حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ أَبِى عَوْنٍ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ عَمْرِو بْنِ أَخِى الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنْ أُنَاسٍ مِنْ أَهْلِ حِمْصَ مِنْ أَصْحَابِ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَمَّا أَرَادَ أَنْ يَبْعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ قَالَ
"كَيْفَ تَقْضِى إِذَا عَرَضَ لَكَ قَضَاءٌ." قَالَ أَقْضِى بِكِتَابِ اللَّهِ. قَالَ
"فَإِنْ لَمْ تَجِدْ فِى كِتَابِ اللَّهِ." قَالَ فَبِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. قَالَ
"فَإِنْ لَمْ تَجِدْ فِى سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَلاَ فِى كِتَابِ اللَّهِ." قَالَ أَجْتَهِدُ رَأْيِى وَلاَ آلُو. فَضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَدْرَهُ وَقَالَ
"الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى وَفَّقَ رَسُولَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَا يُرْضِى رَسُولَ اللَّهِ."
Öneri Formu
Hadis Id, No:
22786, D003592
Hadis:
حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ عُمَرَ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ أَبِى عَوْنٍ عَنِ الْحَارِثِ بْنِ عَمْرِو بْنِ أَخِى الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنْ أُنَاسٍ مِنْ أَهْلِ حِمْصَ مِنْ أَصْحَابِ مُعَاذِ بْنِ جَبَلٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَمَّا أَرَادَ أَنْ يَبْعَثَ مُعَاذًا إِلَى الْيَمَنِ قَالَ
"كَيْفَ تَقْضِى إِذَا عَرَضَ لَكَ قَضَاءٌ." قَالَ أَقْضِى بِكِتَابِ اللَّهِ. قَالَ
"فَإِنْ لَمْ تَجِدْ فِى كِتَابِ اللَّهِ." قَالَ فَبِسُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. قَالَ
"فَإِنْ لَمْ تَجِدْ فِى سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَلاَ فِى كِتَابِ اللَّهِ." قَالَ أَجْتَهِدُ رَأْيِى وَلاَ آلُو. فَضَرَبَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَدْرَهُ وَقَالَ
"الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى وَفَّقَ رَسُولَ رَسُولِ اللَّهِ لِمَا يُرْضِى رَسُولَ اللَّهِ."
Tercemesi:
Bize Hafs b. Ömer, ona Şube (b. Haccâc), ona Ebu Avn (Muhammed b. Ubeydullah), ona Muğira b. Şube'nin kardeşinin oğlu Haris b. Amr, ona Muaz b. Cebel'in öğrencilerinden olan Hıms halkından insanlar, Hz. Peygamber'in (sav) Muaz b. Cebel'i Yemen'e göndermek istediğinde ona şöyle dediğini haber vermiştir:
"Sana bir dava arz edildiğinde nasıl hüküm vereceksin?" Muaz da Allah'ın kitabıyla dedi. Hz. Peygamber (sav), "Allah'ın kitabında bulamazsan?" deyince, Allah Rasulü'nün sünnetiyle, dedi. Hz. Peygamber (sav) de bu sefer, "Allah Rasulü'nün sünnetinde ve Allah'ın kitabında bulamazsan" diye sorunca, kendi görüşümle hüküm veririm, hüküm verme konusunda geri durmam dedi. Hz. Peygamber (sav) Muaz'ın göğsüne vurup "Allah Rasulü'nün elçisini Allah Rasulü'nün rızasına muvaffak kılan Allah'a hamdolsun" dedi.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Ebû Davud, Sünen-i Ebu Davud, Akdiye 11, /830
Senetler:
1. Ünas min Ehli Hıms (Ünas min Ehli Hıms)
2. Haris b. Amr es-Sekafi (Haris b. Amr)
3. Ebu Avn Muhammed b. Ubeydullah es-Sekafi (Muhammed b. Ubeydullah b. Said)
4. Şube b. Haccâc el-Atekî (Şu'be b. Haccac b. Verd)
5. Ebu Ömer Hafs b. Ömer el-Ezdî (Hafs b. Ömer b. Hâris b. Sehbera)
Konular:
İctihad, takip edilecek sıra
İctihad, teşvik edilmesi
Sünnet, dindeki yeri
