حَدَّثَنَا حَسَنٌ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِيعَةَ قَالَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ أَبِي حَبِيبٍ عَنْ أَبِي الْخَيْرِ قَالَ سَمِعْتُ أَبَا بَصْرَةَ يَقُولُ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "إِنَّا غَادُونَ إِلَى يَهُودَ، فَلَا تَبْدَءُوهُمْ بِالسَّلَامِ، فَإِذَا سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ فَقُولُوا: ’وَعَلَيْكُمْ’."

Bize Hasen, ona İbn Lehîa, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Ebu'l-Hayr, Ebu Basra'nın (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Şüphesiz bizler sabah erkenden Yahudilerle karşılaşacağız. Onlara selam vermeyi önce siz başlatmayın. Onlar size selam verdiği zaman 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' deyin."

Açıklama: Sahih hadistir. İbn Lehia su-i hıfz olsa da tâbî olunmuştur.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Basra el-Ğifari 27778, 8/800

حَدَّثَنَا وَكِيعٌ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي حَبِيبٍ عَنْ مِرْثَدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي بَصْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "إِنَّا غَادُونَ عَلَى يَهُودَ، فَلَا تَبْدَءُوهُمْ بِالسَّلَامِ، فَإِذَا سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ فَقُولُوا: ’وَعَلَيْكُمْ’."

Bize Vekî', ona Abdülhamid b. Ca'fer, ona Yezid b. Ebu Habib, ona da Mirsed b. Abdullah, Ebu Basra'dan (ra.), Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Şüphesiz bizler sabah erkenden Yahudilerle karşılaşacağız. Onlara selam vermeye önce siz başlamayın. Onlar size selam verdiği zaman 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' deyin."

Açıklama: Sahih hadistir. Bu isnadda Vekî'in vehmi vardır. Yezîd ve Ebû Basra'nın arasında "Mürsed"i zikretmemiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Basra el-Ğifari 27779, 8/800

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ: اسْتَأْذَنَ رَهْطٌ مِنْ الْيَهُودِ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكَ’. فَقَالَتْ عَائِشَةُ: ’بَلْ السَّامُ عَلَيْكُمْ، وَاللَّعْنَةُ’. قَالَ: "يَا عَائِشَةُ، إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يُحِبُّ الرِّفْقَ فِي الْأَمْرِ كُلِّهِ". قَالَتْ: ’أَلَمْ تَسْمَعْ مَا قَالُوا؟’ قَالَ: ’فَقَدْ قُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ’.’

Bize Süfyan, ona Zührî, ona da Urve, Âişe'nin (r.anha) şöyle dediğini rivayet etti: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girmek için izin istedi ve: 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun)' dedi. Hz. Aişe de (onlara): 'Bilakis ölüm sizin üzerinize olsun; lanet de!' karşılığını verdi. Bunun üzerine Hz. Peygamber: "Ey Aişe, Şüphe yok ki, Allah (ac), bütün işlerde yumuşaklığı sever." Âişe: 'Onların dediklerini işitmedin mi?' deyince Hz. Peygamber: 'Ben de onlara 'Ve aleyküm (sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 24591, 8/24

حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ عَنْ عَبْدِ الْحَمِيدِ يَعْنِي ابْنَ جَعْفَرٍ قَالَ أَخْبَرَنِي يَزِيدُ بْنُ أَبِي حَبِيبٍ عَنْ مَرْثَدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي بَصْرَةَ الْغِفَارِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَهُمْ يَوْمًا: "إِنِّي رَاكِبٌ إِلَى يَهُودَ، فَمَنْ انْطَلَقَ مَعِي فَإِنْ سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ فَقُولُوا: ’وَعَلَيْكُمْ’." فَانْطَلَقْنَا، فَلَمَّا جِئْنَاهُمْ وَسَلَّمُوا عَلَيْنَا فَقُلْنَا: ’وَعَلَيْكُمْ’.

