أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ جَامِعِ بْنِ شَدَّادٍ قَالَ سَمِعْتُ حُمْرَانَ بْنَ أَبَانَ أَخْبَرَ أَبَا بُرْدَةَ فِى الْمَسْجِدِ أَنَّهُ سَمِعَ عُثْمَانَ يُحَدِّثُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "مَنْ أَتَمَّ الْوُضُوءَ كَمَا أَمَرَهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ، فَالصَّلَوَاتُ الْخَمْسُ كَفَّارَاتٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ."

Bize Muhammed b. Abdüla'la, ona Halid (b. Haris el-Huceymî), ona Şu'be (b. Haccac), ona da Cami' b. Şeddad, ona da Humran b. Eban mescitte, ona da Osman (b. Affan), Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kim Allah'ın (ac) emrettiği gibi eksiksiz bir şekilde abdest alır (ve beş vakit namazını kılarsa), bu beş vakit namaz, aralarında işlediği günahlara kefaret olur."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 108, /2096

حَدَّثَنَا هُدْبَةُ بْنُ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنِى أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ أَبِى مُوسَى عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ صَلَّى الْبَرْدَيْنِ دَخَلَ الْجَنَّةَ" وَقَالَ ابْنُ رَجَاءٍ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ أَبِى جَمْرَةَ أَنَّ أَبَا بَكْرِ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ قَيْسٍ أَخْبَرَهُ بِهَذَا. حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ عَنْ حَبَّانَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مِثْلَهُ.

Bize Hüdbe b. Halid, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Ebu Musa, ona babasının (Abdullah b. Kays) söylediğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim iki serinlik vakti namazını (sabah ve ikindi namazlarını) kılarsa cennete girer." İbn Recâ dedi ki: bize Hemmâm, ona Ebu Cemre'nin rivayet ettiğine göre Ebu Bekr b. Abdullah b. Kays kendisine bu hadisi haber vermiştir. Bize İshak, ona Habbân, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Abdullah, ona da babası (Abdullah b. Kays) Nebi'den (sav) aynı şekilde rivayet etmiştir.

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: مَنْ صَلَّى الْبَرْدَيْنِ دَخَلَ الْجَنَّةَ

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 26, 1/307

وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْعَلاَءِ نَحْوَهُ. وَقَالَ قُتَيْبَةُ فِى حَدِيثِهِ: ’فَذَلِكُمُ الرِّبَاطُ، فَذَلِكُمُ الرِّبَاطُ، فَذَلِكُمُ الرِّبَاطُ’، ثَلاَثًا. [قَالَ أَبُو عِيسَى: وَفِى الْبَابِ عَنْ عَلِىٍّ، وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو، وَابْنِ عَبَّاسٍ، وَعَبِيدَةَ- وَيُقَالُ عُبَيْدَةُ- بْنِ عَمْرٍو، وَعَائِشَةَ، وَعَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَائِشٍ الْحَضْرَمِىِّ، وَأَنَسٍ. قَالَ أَبُو عِيسَى: وَحَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ فِى هَذَا الْبَابِ، حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ. وَالْعَلاَءُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، هُوَ ابْنُ يَعْقُوب الْجُهَنِىُّ (الْحُرَقِىُّ)، وَهُوَ ثِقَةٌ عِنْدَ أَهْلِ الْحَدِيثِ.]

Bize Kuteybe (b. Saîd), ona Abdülaziz b. Muhammed, ona da Alâ (b. Abdurrahman b. Yakub) benzer bir şekilde rivayet etmiştir. Kuteybe rivayet ettiği hadiste, 'İşte sizin ribatınız budur, işte sizin ribatınız budur, işte sizin ribatınız budur.' ifadesini üç kere tekrar etmiştir. [Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: 'Bu konuda Ali, Abdullah b. Amr, İbn Abbas, Abîde -Ubeyde olarak da söylenir- b. Amr, Âişe, Abdurrahman b. Â'iş el-Hadramî ve Enes'ten nakledilen rivayetler de vardır.' Ebu İsa (Tirmizî): 'Ebu Hureyre'nin bu konudaki hadisi, hasen-sahih'tir. Alâ' b. Abdurahman, İbn Yakub el-Cühenî (el-Hurakî) adlı kişidir; hadis âlimlerine göre sika bir ravidir.' demiştir.]

