حَدَّثَنَا ابْنُ بُكَيْرٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ رَبِيعَةَ عَنِ الأَعْرَجِ قَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « لاَ تُصَرُّوا الإِبِلَ وَالْغَنَمَ ، فَمَنِ ابْتَاعَهَا بَعْدُ فَإِنَّهُ بِخَيْرِ النَّظَرَيْنِ بَعْدَ أَنْ يَحْتَلِبَهَا إِنْ شَاءَ أَمْسَكَ ، وَإِنْ شَاءَ رَدَّهَا وَصَاعَ تَمْرٍ » . وَيُذْكَرُ عَنْ أَبِى صَالِحٍ وَمُجَاهِدٍ وَالْوَلِيدِ بْنِ رَبَاحٍ وَمُوسَى بْنِ يَسَارٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « صَاعَ تَمْرٍ » . وَقَالَ بَعْضُهُمْ عَنِ ابْنِ سِيرِينَ صَاعًا مِنْ طَعَامٍ وَهْوَ بِالْخِيَارِ ثَلاَثًا . وَقَالَ بَعْضُهُمْ عَنِ ابْنِ سِيرِينَ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ . وَلَمْ يَذْكُرْ ثَلاَثًا ، وَالتَّمْرُ أَكْثَرُ .

Bize İbn Bükeyr, ona Leys, ona Cafer b. Rabîa, ona A'rec, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Deve ve koyunları (sağmayıp sütü memeleri içinde yığmak suretiyle) bol sütlü gös­termeye çalışmayınız. Her kim sütü memesinde hapsedilmiş bir hay­vanı satın alırsa, onu sağdıktan sonra iki husustan birini seçme hakkına sahiptir. Dilerse o hayvanı kendi mülkiyetinde tutar, isterse onu bir sâ' hurma ile birlikte sahibine geri verir." Ebu Salih, Mucâhid, Velîd b. Rebâh ve Musa b. Yesâr'ın Ebu Hureyre'den onun da Hz. Peygamber'den (sav) rivayetinde "Bir sâ' hurma" ifadesi zikredilmiştir. Bazı râvilerin İbn Sîrîn'den, onun da Ebu Hureyre'den rivayetinde ise "bir sâ' yiyecek (gıda) ifadesi kullanılmış ve muhayyerlik süresi üç gün olarak belirtilmiştir. Bazı râvilerin İbn Sîrîn'den, onun da Ebu Hureyre'den rivayetinde de "bir sâ' hurma" ifadesi zikredilmiş ancak üç günlük muhayyerlik süresi ifade edilmemiştir. "Bir sâ' hurma' ifadesinin geçtiği rivayetler daha çok çoktur.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Ebu Musa b. Yesâr arasında inkıta vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 64, 1/613

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « لاَ تَلَقَّوُا الرُّكْبَانَ ، وَلاَ يَبِيعُ بَعْضُكُمْ عَلَى بَيْعِ بَعْضٍ وَلاَ تَنَاجَشُوا وَلاَ يَبِيعُ حَاضِرٌ لِبَادٍ ، وَلاَ تُصَرُّوا الْغَنَمَ ، وَمَنِ ابْتَاعَهَا فَهْوَ بِخَيْرِ النَّظَرَيْنِ بَعْدَ أَنْ يَحْتَلِبَهَا إِنْ رَضِيَهَا أَمْسَكَهَا ، وَإِنْ سَخِطَهَا رَدَّهَا وَصَاعًا مِنْ تَمْرٍ » .

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Mâlik, ona Ebu Zinâd, ona A'rec, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuş­tur: "Kervanları pazara girmeden önce yolda karşılamayınız. Sizden bazısı diğerinin alışverişi arasına girip alışverişe kalkışmasın. Alıcıymış gibi araya girip fiyat yükselterek müşteri kandırmayınız. Şehirli kimse, köylünün malını onun namına cambazlık yaparak satamaz. Koyunları bol sütlü göstermeye çalışmayınız. (Çok gözüksün diye) sütü memesinde biriktirilmiş bir hayvanı satın alan kimse, hayvanı sağdıktan sonra iki görüş arasında tercih hakkına sahiptir. Dilerse hayvanı mülkiyetinde tutar; istemezse hayvanı bir sâ' hur­ma ile birlikte geri verir"

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 64, 1/614

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو حَدَّثَنَا الْمَكِّىُّ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ قَالَ أَخْبَرَنِى زِيَادٌ أَنَّ ثَابِتًا مَوْلَى عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ زَيْدٍ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - يَقُولُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « مَنِ اشْتَرَى غَنَمًا مُصَرَّاةً فَاحْتَلَبَهَا ، فَإِنْ رَضِيَهَا أَمْسَكَهَا ، وَإِنْ سَخِطَهَا فَفِى حَلْبَتِهَا صَاعٌ مِنْ تَمْرٍ » .

Bize Muhammed b. Amr, ona el-Mekkî, ona İbn Cüreyc, ona Ziyâd, ona Abdurrahman b. Zeyd'in azatlısı Sâbit, ona da Ebu Hureyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav) şöyle buyurmuştur: "(Çok gözüksün diye) sütü sağılmayıp göğsünde biriktirilmiş bir koyu­nu satın alan kimse sağdıktan sonra dilerse onu mülkiyetinde tutar, istemezse (sağdığı süte karşılık) bir sâ' hurma vererek hayvanı iade eder."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 65, 1/614

حَدَّثَنَا أَبُو أَحْمَدَ قَالَ حَدَّثَنَا سفيان عن الحجاج بن فرافصة عن رجل عن أبي سلمة عن أبي هريرة قال قال رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ لَا تَبَاغَضُوا وَلَا تَحَاسَدُوا وَلَا تَنَاجَشُوا وَلَا تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا لَا يَبِيعَنَّ حَاضِرٌ لِبَادٍ وَلَا تَلَقَّوْا الرُّكْبَانَ بِبَيْعٍ وَأَيُّمَا امْرِئٍ ابْتَاعَ شَاةً فَوَجَدَهَا مُصَرَّاةً فَلْيَرُدَّهَا وَلْيَرُدَّ مَعَهَا صَاعًا مِنْ تَمْرٍ وَلَا يَسُمْ أَحَدُكُمْ عَلَى سَوْمِ أَخِيهِ وَلَا يَخْطُبْ عَلَى خِطْبَتِهِ وَلَا تَسْأَلْ الْمَرْأَةُ طَلَاقَ أُخْتِهَا لِتَكْتَفِئَ مَا فِي إِنَائِهَا فَإِنَّ رِزْقَهَا عَلَى اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ

Açıklama: Hadis sahihtir. İsnadın hasenliği Kesîr b. Zeyd dolayısıyladır. O sadûk, hasenü'l-hadîstir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 9109, 3/436