Bize Ebu Âsım, ona Abdülhamid b. Ca'fer, ona Yezid b. Ebu Habib, ona Mersed b. Abdullah, ona da Ebu Basra el-Gıfârî (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) bir gün onlara şöyle buyurdu: "Şüphesiz ben Yahudilere gideceğim. Benimle gelecek olanlara selam verirlerse onlara: 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' karşılığını verin." Böylece yola çıktık, nihayet yanlarına geldiğimizde bize selam verdiler. Biz de onlara: 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedik.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Basra el-Ğifari 27777, 8/800

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ حَدَّثَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِيِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: دَخَلَ رَهْطٌ مِنْ الْيَهُودِ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكُمْ’. فَقَالَتْ عَائِشَةُ: فَفَهِمْتُهَا، فَقُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ السَّامُ وَاللَّعْنَةُ’. فَقَالَتْ: فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "مَهْلًا يَا عَائِشَةُ، إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يُحِبُّ الرِّفْقَ فِي الْأَمْرِ كُلِّهِ." قَالَتْ: قُلْتُ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَلَمْ تَسْمَعْ مَا قَالُوا؟’ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ’فَقَدْ قُلْتُ ’وَعَلَيْكُمْ’’.

Bize Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona da Urve, Âişe'nin şöyle dediğini rivayet etti: Bir grup Yahudi Rasulullah'ın (sav) yanına girdi ve 'Essâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' dedi. Aişe şöyle demiştir: 'Ben bunu anladım ve onlara: 'Aleykümü's-sâmü ve'l-la'netü (Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim'. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Aişe: 'Ey Allah'ın Elçisi, söylediklerini işitmedin mi?' deyince, Peygamber (sav): 'Ben de onlara 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 26151, 8/383

حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ وَابْنُ نُمَيْرٍ قَالَا حَدَّثَنَا الْأَعْمَشُ عَنْ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: أَتَى النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نَاسٌ مِنْ الْيَهُودِ فَقَالُوا: ’السَّامُ عَلَيْكَ يَا أَبَا الْقَاسِمِ’. فَقَالَ: ’وَعَلَيْكُمْ’. قَالَتْ عَائِشَةُ: فَقُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ السَّامُ وَالذَّامُ’. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ’يَا عَائِشَةُ، لَا تَكُونِي فَاحِشَةً’. قَالَتْ: فَقُلْتُ: ’يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَمَا سَمِعْتَ مَا قَالُوا، ’السَّامُ عَلَيْكَ’؟’ قَالَ: "أَلَيْسَ قَدْ رَدَدْتُ عَلَيْهِمْ الَّذِي قَالُوا؟ قُلْتُ: ’وَعَلَيْكُمْ’.’ [قَالَ ابْنُ نُمَيْرٍ: يَعْنِي فِي حَدِيثِ عَائِشَةَ: ’إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ لَا يُحِبُّ الْفُحْشَ وَلَا التَّفَحُّشَ’. وَقَالَ ابْنُ نُمَيْرٍ فِي حَدِيثِهِ: ’فَنَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ: ’وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ’، حَتَّى فَرَغَ.’]

Bize Ebu Muaviye ve İbn Nümeyr, onlara A'meş, ona Müslim, ona da Mesrûk, Âişe'nin (r.anha) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Hz. Peygamber'e (sav) Yahudi olan bazı insanlar geldi ve O'na 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun) ey Ebu'l-Kâsım ' dedi. Hz. Peygamber de (sav) onlara 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' karşılığını verdi. Hz. Âişe (sözüne devam ederek) şöyle dedi: 'Ben de onlara 'Ve aleykümü's-sâmü ve'z-zemmü (Ölüm ve yergi sizin üzerinize olsun)' dedim." Bunun üzerine Rasulullah (sav): 'Ey Âişe, kötü olma!' buyurdu. Ben de: 'Ey Allah'ın Elçisi, onların ne dediğini duymadın mı? 'es-Sâmü aleyke (Ölüm üzerine olsun) dediler' deyince, Allah Rasulü (sav): 'Ben de onlara söylediklerini iade ettim; 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu. [İbn Nümeyr dedi ki: 'Âişe (r.anha) hadisinden kasıt; Allah azze ve cellenin, çirkin işi ve kötü sözü sevmediğidir.' Yine İbn Nümeyr rivayetinde şöyle demiştir: 'Sana geldiklerinde, Allah'ın seni selamlamadığı bir biçimde seni selamlarlar... (Mücadele, 58/8)' ayeti sonuna kadar bu hadis hakkında nazil olmuştur.]

