وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنِ ابْنِ عَوْنٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِى لَيْلَى عَنْ كَعْبِ بْنِ عُجْرَةَ - رضى الله عنه - قَالَ فِىَّ أُنْزِلَتْ هَذِهِ الآيَةُ "(فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ بِهِ أَذًى مِنْ رَأْسِهِ فَفِدْيَةٌ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ)" قَالَ فَأَتَيْتُهُ فَقَالَ "ادْنُهْ." فَدَنَوْتُ فَقَالَ "ادْنُهْ." فَدَنَوْتُ. فَقَالَ صلى الله عليه وسلم "أَيُؤْذِيكَ هَوَامُّكَ." قَالَ ابْنُ عَوْنٍ وَأَظُنُّهُ قَالَ نَعَمْ. قَالَ فَأَمَرَنِى بِفِدْيَةٍ مِنْ صِيَامٍ أَوْ صَدَقَةٍ أَوْ نُسُكٍ مَا تَيَسَّرَ.

Bize Muhammed b. Müsenna, ona İbn Ebu Adî, ona İbn Avn, ona Mücahid, ona Abdurrahman b. Ebu Leyla'nın rivayet ettiğine göre Ka'b b. Ucre (ra) şöyle demiştir: "Artık içinizde her kim hasta olur yahut başında bir eziyet bulunursa ona oruç, sadaka yahut kurbandan birisi ile fidye gerekir" (Bakara, 2/196) ayeti benim hakkımda inmiştir. "Ka'b der ki:Hz. Peygamber'in (sav) yanına gittim, bana 'yaklaş' dedi. Ben de yaklaştım. Yine 'yaklaş' buyurdu. Ben de yaklaştım. Rasulullah (sav) 'başındaki bitler seni rahatsız ediyor mu?' buyurdu. [İbn Avn dedi ki: Zannederim Ka'b, 'evet' dedi.] (Ka'b) der ki: Bunun üzerine Rasulullah (sav) bana oruç, sadaka yahut da kolayıma gelen bir kurban kesmek suretiyle bir fidye vermemi tavsiye buyurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 2879, /476

وَسَأَلْنَا جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ - رضى الله عنهما - فَقَالَ لاَ يَقْرَبَنَّهَا حَتَّى يَطُوفَ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ .

Câbir b. Abdullah’a (r.anhuma) sorduk, o da “Safa ile Merve arasında sa'y yapmadan önce sakın kadına yaklaşmasın” dedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 80, 1/516

قَالَ أَبُو عَاصِمٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى عَطَاءٌ أَنَّ صَفْوَانَ بْنَ يَعْلَى أَخْبَرَهُ أَنَّ يَعْلَى قَالَ لِعُمَرَ - رضى الله عنه - أَرِنِى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم حِينَ يُوحَى إِلَيْهِ قَالَ فَبَيْنَمَا النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِالْجِعْرَانَةِ ، وَمَعَهُ نَفَرٌ مِنْ أَصْحَابِهِ ، جَاءَهُ رَجُلٌ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ تَرَى فِى رَجُلٍ أَحْرَمَ بِعُمْرَةٍ ، وَهْوَ مُتَضَمِّخٌ بِطِيبٍ فَسَكَتَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم سَاعَةً فَجَاءَهُ الْوَحْىُ ، فَأَشَارَ عُمَرُ - رضى الله عنه - إِلَى يَعْلَى ، فَجَاءَ يَعْلَى ، وَعَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ثَوْبٌ قَدْ أُظِلَّ بِهِ فَأَدْخَلَ رَأْسَهُ ، فَإِذَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُحْمَرُّ الْوَجْهِ ، وَهُوَ يَغِطُّ ثُمَّ سُرِّىَ عَنْهُ فَقَالَ « أَيْنَ الَّذِى سَأَلَ عَنِ الْعُمْرَةِ » فَأُتِىَ بِرَجُلٍ فَقَالَ « اغْسِلِ الطِّيبَ الَّذِى بِكَ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ ، وَانْزِعْ عَنْكَ الْجُبَّةَ ، وَاصْنَعْ فِى عُمْرَتِكَ كَمَا تَصْنَعُ فِى حَجَّتِكَ » . قُلْتُ لِعَطَاءٍ أَرَادَ الإِنْقَاءَ حِينَ أَمَرَهُ أَنْ يَغْسِلَ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ قَالَ نَعَمْ .

