وَحَدَّثَنِى أَحْمَدُ بْنُ سَعِيدِ بْنِ صَخْرٍ الدَّارِمِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ عَارِمُ بْنُ الْفَضْلِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَاحِدِ - يَعْنِى ابْنَ زِيَادٍ - حَدَّثَنَا عَاصِمٌ الأَحْوَلُ عَنِ الشَّعْبِىِّ حَدَّثَنِى الْبَرَاءُ بْنُ عَازِبٍ قَالَ خَطَبَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى يَوْمِ نَحْرٍ فَقَالَ: "لاَ يُضَحِّيَنَّ أَحَدٌ حَتَّى يُصَلِّىَ." قَالَ رَجُلٌ عِنْدِى عَنَاقُ لَبَنٍ هِىَ خَيْرٌ مِنْ شَاتَىْ لَحْمٍ قَالَ: "فَضَحِّ بِهَا وَلاَ تَجْزِى جَذَعَةٌ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ."

Bize Ahmed b. Said b. Sahr ed-Dârimî, ona Ebu Numan Ârim b. Fadl, ona Abdülvahid b. Ziyad, ona Asım el-Ahvel, ona eş-Şa'bî, ona Bera b. Azib şöyle rivayet etti: "Rasulullah (sav) bir Kurban Bayramı günü bize hutbe vererek “namaz kılmadan sakın kimse kurban kesmesin” buyurdu. Bir adam 'bende henüz süt emen bir oğlak var, o iki et koyunundan iyidir' dedi. Rasulullah (sav) 'onu kurban kes, fakat senden sonra bir yaşını doldurmamış bir hayvan hiçbir kimse için (kurban olarak) geçerli olmaz' buyurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Edâhî 5076, /835

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدٌ - يَعْنِى ابْنَ جَعْفَرٍ - حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سَلَمَةَ عَنْ أَبِى جُحَيْفَةَ عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ قَالَ ذَبَحَ أَبُو بُرْدَةَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "أَبْدِلْهَا." فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ لَيْسَ عِنْدِى إِلاَّ جَذَعَةٌ - قَالَ شُعْبَةُ وَأَظُنُّهُ قَالَ - وَهِىَ خَيْرٌ مِنْ مُسِنَّةٍ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "اجْعَلْهَا مَكَانَهَا وَلَنْ تَجْزِىَ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ."

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed b. Cafer, ona Şube, ona Seleme, ona Ebu Cuhayfe, ona da Bera b. Azib şöyle demiştir: "Ebu Bürde namazdan önce kurban kesti. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) 'onun yerine başkasını kes' buyurdu. Ebu Bürde de 'ey Allah'ın Rasulü! Benim küçük bir hayvan dışında bir hayvanım yoktur' dedi. Şube der ki: Zannederim 'Ama o yaşlı olandan daha hayırlıdır' dedi. Rasulullah da (sav) 'bunu onun yerine koy! Fakat senden sonra hiçbir kimse bunu yapmasın' buyurdular."

• Müslim Sahîh-i Müslim Edâhî 5077, /835

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا أَبُو الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "لاَ تَذْبَحُوا إِلاَّ مُسِنَّةً إِلاَّ أَنْ يَعْسُرَ عَلَيْكُمْ فَتَذْبَحُوا جَذَعَةً مِنَ الضَّأْنِ."

Bize Ahmed b. Yunus, ona Züheyr, ona Ebu Zübeyr, ona da Cabir (b. Abdullah) rivayet ettiğine göre Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Yaşını doldurmuş (kesime uygun) hayvandan başkasını kesmeyin. Bunda zorlanırsanız o zaman bir kuzu kesebilirsiniz."

• Müslim Sahîh-i Müslim Edâhî 5082, /836

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مَنْصُورٍ وَزُبَيْدٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ : أَنَّ أَبَا بُرْدَةَ بْنَ نِيَارٍ ضَحَّى قَبْلَ أَنْ يُصَلِّىَ ، فَلَمَّا صَلَّى النَّبِىُّ -صلى الله عليه وسلم- دَعَاهُ فَذَكَرَ لَهُ مَا فَعَلَ ، فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« إِنَّمَا شَاتُكَ شَاةُ لَحْمٍ ». فَقَالَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ عِنْدِى عَنَاقٌ لِى جَذَعَةٌ مِنَ الْمَعْزِ هِىَ أَحَبُّ إِلَىَّ مِنْ شَاتَيْنِ. قَالَ :« فَضَحِّ بِهَا وَلاَ تُجْزِئُ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ ». قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ قُرِئَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَنْ سُفْيَانَ :« وَمَنْ ذَبَحَ بَعْدَ الصَّلاَةِ وَالإِمَامُ يَخْطُبُ أَجْزَأَهُ ».

Bize Muhammed b. Yusuf, ona Süfyan, ona Mansur ve Zübeyd, onlara da eş-Şa'bî, Bera b. Azib’in şöyle dediğini rivayet etti: "Ebu Bürde b. Niyâr (bayram) namazını kılmadan önce kurbanını kesti. Sonra Hz. Peygamber (sav) namazını kılınca O'nu çağırdı, O da yaptığını O'na anlattı. Bunun üzerine Rasulullah (sav) O'na 'Senin (kestiğin) koyun, et (için kesilen bir) koyun (oldu!)' buyurdu. Ebu Bürde de 'Ey Allah'ın Rasulü! Yanımda dişi bir oğlak -veya dişi bir keçi yavrusu- var. Bu bana bir koyundan daha sevimlidir, (acaba bunu kurban etsem olur mu?)' dedi. (Hz. Peygamber de); 'O halde onu kurban et. Ancak bu, senden sonra hiç kimse için (kurban olmaya) yeterli olmaz' buyurdu." [Ebu Muhammed (ed-Dârimî) der ki: Muhammed'in Süfyan'dan, bana aktardığı rivayette "Kim de (bayram) namazından sonra, imam hutbe okuyorken (kurbanını) keserse, (bu kurban) ona yeter." ifadesi vardır.]