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ وَعَمَّارُ بْنُ خَالِدٍ الْوَاسِطِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ دَهْثَمِ بْنِ قُرَّانٍ عَنْ نِمْرَانَ بْنِ جَارِيَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ قَوْمًا اخْتَصَمُوا إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى خُصٍّ كَانَ بَيْنَهُمْ فَبَعَثَ حُذَيْفَةَ يَقْضِى بَيْنَهُمْ فَقَضَى لِلَّذِينَ يَلِيهِمُ الْقِمْطُ فَلَمَّا رَجَعَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَخْبَرَهُ فَقَالَ « أَصَبْتَ وَأَحْسَنْتَ » .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
24528, İM002343
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ وَعَمَّارُ بْنُ خَالِدٍ الْوَاسِطِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ دَهْثَمِ بْنِ قُرَّانٍ عَنْ نِمْرَانَ بْنِ جَارِيَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ قَوْمًا اخْتَصَمُوا إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى خُصٍّ كَانَ بَيْنَهُمْ فَبَعَثَ حُذَيْفَةَ يَقْضِى بَيْنَهُمْ فَقَضَى لِلَّذِينَ يَلِيهِمُ الْقِمْطُ فَلَمَّا رَجَعَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَخْبَرَهُ فَقَالَ « أَصَبْتَ وَأَحْسَنْتَ » .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. es-Sabbah ve Ammar b. Halid el-Vâsıtî, o ikisine Ebu Bekr b. Ebu Ayyaş, ona Dehşem b. Karran, ona Nimran b. Cariye, ona da babası Câriye (b. Zafer el-Hanefî) şöyle demiştir: Bir kavim, aralarında bulunan ve sazlıktan mamul bir kulübenin mülkiyeti hakkındaki ihtilâflarının halli için Peygamber'e (sav) müracaat ettiler. Resûl-i Ekrem (sav) bunlar arasında hüküm vermek için Huzeyfe'yi gönderdi. Huzeyfe de (gidip) evleri kulübe kamışları iplerinin bağlı olduğu yere bitişik olanlar lehinde hükmetti (Yâni kulübeyi onlara verdi). Huzeyfe, Peygamber'in (sav) yanına dönünce (durumu ve hükmü) O'na arz etti. Resûl-i Ekrem (sav) de (Huzeyfe'ye):
"İsabetli hüküm verdin ve iyi ettin," buyurdu.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
İbn Mâce, Sünen-i İbn Mâce, Ahkâm 18, /374
Senetler:
1. Ebu Nimrân Cariye b. Zafer el-Hanefî (Câriye b. Zafer)
2. Nimran b. Cariye el-Hanefî (Nimran b. Cariye b. Zafer)
3. Dehşem b. Karran el-Aklî (Dehsem b. Karran)
4. Ebu Bekir b. Ayyaş el-Esedî (Ebu Bekir b. Ayyaş b. Salim)
5. Ebu Fadl Ammar b. Halid et-Temmar (Ammar b. Halid b. Yezid b. Dinar)
Konular:
İctihad, teşvik edilmesi
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ وَعَمَّارُ بْنُ خَالِدٍ الْوَاسِطِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ دَهْثَمِ بْنِ قُرَّانٍ عَنْ نِمْرَانَ بْنِ جَارِيَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ قَوْمًا اخْتَصَمُوا إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى خُصٍّ كَانَ بَيْنَهُمْ فَبَعَثَ حُذَيْفَةَ يَقْضِى بَيْنَهُمْ فَقَضَى لِلَّذِينَ يَلِيهِمُ الْقِمْطُ فَلَمَّا رَجَعَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَخْبَرَهُ فَقَالَ « أَصَبْتَ وَأَحْسَنْتَ » .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
271307, İM002343-2
Hadis:
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ وَعَمَّارُ بْنُ خَالِدٍ الْوَاسِطِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ دَهْثَمِ بْنِ قُرَّانٍ عَنْ نِمْرَانَ بْنِ جَارِيَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ قَوْمًا اخْتَصَمُوا إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى خُصٍّ كَانَ بَيْنَهُمْ فَبَعَثَ حُذَيْفَةَ يَقْضِى بَيْنَهُمْ فَقَضَى لِلَّذِينَ يَلِيهِمُ الْقِمْطُ فَلَمَّا رَجَعَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَخْبَرَهُ فَقَالَ « أَصَبْتَ وَأَحْسَنْتَ » .