Bize Ebu Âsım, ona İbn Cüreyc, ona Atâ, ona da Safvân b. Ya'lâ şöyle rivayet etti: "Ya'lâ, Hz. Ömer'e, 'Vahiy geldiği anda Hz. Peygamber'i (sav) bana göster' dedi. Râvi der ki: O sırada Nebi (sav) yanında ashabından bir topluluk olduğu halde Cîrâne'de iken bir adam ona geldi ve 'ey Allah'ın Rasulü, koku sürünmüş bir halde umre için ihrama giren biri hakkında ne dersin' diye sordu. Hz. Peygamber (sav) bir süre sessiz kaldı. (Derken) ona vahiy geldi. Ömer, Ya'lâ'ya işaret etti, Ya'lâ da, Nebi'nin üzerinde kendisini gölgeleyen bir elbise varken geldi ve başını (elbisenin içerisine) soktu. Nebi (sav), yüzü kıpkırmızı, horlar vaziyetteydi. Ardından bu hal ondan gitti ve 'Umre hakkında soran nerede?' buyurdu. Adam, huzura getirildi, Nebi (sav), ona 'üzerindeki kokuyu üç kere yıka, cübbeyi de çıkar, hacda yaptığını umrende de yap' buyurdu." [(İbn Cüreyc der ki): Atâ'ya, “Hz. Peygamber (sav), üç kere yıkaması ile temizliği mi kastetti” dedim, “evet” dedi.]

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Dahhâk b. Mahled arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 17, 1/494

حَدَّثَنَا الْحُمَيْدِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ دِينَارٍ قَالَ: سَأَلْنَا ابْنَ عُمَرَ عَنْ رَجُلٍ طَافَ بِالْبَيْتِ الْعُمْرَةَ ، وَلَمْ يَطُفْ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ ، أَيَأْتِى امْرَأَتَهُ فَقَالَ قَدِمَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا ، وَصَلَّى خَلْفَ الْمَقَامِ رَكْعَتَيْنِ ، وَطَافَ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ ، وَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ .

Bize el-Humeydî, ona Süfyan, ona da Amr b. Dînar şöyle demiştir: İbn Ömer'e “bir adam, umre yaparken Kabe'yi tavaf ettikten Safa ile Merve arasında sa’y yapmadan hanımına yaklaşabilir mi?” diye sorduk o şöyle dedi: Nebi (sav) geldi, Kabe'yi yedi şavt tavaf yaptı, sonra Makamı İbrahim'in arkasında iki rekât namaz kıldı ardından Safa ile Merve arasında sa’y etti. Muhakkak sizin için Rasulullah’da uyulacak pek güzel bir örnek vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 30, 1/275

وَحَدَّثَنِى إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ أَخْبَرَنَا أَبُو عَلِىٍّ عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الْمَجِيدِ حَدَّثَنَا رَبَاحُ بْنُ أَبِى مَعْرُوفٍ قَالَ سَمِعْتُ عَطَاءً قَالَ أَخْبَرَنِى صَفْوَانُ بْنُ يَعْلَى عَنْ أَبِيهِ - رضى الله عنه - قَالَ كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَأَتَاهُ رَجُلٌ عَلَيْهِ جُبَّةٌ بِهَا أَثَرٌ مِنْ خَلُوقٍ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنِّى أَحْرَمْتُ بِعُمْرَةٍ فَكَيْفَ أَفْعَلُ فَسَكَتَ عَنْهُ فَلَمْ يَرْجِعْ إِلَيْهِ وَكَانَ عُمَرُ يَسْتُرُهُ إِذَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ الْوَحْىُ يُظِلُّهُ فَقُلْتُ لِعُمَرَ - رضى الله عنه - إِنِّى أُحِبُّ إِذَا أُنْزِلَ عَلَيْهِ الْوَحْىُ أَنْ أُدْخِلَ رَأْسِى مَعَهُ فِى الثَّوْبِ. فَلَمَّا أُنْزِلَ عَلَيْهِ خَمَّرَهُ عُمَرُ - رضى الله عنه - بِالثَّوْبِ فَجِئْتُهُ فَأَدْخَلْتُ رَأْسِى مَعَهُ فِى الثَّوْبِ فَنَظَرْتُ إِلَيْهِ فَلَمَّا سُرِّىَ عَنْهُ قَالَ "أَيْنَ السَّائِلُ آنِفًا عَنِ الْعُمْرَةِ." فَقَامَ إِلَيْهِ الرَّجُلُ فَقَالَ "انْزِعْ عَنْكَ جُبَّتَكَ وَاغْسِلْ أَثَرَ الْخَلُوقِ الَّذِى بِكَ وَافْعَلْ فِى عُمْرَتِكَ مَا كُنْتَ فَاعِلاً فِى حَجِّكَ."

