أخبرنا عبد الرزاق قال أخبرنا الثوري عن عمار الدهني عن رجل عن ابن عباس: أنه كتب إلى رجل من الدهاقين يسلم عليه ، فقال له : ’كذبت في ذلك’. ’إن الله هو السلام’.

Bize Sevrî, ona Ammâr ed-Dühnî, ona da bir adam, İbn Abbâs'dan (ra) rivayet ettiğine göre, İbn Abbâs bir şehrin önde geleni olan bir adama (Yahudi bir din adamına) selamla başlayan bir mektup yazdı (yazdırdı). (Mektubu yazdırdığı kişi) ona: 'Bu konuda (Allah'ın selamını vermekle) hata ediyorsun' deyince, İbn Abbâs ona 'Selam olan sadece Allah'tır (cc)' dedi.

Açıklama: Rivayetin metninde eksiklik olduğu için metne bağlı kalarak tercüme edildiğinde doğru bir mana çıkmamaktadır. Rivayetin Taberî'nin Tefsir'inde (9/438) bulunan bir başka versiyonu dikkate alındığında metin doğru bir şekilde anlaşılabilmektedir. Söz konusu metnin tercümesi şu şekildedir: Ammâr ed-Dühnî bir adamdan Küreyb'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: İbn Abbâs beni çağırdı (mektup yazmamı isteyerek) "'Bismillahirrahmânirrahîm (Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla), Abbâs oğlu Abdullah'tan Teymâ'nın (Yahudi) din adamı falancaya. Sana selam olsun. Ben de senin gibi kendisinden başka ilah olmayan Allah'a hamdederim. Mektubun asıl konusuna gelecek olursak...' diye yaz" dedi. Ben ona: "Mektuba 'Selam senin üzerine olsun' diye başlıyorsun" deyince İbn Abbâs: "Selam olan sadece Allah'tır (cc)" karşılığını verdi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9848, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق قال أخبرنا معمر عن الزهري عن عروة أن أسامة بن زيد أخبره: أن النبي صلى الله عليه وسلم مر بمجلس فيه أخلاط من المسلمين واليهود والمشركين، فسلم عليهم.

Bize Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona Zührî, ona da Urve, Üsâme b. Zeyd'den rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav), Müslüman, Yahudi ve müşriklerin bir arada oturdukları bir meclise uğradı ve onlara selam verdi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9844, 6/12

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا الثوري عن عثمان ابن عبد الله بن موهب عن أبي بردة قال: كتب رجل من المشركين إلى النبي صلى الله عليه وسلم، وكتب في أسفل الكتاب يسلم عليه. فأمر النبي صلى الله عليه وسلم أن يرد عليه السلام.

Bize Sevrî, ona Osman b. Abdullah b. Mevheb, ona da Ebû Bürde (ra) şöyle rivayet etmiştir: Müşriklerden biri Hz. Peygamber'e (sav) mektup yazdı; mektubun sonunda O'na (sav) selamını sundu. Hz. Peygamber (sav) ona selamın karşılığının (mektupla) verilmesini emretti.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9845, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري عن عبيدالله بن عبد الله بن عتبة عن ابن عباس، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كتب إلى هرقل: " بسم الله الرحمن الرحيم. من محمد رسول الله إلى هرقل عظيم الروم. سلام على من اتبع الهدى."

Bize Ma'mer, ona Zührî, ona Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe, ona da İbn Abbas'am (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) Hirakl'e şöyle mektup yazmıştı: "Bismillahirrahmanirrahim (Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla). Allah'ın elçisi Muhammed'den Rûm ulusu Hirakl'e. Selam, hidayete tabi olanların üzerine olsun."

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9846, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق قال أخبرنا الثوري عن منصور قال: سألت إبراهيم ومجاهدا قال: ’كيف أكتب إلى الدهقان ؟’ قال إبراهيم: ’اكتب 'السلام عليكم'. وقال مجاهد: ’اكتب 'السلام على من اتبع الهدى'.

Bize Sevrî, Mansur'dan rivayet ettiğine göre o şöyle demiştir: İbrahim ve Mücahid'e: 'Şu kabile reisine nasıl mektup yazayım?' diye sordum. İbrahim: ''es-Selâmu aleyküm (Selam üzerinize olsun)' diye yaz' cevabını verdi. Mücahid de: ''es-Selâmu alâ menittebea'l-hüdâ (Selam hidayete tabi olanların üzerine olsun)' diye yaz!' dedi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9847, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن قتادة: أن ابن عمر سلم على يهودي لم يعرفه، فأخبر، فرجع، فقال : ’رد علي سلامي’، فقال: ’قد فعلت’.

Bize Ma'mer Katade'nin şöyle dediğini rivayet etti: İbn Ömer tanımadığı bir Yahudiye selam verdi. Kendisine (adamın Yahudi olduğu) haber verilince ona dönüp 'selamımı bana iade et' dedi. Yahudi de 'ettim' karşılığını verdi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19458, 10/392

أخبرنا عبد الرزاق قال أخبرنا معمر عن قتادة قال: "التسليم على أهل الكتاب إذا دخلت عليهم بيوتهم، ’السلام على من اتبع الهدى’."

Bize Ma'mer, Katâde'nin şöyle dediğini rivayet etti: "Evlerine girdiğin zaman Ehl-i kitaba selam vermek; 'es-Selâmü alâ meni't-tebea'a'l-hüdâ (Selam, hidayete tabi olanların üzerine olsun)' sözüyle olur/gerçekleşir."

