حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِىٍّ وَدَاوُدُ بْنُ أُمَيَّةَ أَنَّ سُفْيَانَ أَخْبَرَهُمْ عَنْ أَبِى يَعْفُورٍ - وَقَالَ دَاوُدُ عَنِ ابْنِ عُبَيْدِ بْنِ نِسْطَاسٍ - عَنْ أَبِى الضُّحَى عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا دَخَلَ الْعَشْرُ أَحْيَا اللَّيْلَ وَشَدَّ الْمِئْزَرَ وَأَيْقَظَ أَهْلَهُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَأَبُو يَعْفُورٍ اسْمُهُ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ نِسْطَاسٍ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Şehru Ramazan 319, /324

حَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِىٍّ وَدَاوُدُ بْنُ أُمَيَّةَ أَنَّ سُفْيَانَ أَخْبَرَهُمْ عَنْ أَبِى يَعْفُورٍ - وَقَالَ دَاوُدُ عَنِ ابْنِ عُبَيْدِ بْنِ نِسْطَاسٍ - عَنْ أَبِى الضُّحَى عَنْ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا دَخَلَ الْعَشْرُ أَحْيَا اللَّيْلَ وَشَدَّ الْمِئْزَرَ وَأَيْقَظَ أَهْلَهُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَأَبُو يَعْفُورٍ اسْمُهُ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ نِسْطَاسٍ.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Şehru Ramazan 319, /324

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ مَيْمُونٍ أَخْبَرَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ سَمِعَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم رَجُلاً يَقْرَأُ فِى الْمَسْجِدِ فَقَالَ « رَحِمَهُ اللَّهُ ، لَقَدْ أَذْكَرَنِى كَذَا وَكَذَا آيَةً ، أَسْقَطْتُهُنَّ مِنْ سُورَةِ كَذَا وَكَذَا » . وَزَادَ عَبَّادُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَائِشَةَ تَهَجَّدَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فِى بَيْتِى فَسَمِعَ صَوْتَ عَبَّادٍ يُصَلِّى فِى الْمَسْجِدِ فَقَالَ « يَا عَائِشَةُ ، أَصَوْتُ عَبَّادٍ هَذَا » . قُلْتُ نَعَمْ . قَالَ « اللَّهُمَّ ارْحَمْ عَبَّادًا » .

Bize Muhammed b. Übeyd b. Meymûn, ona İsa b. Yunus, ona Hişâm, ona babası (Urve b. Zübeyir), ona da Âişe (r.anha) şöyle demiştir: Hz. Peygamber (sav) mescitte Kur'an okuyan bir adamın sesini işitti ve "Allah adama rahmetiyle muamele etsin, bana falanca sûrede düşürmüş olduğum filanca ayetleri hatırlattı" buyurdu. Abbâd b. Abdullah kendi rivayetinde Âişe'den şu fazlalığı aktarmıştır: Peygamber (sav) benim odamda teheccüd namazı kıldı. Bu sırada mescitte namaz kılmakta olan Abbâd'ın sesini işitti ve "ey Âişe, bu Abbâd'ın sesi midir?" diye sordu. Ben de “evet onun sesidir” dedim. Bunu üzerine Peygamber (sav) "Allah'ım Abbâd'a rahmet eyle" diye dua etti.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Abbad b. Abdullah arasında inkıta vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Şehâdât 11, 1/718

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدِ بْنِ مَيْمُونٍ أَخْبَرَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ عَنْ هِشَامٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - قَالَتْ سَمِعَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم رَجُلاً يَقْرَأُ فِى الْمَسْجِدِ فَقَالَ « رَحِمَهُ اللَّهُ ، لَقَدْ أَذْكَرَنِى كَذَا وَكَذَا آيَةً ، أَسْقَطْتُهُنَّ مِنْ سُورَةِ كَذَا وَكَذَا » . وَزَادَ عَبَّادُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ عَائِشَةَ تَهَجَّدَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فِى بَيْتِى فَسَمِعَ صَوْتَ عَبَّادٍ يُصَلِّى فِى الْمَسْجِدِ فَقَالَ « يَا عَائِشَةُ ، أَصَوْتُ عَبَّادٍ هَذَا » . قُلْتُ نَعَمْ . قَالَ « اللَّهُمَّ ارْحَمْ عَبَّادًا » .