Bize İshak b. Mansur, ona Ebu Ali Ubeydullah b. Abdulmecid, ona Rabah b. Ebu Maruf, ona Ata, ona Safvan b. Ya'la, ona da babası (Ya'la b. Ümeyye) şöyle rivayet etti: "Biz Rasulullah'ın (sav) yanındayken bir adam, üzerinde ‘halûk’ (güzel koku) izi olan bir cübbe ile geldi ve 'Ey Allah'ın Rasulü, Ben umreye niyetlendim, nasıl yapayım?' dedi. Hz. Peygamber (sav) sessiz kalıp ona cevap vermedi. Hz. Peygamber'e (sav) vahiy indiği zaman Ömer onu örtüp gölgelendirirdi. Ben Ömer'e 'Rasulullah'a vahiy indirildiğinde, başımı onunla birlikte elbisenin içerisine sokmak isterdim' dedim. Bu esnada kendisine vahiy indirilince Ömer, (elbiseyle) O'nu örttü. Ben de gelip başımı Hz. Peygamber (sav) ile birlikte elbisenin içerisine soktum ve O'na baktım. Bu hal Hz. Peygamber'den (sav) gidince 'az önce umre hakkında soran nerededir?' buyurdu. Adam Hz. Peygamber'e (sav) doğru geldi. Hz. Peygamber (sav) ona 'cübbeni çıkar, üzerindeki halûk (denen kokuya ait) izi yıka ve hacda yaptığını umrende de yap' buyurdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 2802, /465

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى وَأَبُو الرَّبِيعِ الزَّهْرَانِىُّ عَنْ حَمَّادِ بْنِ زَيْدٍ ح وَحَدَّثَنَا عَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَكْرٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ جَمِيعًا عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوَ حَدِيثِ ابْنِ عُيَيْنَةَ. سَأَلْنَا ابْنَ عُمَرَ عَنْ رَجُلٍ قَدِمَ بِعُمْرَةٍ فَطَافَ بِالْبَيْتِ وَلَمْ يَطُفْ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ أَيَأْتِى امْرَأَتَهُ فَقَالَ قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا وَصَلَّى خَلْفَ الْمَقَامِ رَكْعَتَيْنِ وَبَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ سَبْعًا وَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ.

Bize Yahya b. Yahya ve Ebu Rabî ez-Zehrânî, o ikisine Hammad b. Zeyd; (T) Bize Abd b. Humeyd, ona Muhammed b. Bekir, ona İbn Cüreyc, onlara Amr b. Dinar, ona İbn Ömer (ra), o da Nebi'den (sav) İbn Uyeyne'nin hadisine yakın hadisi rivayet etti. Biz İbn Ömer'e, umre yapmak üzere gelen bir kimse hakkında “Kabe'yi tavaf ettikten sonra henüz daha Safa ile Merve arasında sa'y yapmadan hanımına yaklaşabilir mi?” diye sorduk. O şu cevabı verdi: Rasulullah (sav) (Mekke'ye) geldi, Kabe'nin etrafında yedi şavt tavaf yapıp Makamı İbrahim'in arkasında iki rekât namaz kıldı, sonra da Safa ile Merve arasında yedi defa sa'y yaptı. Şüphesiz sizin için Rasulullah'ta uyulmaya değer güzel bir örnek vardır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3000, /499

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى وَابْنُ بَشَّارٍ قَالاَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ح وَحَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ - رضى الله عنهما - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "هَذِهِ عُمْرَةٌ اسْتَمْتَعْنَا بِهَا فَمَنْ لَمْ يَكُنْ عِنْدَهُ الْهَدْىُ فَلْيَحِلَّ الْحِلَّ كُلَّهُ فَإِنَّ الْعُمْرَةَ قَدْ دَخَلَتْ فِى الْحَجِّ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ."