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19459, 10/392

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري عن عروة عن عائشة قالت : دخل رهط من اليهود على رسول الله صلى الله عليه وسلم ، فقالوا : ’السام عليكم’. قالت عائشة : ’ففهمتها ، فقلت : ’عليكم السام واللعنة’.’ فقال النبي عليه السلام: "مهلا يا عائشة، إن الله يحب الرفق في الامر كله". ، قالت : فقلت : ’يارسول الله، ألم تسمع ما قالوا؟’ قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : ’فقد قلت : ’عليكم’.’

Bize Ma'mer, ona Zührî, ona da Urve, Aişe'nin (ra) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girdiler ve O'na 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun) ey Ebu'l-Kâsım ' dediler. Hz. Aişe : 'Ben bunu anladım ve 'Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim. Bunun üzerine Allah'ın Nebisi (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Ben: 'Ey Allah'ın Elçisi, Onların ne dediğini duymadın mı?' deyince. Allah Rasulü (sav): 'Ben de (onlara) 'Aleyküm (sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19460, 10/392

أَخْبَرَنَا أَبُو طَاهِرٍ الْفَقِيهُ أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ الْحُسَيْنِ الْقَطَّانُ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُوسُفَ السُّلَمِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ الْفِرْيَابِىُّ قَالَ ذَكَرَ سُفْيَانُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمَا قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّكُمْ لاَقُونَ الْيَهُودَ غَدًا، فَلاَ تَبْدَءُوهُمْ بِالسَّلاَمِ، فَإِنْ سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ، فَقُولُوا: ’وَعَلَيْكَ’." [أَخْرَجَهُ الْبُخَارِىُّ وَمُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ مِنْ حَدِيثِ سُفْيَانَ.]

Bize Ebu Tahir el-Fakîh, ona Ebu Bekir Muhammed b. Hüseyin el-Kattân, ona Ahmed b. Yusuf es-Sülemî, ona Muhammed b. Yusuf el-Firyâbî, ona Süfyân, ona Abdullah b. Dînâr, ona da İbn Ömer'in (r.anhüma) rivayet ettiğine göre Rasûlüllah (sav) şöyle buyurmuştur: "Sizler yarın Yahudilerle bir araya geleceksiniz. Onlara selam vermeyi önce siz başlatmayın. Onlar size selam verirse, 'Ve aleyke (Senin üzerine olsun)' deyin!" [Buhârî ve Müslim bu hadisi Süfyân'ın rivayeti olarak Sahih'lerine almışlardır.]

• Beyhakî Sünen-i Kebir Cizye 18755, 19/69

أَخْبَرَنَا أَبُو الْحُسَيْنِ بْنُ بِشْرَانَ أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ الصَّفَّارُ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهَا قَالَتْ: دَخَلَ رَهْطٌ مِنَ الْيَهُودِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم، فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكُمْ’. فَقَالَتْ عَائِشَةُ: فَفَهِمْتُهَا، فَقُلْتُ: ’عَلَيْكُمُ السَّامُ وَاللَّعْنَةُ’. قَالَتْ: فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: "مَهْلاً يَا عَائِشَةُ! إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الرِّفْقَ فِى الأَمْرِ كُلِّهِ". قَالَتْ: فَقُلْتُ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَلَمْ تَسْمَعْ مَا قَالُوا؟" قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: ’فَقَدْ قُلْتُ: ’عَلَيْكُمْ’.’ [رَوَاهُ مُسْلِمٌ فِى الصَّحِيحِ عَنْ عَبْدِ بْنِ حُمَيْدٍ عَنْ عَبْدِ الرَّزَّاقِ وَأَخْرجَهُ الْبُخَارِىُّ مِنْ وَجْهٍ آخَرَ عَنْ مَعْمَرٍ. قَالَ أَصْحَابُنَا وَهَذِهِ السُّنَنُ لاَ يُمْكِنُ اسْتِعْمَالُهَا إِلاَّ بَعْدَ الْمَعْرِفَةِ بِهِمْ وَلَيْسَ كُلُّ أَحَدٍ يَعْرِفُهُمْ فَلاَ بُدَّ مِنْ غِيَارٍ يَتَمَيَّزُونَ بِهِ عَنِ الْمُسْلِمِينَ.]

Bize Ebu'l-Hüseyin b. Bişrân, ona İsmail es-Saffâr, ona Ahmed b. Mansûr, ona Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona ez-Zührî, ona da Urve, Aişe'nin (r.anha) şöyle dediğini rivayet etti: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girdi ve O'na 'es-Sâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' dedi. Âişe şöyle demiştir: 'Ben bunu anladım ve onlara: 'Aleykümü's-sâmü ve'l-la'netü (Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim'. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Yavaş ol ey Aişe! Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Ben: 'Ey Allah'ın Elçisi, söylediklerini işitmedin mi?' deyince de, 'Ben de onlara 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' karşılığını verdi. [Müslim bu hadisi Sahih'inde Abd b. Humeyd'in Abdürrezzak'tan aktarması şeklinde rivayet etmiş, Buhari ise Ma'mer'den başka bir tarikle kitabına almıştır. Mezhebimizin (Şâfi'î Mezhebi) âlimleri şöyle demiştir: 'Bu sünnetlerin tatbiki ancak onları tanındıktan sonra gerçekleşebilir. Onların her birini tanımak ise (her zaman) mümkün olmaz. Bunun için onları Müslümanlardan ayırt edecek (bir takım) alametler olması gerekir.]

• Beyhakî Sünen-i Kebir Cizye 18757, 19/70