنْ جَرِيرٍ كُلُّهُمْ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ بِهَذَا الإِسْنَادِ نَحْوَ حَدِيثِ أَبِى أُسَامَةَ غَيْرَ أَنَّ فِى حَدِيثِ جَرِيرٍ قَالَ وَكَانَ زَوْجُهَا عَبْدًا فَخَيَّرَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَاخْتَارَتْ نَفْسَهَا وَلَوْ كَانَ حُرًّا لَمْ يُخَيِّرْهَا . وَلَيْسَ فِى حَدِيثِهِمْ « أَمَّا بَعْدُ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, o ikisine İbn Nümeyr; (T) Bize Ebu Küreyb, ona Veki; (T) Bize Züheyr b. Harb ve İshak b. İbrahim, o ikisine Cerir, ona Hişam b. Urve bu isnadla Ebu Seleme hadisine benzer şekilde nakilde bulunmuş ve Cerir'in rivayetinde “kocası köleydi. Bundan dolayı Rasulullah (sav) onu muhayyer bıraktı, o da boşanmayı tercih etti. Kocası hür olsaydı onu muhayyer bırakmazdı” ifadesi yer almış, Ancak onların rivayetinde "şimdi! (أَمَّا بَعْدُ)" ibaresi yer verilmemiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Itk, 3780, /621