Açıklama: Hadiste geçen "ribat" kelimesi, bir vaktin namazını mescidde kıldıktan sonra bir sonraki namaz vaktinin gelmesini arzulamak ve böylece tüm vakit namazlarını mescidde kılmak anlamına gelmektedir. Bk. İbn Abdilber, el-İstizkâr, II, 303.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 39, 1/73

حَدَّثَنَا هُدْبَةُ بْنُ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنِى أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ أَبِى مُوسَى عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ صَلَّى الْبَرْدَيْنِ دَخَلَ الْجَنَّةَ" وَقَالَ ابْنُ رَجَاءٍ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ أَبِى جَمْرَةَ أَنَّ أَبَا بَكْرِ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ قَيْسٍ أَخْبَرَهُ بِهَذَا. حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ عَنْ حَبَّانَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مِثْلَهُ.

Bize Hüdbe b. Halid, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Ebu Musa, ona babasının (Abdullah b. Kays) söylediğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim iki serinlik vakti namazını (sabah ve ikindi namazlarını) kılarsa cennete girer." İbn Recâ dedi ki: bize Hemmâm, ona Ebu Cemre'nin rivayet ettiğine göre Ebu Bekr b. Abdullah b. Kays kendisine bu hadisi haber vermiştir. Bize İshak, ona Habbân, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Abdullah, ona da babası (Abdullah b. Kays) Nebi'den (sav) aynı şekilde rivayet etmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Abdullah b. Reca arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 26, 1/307

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ وَقُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَعَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ كُلُّهُمْ عَنْ إِسْمَاعِيلَ - قَالَ ابْنُ أَيُّوبَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ - أَخْبَرَنِى الْعَلاَءُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَعْقُوبَ مَوْلَى الْحُرَقَةِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الصَّلاَةُ الْخَمْسُ وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ مَا لَمْ تُغْشَ الْكَبَائِرُ."

Bize Yahya b. Eyyub, Kuteybe b. Said ve Ali b. Hucr, onlara İsmail -İbn Eyyûb (hocasıyla rivayet ilişkisini ifade etmek için) 'haddesenâ İsmail b. Ca'fer' ifadesini kullanmıştır- ona Huraka'nın azatlısı Alâ b. Abdurrahman b. Yakub, ona babası (Abdurrahman b. Yakub el-Cühenî), ona da Ebu Hureyre, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Büyük günahlar işlenmediği sürece beş vakit namaz ve diğer cumaya kadar cuma (namazı), aralarındakilere (işlenen günahlara) kefarettir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 550, /118

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ مَالِكٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حُمْرَانَ مَوْلَى عُثْمَانَ أَنَّ عُثْمَانَ - رضى الله عنه - قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "مَا مِنِ امْرِئٍ يَتَوَضَّأُ، فَيُحْسِنُ وُضُوءَهُ، ثُمَّ يُصَلِّى الصَّلاَةَ؛ إِلاَّ غُفِرَ لَهُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الصَّلاَةِ الأُخْرَى حَتَّى يُصَلِّيَهَ."

Bana Kuteybe (b. Saîd), ona Malik (b. Enes), ona Hişam b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona Osman'ın azatlısı Humran, ona da Osman (ra) naklettiğine göre, Rasulullah (sa) şöyle buyurmuştur: "Bir kimse abdest alır, bunu da güzelce yaparsa, sonra da kalkıp namaz kılarsa, onun kıldığı bu namaz ile sonra kılacağı namaz arasındaki günahları affolunur."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 108, /2096

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حُمْرَانَ مَوْلَى عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ أَنَّ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ جَلَسَ عَلَى الْمَقَاعِدِ فَجَاءَ الْمُؤَذِّنُ فَآذَنَهُ بِصَلاَةِ الْعَصْرِ فَدَعَا بِمَاءٍ فَتَوَضَّأَ ثُمَّ قَالَ وَاللَّهِ لأُحَدِّثَنَّكُمْ حَدِيثًا لَوْلاَ أَنَّهُ فِى كِتَابِ اللَّهِ مَا حَدَّثْتُكُمُوهُ ثُمَّ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ مَا مِنِ امْرِئٍ يَتَوَضَّأُ فَيُحْسِنُ وُضُوءَهُ ثُمَّ يُصَلِّى الصَّلاَةَ إِلاَّ غُفِرَ لَهُ مَا بَيْنَهُ وَبَيْنَ الصَّلاَةِ الأُخْرَى حَتَّى يُصَلِّيَهَا قال يحيى قال مالك أُراهُ يريد هذه الآية أقم الصلاةَ طرفي النَّهارِ و زُلَفاً من الليلِ إنّ الحسناتِ يُذْهبنَ السيِّئاتِ ذلك ذكرى للذّاكرين.

