حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ أَخْبَرَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ كُرَيْبٍ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَمَّا أَتَى النَّقْبَ الَّذِى يَنْزِلُهُ الأُمَرَاءُ نَزَلَ فَبَالَ - وَلَمْ يَقُلْ أَهْرَاقَ - ثُمَّ دَعَا بِوَضُوءٍ فَتَوَضَّأَ وُضُوءًا خَفِيفًا فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ الصَّلاَةَ. فَقَالَ "الصَّلاَةُ أَمَامَكَ."

Bize İshak b. İbrahim, ona Veki', ona Süfyan, ona Muhammed b. Ukbe ona da Küreyb, Üsame b. Zeyd'den şunu nakletmiştir: Hz. Peygamber (sav), (eskiden) emirlerin konakladığı vadiye geldiğinde bineğinden inerek bevletti. -Üsame burada su döktü demedi.- Daha sonra abdest suyu istedi ve hafifçe abdest aldı. -Üsame şöyle dedi:- Ey Allah'ın Rasulü, namaz dedim. "Namaz ileride" buyurdu.

Açıklama: Hadiste geçen "hafifçe abdest aldı" ile kastedilen Hz. Peygamber'in (sav) abdestini eksiksiz şekilde almakla birlikte azalarını birer kere yıkaması veya âdeti olduğu üzere kullandığına nispetle daha az su kullanmasıdır (Nevevî, el-Minhâc, y.y.: Müessesetü Kurtuba, 1414/1994 IX, 36).

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3103, /514

أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ أَبِى حَرْمَلَةَ عَنْ كُرَيْبٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ وَكَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَرْدَفَهُ مِنْ عَرَفَةَ فَلَمَّا أَتَى الشِّعْبَ نَزَلَ فَبَالَ وَلَمْ يَقُلْ أَهْرَاقَ الْمَاءَ قَالَ فَصَبَبْتُ عَلَيْهِ مِنْ إِدَاوَةٍ فَتَوَضَّأَ وُضُوءًا خَفِيفًا . فَقُلْتُ لَهُ " الصَّلاَةَ " . فَقَالَ " الصَّلاَةُ أَمَامَكَ " . فَلَمَّا أَتَى الْمُزْدَلِفَةَ صَلَّى الْمَغْرِبَ ثُمَّ نَزَعُوا رِحَالَهُمْ ثُمَّ صَلَّى الْعِشَاءَ .

Bize Hüseyin b. Hüreys, ona Süfyân, ona İbrahim b. Ukbe, ona Muhammed b. Ebu Harmele, ona Küreyb ona da İbn Abbas, Üsâme b. Zeyd'den şunu nakletmiştir: Hz. Peygamber (sav) Arafat'tan inerken Üsâme'yi bineğinin arkasına almıştı. Vadiye gelince bineğinden indi ve bevletti. Üsâme burada 'su döktü' dememiş de 'bevletti' demiştir. (Üsâme dedi ki:) Hz. Peygamber'e bir kaptan su döktüm, O da hafif bir abdest aldı. O'na "Namaz (kılacak mıyız?)" diye sorunca "Namaz ileride (kılınacak)" buyurdu. Müzdelife'ye gelince akşam namazını kıldı. Sonra ashab bineklerinden eşyalarını indirdiler. Hz. Peygamber daha sonra yatsı namazını kıldı.

Açıklama: Hadiste geçen "hafif bir abdest aldı" ifadesiyle, Hz. Peygamber'in (sav) abdesti tam almakla birlikte abdest âzâlarını yıkarken aşırıya kaçmadığı kastedilmektedir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Mevâkît 50, /2126

أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ حُرَيْثٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ أَبِى حَرْمَلَةَ عَنْ كُرَيْبٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ وَكَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَرْدَفَهُ مِنْ عَرَفَةَ فَلَمَّا أَتَى الشِّعْبَ نَزَلَ فَبَالَ وَلَمْ يَقُلْ أَهْرَاقَ الْمَاءَ قَالَ فَصَبَبْتُ عَلَيْهِ مِنْ إِدَاوَةٍ فَتَوَضَّأَ وُضُوءًا خَفِيفًا . فَقُلْتُ لَهُ " الصَّلاَةَ " . فَقَالَ " الصَّلاَةُ أَمَامَكَ " . فَلَمَّا أَتَى الْمُزْدَلِفَةَ صَلَّى الْمَغْرِبَ ثُمَّ نَزَعُوا رِحَالَهُمْ ثُمَّ صَلَّى الْعِشَاءَ .

Bize Hüseyin b. Hüreys, ona Süfyân, ona İbrahim b. Ukbe ve Muhammed b. Ebu Harmele, onlara Küreyb ona da İbn Abbas, Üsâme b. Zeyd'den şunu nakletmiştir: Hz. Peygamber (sav), Arafat'tan inerken Üsâme'yi bineğinin arkasına almıştı. Vadiye gelince bineğinden indi ve bevletti. Üsâme burada 'su döktü' dememiş de 'bevletti' demiştir. (Üsâme dedi ki:) Hz. Peygamber'e (sav) kaptan su döktüm, O da hafif bir abdest aldı. O'na "Namaz (kılacak mıyız?)" diye sorunca "Namaz ileride (kılınacak)" buyurdu. Müzdelife'ye gelince akşam namazını kıldı. Sonra ashab bineklerinden eşyalarını indirdiler. Hz. Peygamber (sav) daha sonra yatsı namazını kıldı.