Tercemesi:
Bize Muhammed b. es-Sabbah ve Ammar b. Halid el-Vasıtı, o ikisine Ebu Bekr b. Ayyaş, ona Dehşem b. Karran, ona Nimran b. Cariye, ona babası Câriye (b. Zafer el-Hanefî) şöyle demiştir: Bir kavim, aralarında bulunan ve sazlıktan mamul bir kulübenin mülkiyeti hakkındaki ihtilâflarının halli için Peygamber'e (sav) müracaat ettiler. Resûl-i Ekrem (sav) bunlar arasında hüküm vermek için Huzeyfe'yi gönderdi. Huzeyfe de (gidip) evleri kulübe kamışları iplerinin bağlı olduğu yere bitişik olanlar lehinde hükmetti (Yani kulübeyi onlara verdi). Huzeyfe Peygamber'in (sav) yanına dönünce (durumu ve hükmü) O'na arz etti. Resûl-i Ekrem (sav) de (Huzeyfe'ye):
"İsabetli hüküm verdin ve iyi ettin," buyurdu.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
İbn Mâce, Sünen-i İbn Mâce, Ahkâm 18, /374
Senetler:
1. Ebu Nimrân Cariye b. Zafer el-Hanefî (Câriye b. Zafer)
2. Nimran b. Cariye el-Hanefî (Nimran b. Cariye b. Zafer)
3. Dehşem b. Karran el-Aklî (Dehsem b. Karran)
4. Ebu Bekir b. Ayyaş el-Esedî (Ebu Bekir b. Ayyaş b. Salim)
5. Muhammed b. Sabbah el-Cürcerâî (Muhammed b. Sabbah b. Süfyan b. Ebu Süfyan)
Konular:
İctihad, teşvik edilmesi
Öneri Formu
Hadis Id, No:
29511, B007352
Hadis:
حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَزِيدَ حَدَّثَنَا حَيْوَةُ حَدَّثَنِى يَزِيدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْهَادِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْحَارِثِ عَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى قَيْسٍ مَوْلَى عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « إِذَا حَكَمَ الْحَاكِمُ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَصَابَ فَلَهُ أَجْرَانِ ، وَإِذَا حَكَمَ فَاجْتَهَدَ ثُمَّ أَخْطَأَ فَلَهُ أَجْرٌ » . قَالَ فَحَدَّثْتُ بِهَذَا الْحَدِيثِ أَبَا بَكْرِ بْنَ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ فَقَالَ هَكَذَا حَدَّثَنِى أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ . وَقَالَ عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ الْمُطَّلِبِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى بَكْرٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مِثْلَهُ .
Tercemesi:
-.......Bana Yezîd ibnu Abdillah ibni'1-Hâd, Muhammed ibn ibrahim ibni'l-Hâris'ten; o da Busr ibnu Saîd'den; o da Amr ibnu'l-Âs'ın kölesi Ebû Kays'tan tahdîs etti ki, Amr ibnu'1-Âs (R), Rasûlul-lah(S)'tan şöyle buyururken işitmiştir: "Bir hâkim hükmedeceği zaman ictihâd eder, yânî hakkı arayıp hükmeder de sonra bu hükümde isabet ederse, o hâkime iki ecir vardır (hakkı aramak ve isabet etmek sevâblan). Eğer hâkim hükmedeceği zaman hakkı ictihâd edip arar, fakat sonunda hatâ ederse, bu hâkime de bir ecir vardır (hakikati arama sevabı vardır)"
Yezîd ibnu Abdillah şöyle dedi: Ben bu hadîsi Ebû Bekr ibnu Amr ibn Hazm'a tahdîs ettim. O da bana: Bu hadîsi bana böylece Ebû Usâme ibnu Abdirrahmân, Ebû Hureyre'den tahdîs etti, dedi. Abdulazîz ibnu'l-Muttalib de Abdullah ibn Ebî Bekr'den; o da Ebû Seleme'den; o da Peygamber(S)den olmak üzere bunun benzerini söyledi
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Buhârî, Sahîh-i Buhârî, İ'tisâm bi'l-Kitâb ve's-Sünneti 21, 2/736
Senetler:
()
Konular:
İctihad, teşvik edilmesi
أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن موسى بن إبراهيم - رجل من آل أبي ربيعة - أنه بلغه أن أبا بكر حين استخلف قعد في بيته حزينا ، فدخل عليه عمر ، فأقبل على عمر يلومه ، وقال : أنت كلفتني هذا ، وشكا إليه الحكم بين الناس ، فقال له عمر : أما علمت أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : إن الوالي إذا اجتهد فأصاب الحكم فله أجران ، وإذا اجتهد فأخطأ فله أجر واحد ، قال : فكأنه سهل على أبي بكر حديث عمر.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
89722, MA020674
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن موسى بن إبراهيم - رجل من آل أبي ربيعة - أنه بلغه أن أبا بكر حين استخلف قعد في بيته حزينا ، فدخل عليه عمر ، فأقبل على عمر يلومه ، وقال : أنت كلفتني هذا ، وشكا إليه الحكم بين الناس ، فقال له عمر : أما علمت أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : إن الوالي إذا اجتهد فأصاب الحكم فله أجران ، وإذا اجتهد فأخطأ فله أجر واحد ، قال : فكأنه سهل على أبي بكر حديث عمر.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Câmi' 20674, 11/328
Senetler:
()
Konular:
İctihad, teşvik edilmesi
Yargı, hâkim, ictihadı sonucu sevap alması
أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن قتادة أن عليا قال : القضاة ثلاثة : قاض اجتهد فأخطأ في النار، وقاض رأى الحق فقضى بغيره في النار ، وقاض اجتهد فأصاب في الجنة.
Öneri Formu
Hadis Id, No:
89725, MA020675
Hadis:
أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن قتادة أن عليا قال : القضاة ثلاثة : قاض اجتهد فأخطأ في النار، وقاض رأى الحق فقضى بغيره في النار ، وقاض اجتهد فأصاب في الجنة.
Tercemesi:
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Abdürrezzak b. Hemmam, Musannef, Câmi' 20675, 11/328
Senetler:
()
Konular:
İctihad, teşvik edilmesi
Yargı, hâkim, ictihadı sonucu sevap alması