Bize Muhammed b. Übeyd b. Meymûn, ona İsa b. Yunus, ona Hişâm, ona babası (Urve b. Zübeyir), ona da Âişe (r.anha) şöyle demiştir: Hz. Peygamber (sav) mescitte Kur'an okuyan bir adamın sesini işitti ve "Allah adama rahmetiyle muamele etsin, bana falanca sûrede düşürmüş olduğum filanca ayetleri hatırlattı" buyurdu. Abbâd b. Abdullah kendi rivayetinde Âişe'den şu fazlalığı aktarmıştır: Peygamber (sav) benim odamda teheccüd namazı kıldı. Bu sırada mescitte namaz kılmakta olan Abbâd'ın sesini işitti ve "ey Âişe, bu Abbâd'ın sesi midir?" diye sordu. Ben de “evet onun sesidir” dedim. Bunu üzerine Peygamber (sav) "Allah'ım Abbâd'a rahmet eyle" diye dua etti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Şehâdât 11, 1/718

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مَعْرُوفٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ ح وَحَدَّثَنِى أَبُو الطَّاهِرِ وَحَرْمَلَةُ قَالاَ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ يُونُسَ بْنِ يَزِيدَ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنِ السَّائِبِ بْنِ يَزِيدَ وَعُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَخْبَرَاهُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدٍ الْقَارِىِّ قَالَ سَمِعْتُ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ نَامَ عَنْ حِزْبِهِ أَوْ عَنْ شَىْءٍ مِنْهُ فَقَرَأَهُ فِيمَا بَيْنَ صَلاَةِ الْفَجْرِ وَصَلاَةِ الظُّهْرِ كُتِبَ لَهُ كَأَنَّمَا قَرَأَهُ مِنَ اللَّيْلِ."

Açıklama: Bu tarik, sahabînin tâbiî vasıtasıyla Hz. Ömer'den rivayet ettiği bir hadistir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1745, /294

حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ الطَّيَالِسِىُّ وَعَلِىُّ بْنُ الْجَعْدِ قَالاَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ أَبِى حَمْزَةَ مَوْلَى الأَنْصَارِ عَنْ رَجُلٍ مِنْ بَنِى عَبْسٍ عَنْ حُذَيْفَةَ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى مِنَ اللَّيْلِ فَكَانَ يَقُولُ "اللَّهُ أَكْبَرُ - ثَلاَثًا - ذُو الْمَلَكُوتِ وَالْجَبَرُوتِ وَالْكِبْرِيَاءِ وَالْعَظَمَةِ." ثُمَّ اسْتَفْتَحَ فَقَرَأَ الْبَقَرَةَ ثُمَّ رَكَعَ فَكَانَ رُكُوعُهُ نَحْوًا مِنْ قِيَامِهِ وَكَانَ يَقُولُ فِى رُكُوعِهِ "سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ." ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ مِنَ الرُّكُوعِ فَكَانَ قِيَامُهُ نَحْوًا مِنْ رُكُوعِهِ يَقُولُ "لِرَبِّىَ الْحَمْدُ." ثُمَّ سَجَدَ فَكَانَ سُجُودُهُ نَحْوًا مِنْ قِيَامِهِ فَكَانَ يَقُولُ فِى سُجُودِهِ "سُبْحَانَ رَبِّىَ الأَعْلَى." ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ مِنَ السُّجُودِ وَكَانَ يَقْعُدُ فِيمَا بَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ نَحْوًا مِنْ سُجُودِهِ وَكَانَ يَقُولُ "رَبِّ اغْفِرْ لِى رَبِّ اغْفِرْ لِى." فَصَلَّى أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ فَقَرَأَ فِيهِنَّ الْبَقَرَةَ وَآلَ عِمْرَانَ وَالنِّسَاءَ وَالْمَائِدَةَ أَوِ الأَنْعَامَ شَكَّ شُعْبَةُ .