Açıklama: Hadiste geçen "hafif bir abdest aldı" ifadesiyle , Hz. Peygamber'in (sav) abdesti tam almakla birlikte abdest âzâlarını birer kez yıkamakla yetindiği anlatılmaktadır.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Mevâkît 610, /2126

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُقْبَةَ عَنْ كُرَيْبٍ مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ سَمِعْتُ أُسَامَةَ بْنَ زَيْدٍ يَقُولُ أَفَاضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ عَرَفَاتٍ فَلَمَّا انْتَهَى إِلَى الشِّعْبِ نَزَلَ فَبَالَ - وَلَمْ يَقُلْ أُسَامَةُ أَرَاقَ الْمَاءَ - قَالَ فَدَعَا بِمَاءٍ فَتَوَضَّأَ وُضُوءًا لَيْسَ بِالْبَالِغِ - قَالَ - فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ الصَّلاَةَ. قَالَ "الصَّلاَةُ أَمَامَكَ." قَالَ ثُمَّ سَارَ حَتَّى بَلَغَ جَمْعًا فَصَلَّى الْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdullah b. Mübarek (T); Bize Ebu Küreyb -hadisin lafzı da ona aittir-, ona İbn Mübarek, ona İbrahim b. Ukbe, ona İbn Abbas'ın azatlısı Küreyb ona da Üsame b. Zeyd şöyle demiştir: Hz. Peygamber (sav) Arafat'tan indi, vadiye vardığında bineğinden indi ve bevletti. -Üsame, su döktü demedi.- Hz. Peygamber (sav) su istedi ve (abdest azalarını yıkamada) aşırıya kaçmadan abdest aldı. -Üsame şöyle dedi:- Ey Allah'ın Resulü, namaz kılınacak mı? dedim. "Namaz ileridedir" buyurdu. Sonra yürüdü, (Müzdelife'ye) ulaştı. Akşam ve yatsıyı orada (cemederek) eda etti.

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3101, /513

حَدَّثَنَا عَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَطَاءٍ مَوْلَى سِبَاعٍ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ أَنَّهُ "كَانَ رَدِيفَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حِينَ أَفَاضَ مِنْ عَرَفَةَ فَلَمَّا جَاءَ الشِّعْبَ أَنَاخَ رَاحِلَتَهُ ثُمَّ ذَهَبَ إِلَى الْغَائِطِ فَلَمَّا رَجَعَ صَبَبْتُ عَلَيْهِ مِنَ الإِدَاوَةِ فَتَوَضَّأَ ثُمَّ رَكِبَ ثُمَّ أَتَى الْمُزْدَلِفَةَ فَجَمَعَ بِهَا بَيْنَ الْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ."

Bize Abd b. Humeyd, ona Abdürrezzak, ona Mamer, ona ez-Zührî, ona Sibâ'ın azatlısı Ata ona da Üsame b. Zeyd şöyle demiştir: "Hz. Peygamber (sav) Arafat'tan inerken onun terkisindeydim. Rasulullah (sav), vadiye inince bineğini çökertti ve def-i hacet için ayrıldı. Dönünce kendisine kaptan su döktüm o da abdest aldı. Sonra bineğine binip Müzdelife'ye geldi. Akşam ve yatsı namazlarını orada cemetti."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3104, /514

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْهَاشِمِيُّ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ يَعْنِي ابْنَ جَعْفَرٍ أَخْبَرَنِي شَرِيكٌ يَعْنِي ابْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي نَمِرٍ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا السَّائِبِ مَوْلَى هِشَامِ بْنِ زُهْرَةَ يَقُولُ سَمِعْتُ الْمُغِيرَةَ بْنَ شُعْبَةَ يَقُولُ: خَرَجَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِي سَفَرٍ، فَنَزَلَ مَنْزِلًا، فَتَبَرَّزَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَتَبِعْتُهُ بِإِدَاوَةٍ، فَصَبَبْتُ عَلَيْهِ، فَتَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ.