Bana Malik, ona Hişam b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Osman b. Affan'ın azatlısı Humran şöyle rivayet etmiştir: Osman b. Affan sekide oturuyordu. Müezzin geldi ve ikindi namazı vaktini ona bildirdi. Osman b. Affan su istedi ve “Allah'a yemin olsun ki size (mana ve muhtevası) Allah'ın kitabında bulunmasaydı anlatmayacağım bir hadisi aktaracağım” dedi ve ekledi: Rasulullah'ı (sav) işttim şöyle buyuruyordu: "Bir kimse abdest alır, abdest alırken özen gösterir, sonra da namaz kılarsa Allah o kişinin kıldığı namaz ile sonraki kılacağı namaz arasındaki günahlarını mutlaka affeder." Yahya der ki: Malik “öyle zannediyorum ki Osman b. Affan "Gündüzün iki tarafında, gecenin de gündüze yakın saatlerinde namaz kılın. Şüphesiz ki iyilikler kötülükleri yok eder. İşte bu, öğüt almak isteyenler için bir hatırlatmadır." [Hud, 11/114.] ayetini kastetmişti” demiştir.

• İmam Mâlik Muvatta' Tahâret 60, 1/10

عبد الرزاق عن مالك عن العلاء بن عبد الرحمن عن أبيه عن أبي هريرة قال : قال رسول الله صلى الله وسلم : " ألا أدلكم على ما يكفر الله الخطايا ، ويرفع به الدرجات ؟ الخطا إلى المساجد ، وإسباغ الوضوء عند المكاره ، وانتظار الصلاة بعد الصلاة ، فذلكم الرباط فذلكم ، الرباط."

Bize Malik, ona el-Alâ b. Abdurrahman, ona babası, ona da ilk ravi Ebu Hüreyre Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Size Allah'ın (cc) kendileri sayesinde günahları bağışladığı ve dereceleri yükselttiği şeyleri bildireyim mi? Mescitlere gitmek üzere atılan adımlar, meşakkat sırasında bile uzuvlarını iyice yıkayarak abdest almak, bir namazın ardından diğer namazı beklemek. İşte bu asıl ribattır (düşmana karşı sınır boylarında nöbet tutmak), işte bu asıl ribattır."

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Salât 1993, 1/520

حَدَّثَنَا هُدْبَةُ بْنُ خَالِدٍ قَالَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنِى أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ أَبِى مُوسَى عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "مَنْ صَلَّى الْبَرْدَيْنِ دَخَلَ الْجَنَّةَ" وَقَالَ ابْنُ رَجَاءٍ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ أَبِى جَمْرَةَ أَنَّ أَبَا بَكْرِ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ قَيْسٍ أَخْبَرَهُ بِهَذَا. حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ عَنْ حَبَّانَ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ حَدَّثَنَا أَبُو جَمْرَةَ عَنْ أَبِى بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مِثْلَهُ.

Bize Hüdbe b. Halid, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Ebu Musa, ona babasının (Abdullah b. Kays) söylediğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim iki serinlik vakti namazını (sabah ve ikindi namazlarını) kılarsa cennete girer." İbn Recâ dedi ki: bize Hemmâm, ona Ebu Cemre'nin rivayet ettiğine göre Ebu Bekr b. Abdullah b. Kays kendisine bu hadisi haber vermiştir. Bize İshak, ona Habbân, ona Hemmâm, ona Ebu Cemre, ona Ebu Bekr b. Abdullah, ona da babası (Abdullah b. Kays) Nebi'den (sav) aynı şekilde rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Mevâkîtu's-Salât 26, 1/307

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ وَقُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَعَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ كُلُّهُمْ عَنْ إِسْمَاعِيلَ - قَالَ ابْنُ أَيُّوبَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ جَعْفَرٍ - أَخْبَرَنِى الْعَلاَءُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَعْقُوبَ مَوْلَى الْحُرَقَةِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الصَّلاَةُ الْخَمْسُ وَالْجُمُعَةُ إِلَى الْجُمُعَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُنَّ مَا لَمْ تُغْشَ الْكَبَائِرُ » .

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 550, /118