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Aişe bt. Ebubekir 26449, 8/447

أخبرنا عبد الرزاق عن الثوري عن ابن عون عن حميد الازرق عن أنس بن مالك قال: "أمرنا أن لا نزيد أهل الكتاب على ’وعليكم’."

Bize Sevrî, ona İbn Avn, ona da Humeyd el-Ezrak, Enes b. Mâlik'in (r.a.) şöyle dediğini rivayet etti: "Ehl-i kitabın selamını alırken 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' (sözünün) üzerine ilavede bulunmamak bize emredildi."

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9838, 6/11

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن عروة عن عائشة قالت: دخل رهط من اليهود على النبي صلى الله عليه وسلم فقالوا: ’السام عليكم’. فقال النبي صلى الله عليه وسلم: ’عليكم’. قالت عائشة: ’ففهمتها، فقلت: ’عليكم السام واللعنة’. قالت: ’فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم : "مهلا يا عائشة، إن الله يحب الرفق في الامر كله"’. قالت: ’يا رسول الله، ألم تسمع ما قالوا؟’ فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ’فقد قلت : ’عليكم’.’

Bize Ma'mer, ona Zührî, ona da Urve'nin naklettiğine göre Hz. Âişe (r.anha) şöyle demiştir: Bir grup Yahudi Hz. Peygamber'in (sav.) yanına girdi ve: 'es-Sâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' dedi. Rasulullah (sav) da onlara: 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' karşılığını verdi. Âişe (r.anha) şöyle demiştir: 'Ben bunu anladım ve onlara: 'Aleykümü's-sâmü ve'l-la'netü (Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim'. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Aişe: 'Ey Allah'ın Elçisi, söylediklerini işitmedin mi?' deyince, Peygamber (sav): 'Ben de onlara 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9839, 6/11

أخبرنا عبد الرزاق عن الثوري عن عبد الله بن دينار عن ابن عمر أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: "إن اليهود إذا سلموا عليكم قالوا: ’السام عليكم’." فقال النبي صلى الله عليه وسلم : "فقل : ’وعليك’."

Bize Sevrî, ona Abdullah b. Dînâr, ona da İbn Ömer (ra) Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Yahudiler size selam verdiği zaman 'es-Sâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' derler" buyurdu. Nebi (sav) sözüne devam ederek: "Buna karşılık sen de onlara: 'Ve aleyke (Senin üzerine olsun)' de!" buyurdu.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9840, 6/11

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا الثوري عن منصور عن إبراهيم عن علقمة: أنه كان مع عبد الله في سفر ، فصحبه ناس من أهل الكتاب. فلما فارقوه قال: ’أين تذهبون ؟’ قالوا: ’ها هنأ’. فاتبعهم ، فسلم عليهم.

Bize Sevrî, ona Mansur, ona İbrahim, ona da Alkame'nin naklettiğine göre: Bir seferde Abdullah (b. Mes'ûd) ile birlikte beraberken Ehl-i kitaptan insanlar onunla sohbet etti. (Adamlar) ayrılırken Abdullah onlara, 'Nereye gidiyorsunuz?' dedi. Onlar da: 'İşte şu tarafa.' cevabını verdiler. Abdullah da (bir müddet) onlara eşlik etti ve onlara selam verdi (selamet diledi).

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9843, 6/12