Bize Süleyman b. Davud el-Hâşimî, ona İsmail b. Cafer, ona Şerik b. Abdullah b. Ebu Nemir, ona Hişam b. Zühre'nin azatlı kölesi Ebu Sâib (Abdullah b. Sâib), ona da Muğire b. Şube şöyle haber vermiştir: Hz. Peygamber (sav) bir yolculuğa çıktı. Bir yerde konakladı. (Tuvalet) İhtiyacı için insanlardan uzaklaştı. Ben de elimde bir su kabıyla O'nu takip ettim. O'na (sav) su döktüm; abdest aldı. (Abdest alırken) mestleri üzerine mesh etti.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Muğire b. Şu'be 18417, 6/238

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا زَيْدُ بْنُ الْحُبَابِ أَنْبَأَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ أَخْبَرَنِى إِسْحَاقُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى طَلْحَةَ الأَنْصَارِىُّ عَنْ حُمَيْدَةَ بِنْتِ عُبَيْدِ بْنِ رِفَاعَةَ عَنْ كَبْشَةَ بِنْتِ كَعْبٍ وَكَانَتْ تَحْتَ بَعْضِ وَلَدِ أَبِى قَتَادَةَ: أَنَّهَا صَبَّتْ لأَبِى قَتَادَةَ مَاءً يَتَوَضَّأُ بِهِ فَجَاءَتْ هِرَّةٌ تَشْرَبُ فَأَصْغَى لَهَا الإِنَاءَ فَجَعَلْتُ أَنْظُرُ إِلَيْهِ فَقَالَ يَا ابْنَةَ أَخِى أَتَعْجَبِينَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : " إِنَّهَا لَيْسَتْ بِنَجَسٍ هِىَ مِنَ الطَّوَّافِينَ أَوِ الطَّوَّافَاتِ " .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Zeyd b. Hubab, ona Malik b. Enes, ona İshak b. Abdullah b. Ebu Talha el-Ensârî ona da Humeyde bt. Ubeyd b. Rıfâ'a, -Ebu Katâde'nin oğullarından birinin nikahı altında olan- Kebşe bt. Ka'b'dan şunu nakletmiştir: Kebşe, kayınpederi Ebu Katâde'nin abdest alması için su döktü. Bir kedi su içmek için geldi. Ebu Kataâde de kabı kediye doğru eğip su içmesini sağladı. Kebşe: Ben de ona bakıyordum. (Ebu Katâde) bana şöyle dedi: Ey yeğenim, şaşırdın mı? Rasulullah (sav), "Kedi pis değildir, o etrafınızda dönüp dolaşan bir canlıdır" buyurdu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 32, /71

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ وَسَمِعْتُهُ أَنَا مِنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي شَيْبَةَ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرُ بْنُ سُلَيْمَانَ عَنْ عَبَّادِ بْنِ عَبَّادٍ عَنْ أَبِي مِجْلَزٍ عَنْ أَبِي مُوسَى قَالَ: "أَتَيْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِوَضُوءٍ فَتَوَضَّأَ وَصَلَّى وَقَالَ 'اللَّهُمَّ أَصْلِحْ لِي دِينِي وَوَسِّعْ عَلَيَّ فِي ذَاتِي وَبَارِكْ لِي فِي رِزْقِي."

Bize Abdullah b. Muhammed ve ben de Abdullah b. Muhammed b. Ebu Şeybe'den bu hadisi işittim, ona Mutemir b. Süleyman, ona Abbad b. Abbad, ona Ebu Miclez (Lahik b. Humeyd), ona da Ebu Musa el-Eşarî şöyle haber vermiştir: Hz. Peygamber'e (sav) abdest suyu getirdim. Abdest aldı ve namaz kıldıktan sonra şöyle dua etti. "Allahım dinimi ıslah et. Benim ferahlat, rızkıma da bereket ver."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Musa el-Eş'arî 19803, 6/606

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا ابن جريج قال : حدثني ابن شهاب عن عباد بن زياد أن عروة بن المغيرة بن شعبة أخبره (أن المغيرة بن شعبة أخبره) أنه غزا مع رسول الله صلى الله عليه وسلم غزوة تبوك ، قال : فتبرز رسول الله صلى الله عليه وسلم قبل الغائط ، فحملت معه إداوة قبل صلاة الفجر ، فلما رجع رسول الله صلى الله عليه وسلم إلي أخذت أهريق على يديه من الاداوة ، فغسل يديه ثلاث مرات ، ثم مضمض واستنثر وغسل وجهه ، ثم ذهب يخرج جبته عن ذراعيه فضاق كما جبته ، فأدخل يديه في الجبة ، حتى أخرج ذراعيه من أسفل الجبة ، ثم غ سل ذراعيه إلى المرفقين ثم توضأ على خفيه ، ثم أقبل وأقبلت معه حتى يجد الناس قد قاموا عبد الرحمن ابن عوف فأدرك النبي صلى الله عليه وسلم إحدى الركعتين فصلى من الناس الركعة الاخرى ، فلما سلم عبد الرحمن قام رسول الله صلى الله عليه وسلم يتم صلاته ، فأفزع ذلك المسلمين فأكثروا التسبيح ، فلما قضى النبي صلى الله عليه وسلم صلاته ، أقبل عليهم ثم قال : أحسنتم أو قال : أصبتم يغبطهم أن صلوا الصلاة لوقتها . قال ابن شهاب : فحدثني إسماعيل بن محمد بن سعد عن حمزة بن المغيرة مثل حديث عباد بن زياد وزاد ، قال المغيرة : فأردت تأخير عبد الرحمن بن عوف ، فقال النبي صلى الله عليه وسلم : دعه.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Tahâret 748, 1/191