• Dârimî Sünen-i Dârimî Edâhî 7, 2/1248

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مَنْصُورٍ وَزُبَيْدٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنِ الْبَرَاءِ بْنِ عَازِبٍ : أَنَّ أَبَا بُرْدَةَ بْنَ نِيَارٍ ضَحَّى قَبْلَ أَنْ يُصَلِّىَ ، فَلَمَّا صَلَّى النَّبِىُّ -صلى الله عليه وسلم- دَعَاهُ فَذَكَرَ لَهُ مَا فَعَلَ ، فَقَالَ لَهُ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« إِنَّمَا شَاتُكَ شَاةُ لَحْمٍ ». فَقَالَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ عِنْدِى عَنَاقٌ لِى جَذَعَةٌ مِنَ الْمَعْزِ هِىَ أَحَبُّ إِلَىَّ مِنْ شَاتَيْنِ. قَالَ :« فَضَحِّ بِهَا وَلاَ تُجْزِئُ عَنْ أَحَدٍ بَعْدَكَ ». قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ قُرِئَ عَلَى مُحَمَّدٍ عَنْ سُفْيَانَ :« وَمَنْ ذَبَحَ بَعْدَ الصَّلاَةِ وَالإِمَامُ يَخْطُبُ أَجْزَأَهُ ».

Bize Muhammed b. Yusuf, ona Süfyan, ona Mansur ve Zübeyd, onlara da eş-Şa'bî, Bera b. Azib’in şöyle dediğini rivayet etti: "Ebu Bürde b. Niyâr (bayram) namazını kılmadan önce kurbanını kesti. Sonra Hz. Peygamber (sav) namazını kılınca O'nu çağırdı, O da yaptığını O'na anlattı. Bunun üzerine Rasulullah (sav) O'na 'Senin (kestiğin) koyun, et (için kesilen bir) koyun (oldu!)' buyurdu. Ebu Bürde de 'Ey Allah'ın Rasulü! Yanımda dişi bir oğlak -veya dişi bir keçi yavrusu- var. Bu bana bir koyundan daha sevimlidir, (acaba bunu kurban etsem olur mu?)' dedi. (Hz. Peygamber de); 'O halde onu kurban et. Ancak bu, senden sonra hiç kimse için (kurban olmaya) yeterli olmaz' buyurdu." [Ebu Muhammed (ed-Dârimî) der ki: Muhammed'in Süfyan'dan, bana aktardığı rivayette "Kim de (bayram) namazından sonra, imam hutbe okuyorken (kurbanını) keserse, (bu kurban) ona yeter." ifadesi vardır.]

• Dârimî Sünen-i Dârimî Edâhî 7, 2/1248

وَحَدَّثَنِى زِيَادُ بْنُ يَحْيَى الْحَسَّانِىُّ حَدَّثَنَا حَاتِمٌ - يَعْنِى ابْنَ وَرْدَانَ - حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ خَطَبَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ أَضْحًى - قَالَ - فَوَجَدَ رِيحَ لَحْمٍ فَنَهَاهُمْ أَنْ يَذْبَحُوا قَالَ: "مَنْ كَانَ ضَحَّى فَلْيُعِدْ. ثُمَّ ذَكَرَ بِمِثْلِ حَدِيثِهِمَا."

Bana Ziyad b. Yahya el-Hassânî, ona Hatim b. Ver'dân, ona Eyyüb, ona Muhammed b. Sirin, ona da Enes b. Malik şöyle rivayet etti: Rasulullah (sav) kurban günü bize hut­be okudu. Arkasından et kokusu duydu, hemen ashabı hayvan kesmekten menetti ve "Her kim kurban kesti ise hemen iade etsin" buyurdu. Sonra ravi yukarıdakilerin hadisi gibi rivayette bulundu.

Açıklama: hadisin tam metni için [M005079] numaralı hadise bakınız.

• Müslim Sahîh-i Müslim Edâhî 5081, /836

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنِ الأَسْوَدِ بْنِ قَيْسٍ عَنْ جُنْدَبِ بْنِ سُفْيَانَ الْبَجَلِىِّ قَالَ ضَحَّيْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أُضْحِيَّةً ذَاتَ يَوْمٍ فَإِذَا أُنَاسٌ قَدْ ذَبَحُوا ضَحَايَاهُمْ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَلَمَّا انْصَرَفَ رَآهُمُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُمْ قَدْ ذَبَحُوا قَبْلَ الصَّلاَةِ فَقَالَ: "مَنْ ذَبَحَ قَبْلَ الصَّلاَةِ فَلْيَذْبَحْ مَكَانَهَا أُخْرَى ، وَمَنْ كَانَ لَمْ يَذْبَحْ حَتَّى صَلَّيْنَا فَلْيَذْبَحْ عَلَى اسْمِ اللَّهِ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zebâih ve's-Sayd 17, 2/411