Bize Muhammed b. Müsenna ve İbn Beşşâr, o ikisine Muhammed b Cafer, ona Şube; (T) Bize Ubeydullah b. Muaz, -bu lâfız onundur-, ona babası, ona Şube, ona Hakem, ona Mücahid, ona da İbn Abbas'ın (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Bu bizim yaptığımız temettü haccı ile birlikte umredir. Kimin yanında kurbanlık hayvan (hedy) yoksa, ihramdan tamamen çıksın (İfrad Haccı yapsın). Çünkü umre, artık kıyamet gününe kadar hacca dahil olmuştur."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3014, /501

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ حَدَّثَنِى الْحَسَنُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ طَاوُسٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ "أَنَّ مُعَاوِيَةَ بْنَ أَبِى سُفْيَانَ أَخْبَرَهُ قَالَ قَصَّرْتُ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِمِشْقَصٍ وَهُوَ عَلَى الْمَرْوَةِ أَوْ رَأَيْتُهُ يُقَصَّرُ عَنْهُ بِمِشْقَصٍ وَهُوَ عَلَى الْمَرْوَةِ."

Bize Muhammed b. Hatim, ona Yahya b. Said, ona İbn Cüreyc, ona Hasen b. Müslim, ona Tâvus, ona İbn Abbas, ona da Muaviye b. Ebu Süfyan şöyle rivayet etti: "Ben, Rasulullah'ın (sav) saçını Merve'deyken makasla kısalttım. Yahut Rasulullah (sav) Merve'deyken saçının makasla kısaltıldığını gördüm."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3022, /502

وَقَدْ أَخْبَرَتْنِى أُمِّى أَنَّهَا أَهَلَّتْ هِىَ وَأُخْتُهَا وَالزُّبَيْرُ وَفُلاَنٌ وَفُلاَنٌ بِعُمْرَةٍ ، فَلَمَّا مَسَحُوا الرُّكْنَ حَلُّوا .

Bana annem (Esma bt. Ebu Bekir) bana şöyle haber verdi: "Kendisi, kız kardeşi (Aişe), Zübeyir, falan ve falanca kimseler umre niyetiyle ihrama girip telbiye getirdiler. Sonra da rüknü (Hacerü'l-Esved'i) selamlayıp el sürdükten (tavafı bitirdikten) sonra ihramdan çıktılar."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 77, 1/514

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرِو بْنِ دِينَارٍ قَالَ سَأَلْنَا ابْنَ عُمَرَ - رضى الله عنه - عَنْ رَجُلٍ طَافَ بِالْبَيْتِ فِى عُمْرَةٍ ، وَلَمْ يَطُفْ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ أَيَأْتِى امْرَأَتَهُ فَقَالَ قَدِمَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا ، وَصَلَّى خَلْفَ الْمَقَامِ رَكْعَتَيْنِ ، فَطَافَ بَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ سَبْعًا ( لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ) .

Bize Ali b. Abdullah, ona Süfyan, ona da Amr b. Dinar şöyle demiştir: Biz, İbn Ömer'e (ra) “bir adam umre niyetiyle Kabe'yi tavaf edip Safa ve Merve arasında sa'y yapmadan eşine yaklaşabilir mi?” diye sorduk. İbn Ömer de şöyle cevap verdi: Peygamber (sav) (umre için) Mekke'ye gelmişti. Kabe'yi yedi defa tavaf etti. Makam-ı İbrahim'in arkasında iki rekat namaz kıldı sonra da Safa ile Merve arasını da yedi kere dolaştı. "Sizin için Rasulullah’ta güzel bir örneklik vardır." (Ahzab, 21)

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 80, 1/515