Açıklama: اسْتَفْتَحَ/istiftah (başlama) lafzıyla ile ilgili iki ihtimal vardır. 1- İstiftah'tan kasıt namazdan önce zikirde bulunmasıdır. Daha sonra tekbir alarak namaza başlaması ve Bakara suresini okumasıdır. 2- Namaza iftitah tekbiriyle başladıktan sonra kıraate bu zikirlerle devam etmesi ardından Bakara suresini okumasıdır. bkz. Sehârenfûrî, Bezlül-Mechûd, IV, 346. Burada istiftah duası manasında kullanılmışsa o zaman namaza başladıktan sonra (sübhaneke veya veccehtü duaları gibi) olması anlaşılmaktadır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 152, /205

حَدَّثَنَا أَبُو الْوَلِيدِ الطَّيَالِسِىُّ وَعَلِىُّ بْنُ الْجَعْدِ قَالاَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ أَبِى حَمْزَةَ مَوْلَى الأَنْصَارِ عَنْ رَجُلٍ مِنْ بَنِى عَبْسٍ عَنْ حُذَيْفَةَ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى مِنَ اللَّيْلِ فَكَانَ يَقُولُ "اللَّهُ أَكْبَرُ - ثَلاَثًا - ذُو الْمَلَكُوتِ وَالْجَبَرُوتِ وَالْكِبْرِيَاءِ وَالْعَظَمَةِ." ثُمَّ اسْتَفْتَحَ فَقَرَأَ الْبَقَرَةَ ثُمَّ رَكَعَ فَكَانَ رُكُوعُهُ نَحْوًا مِنْ قِيَامِهِ وَكَانَ يَقُولُ فِى رُكُوعِهِ "سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ سُبْحَانَ رَبِّىَ الْعَظِيمِ." ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ مِنَ الرُّكُوعِ فَكَانَ قِيَامُهُ نَحْوًا مِنْ رُكُوعِهِ يَقُولُ "لِرَبِّىَ الْحَمْدُ." ثُمَّ سَجَدَ فَكَانَ سُجُودُهُ نَحْوًا مِنْ قِيَامِهِ فَكَانَ يَقُولُ فِى سُجُودِهِ "سُبْحَانَ رَبِّىَ الأَعْلَى." ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ مِنَ السُّجُودِ وَكَانَ يَقْعُدُ فِيمَا بَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ نَحْوًا مِنْ سُجُودِهِ وَكَانَ يَقُولُ "رَبِّ اغْفِرْ لِى رَبِّ اغْفِرْ لِى." فَصَلَّى أَرْبَعَ رَكَعَاتٍ فَقَرَأَ فِيهِنَّ الْبَقَرَةَ وَآلَ عِمْرَانَ وَالنِّسَاءَ وَالْمَائِدَةَ أَوِ الأَنْعَامَ شَكَّ شُعْبَةُ.

Açıklama: اسْتَفْتَحَ/istiftah (başlama) lafzıyla ile ilgili iki ihtimal vardır. 1- İstiftah'tan kasıt namazdan önce zikirde bulunmasıdır. Daha sonra tekbir alarak namaza başlaması ve Bakara suresini okumasıdır. 2- Namaza iftitah tekbiriyle başladıktan sonra kıraate bu zikirlerle devam etmesi ardından Bakara suresini okumasıdır. bkz. Sehârenfûrî, Bezlül-Mechûd, IV, 346. Burada istiftah duası manasında kullanılmışsa o zaman namaza başladıktan sonra (sübhaneke veya veccehtü duaları gibi) olması anlaşılmaktadır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 152, /205

وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا لَيْثٌ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ رُمْحٍ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ عَنْ نَافِعٍ أَنَّ ابْنَ عُمَرَ قَالَ "مَنْ صَلَّى مِنَ اللَّيْلِ فَلْيَجْعَلْ آخِرَ صَلاَتِهِ وِتْرًا فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَأْمُرُ بِذَلِكَ."

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1754, /295

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا أَبِى ح وَحَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَابْنُ الْمُثَنَّى قَالاَ حَدَّثَنَا يَحْيَى كُلُّهُمْ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "اجْعَلُوا آخِرَ صَلاَتِكُمْ بِاللَّيْلِ وِتْرًا."

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1755, /295

حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ، عَنِ ابْنِ أَبِي لَيْلَى ، عَنِ الْحَكَمِ ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ ؛ {كَانُوا قَلِيلاً مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ} قَالَ : قلَّ لَيْلَةً تَمُرُّ بِهِمْ إِلاَّ صَلَّوْا فِيهَا.

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Salât 6365, 4/361