أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ الْحَسَنِ قَالَ سَمِعْتُ أَبِى قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو حَمْزَةَ عَنْ عَاصِمٍ عَنِ الأَسْوَدِ بْنِ هِلاَلٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "أَمَرَنِى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِثَلاَثٍ؛ بِنَوْمٍ عَلَى وِتْرٍ، وَالْغُسْلِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ، وَصَوْمِ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ."

Bize Muhammed b. Ali b. Hasan, ona babası (Ali b. Hasan), ona Ebu Hamza, ona Asım, ona Esved b. Hilal ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) bana şu üç şeyi emretti: Vitir namazını kılmış olarak uyumayı, cuma günü gusletmeyi ve her ay üç gün oruç tutmayı."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 81, /2242

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مَعْمَرٍ قَالَ حَدَّثَنَا حَبَّانُ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ عُمَيْرٍ عَنْ مُوسَى بْنِ طَلْحَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "جَاءَ أَعْرَابِىٌّ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِأَرْنَبٍ قَدْ شَوَاهَا، فَوَضَعَهَا بَيْنَ يَدَيْهِ، فَأَمْسَكَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَلَمْ يَأْكُلْ. وَأَمَرَ الْقَوْمَ أَنْ يَأْكُلُوا، وَأَمْسَكَ الأَعْرَابِىُّ، فَقَالَ لَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم مَا يَمْنَعُكَ أَنْ تَأْكُلَ؟ قَالَ إِنِّى أَصُومُ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ مِنَ الشَّهْرِ. قَالَ إِنْ كُنْتَ صَائِمًا فَصُمِ الْغُرَّ."

Bize Muhammed b. Ma'mer, ona Habbân, ona Ebû Avâne, ona Abdülmelik b. Umeyr, ona Musa b. Talha, ona da Ebû Hüreyre şöyle rivayet etmiştir: "Bir bedevi, kızarttığı bir tavşanı getirip Rasulullah'ın (sav) önüne koydu. Hz. Peygamber tavşanı tuttu ama yemedi. Oradakilerden yemelerini istedi. Bedevi de yemeyince, Hz. Peygamber (sav) ona 'Neden yemiyorsun?' diye sordu. Adam 'Ben her ay üç gün oruç tutarım' dedi. Hz. Peygamber de 'Eğer tutacaksan, her ayın en parlak günleri olan günlerde (on üç, on dört ve an beşinci günler) orucunu tut' buyurdu."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 84, /2243

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَلِىِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ شَقِيقٍ قَالَ أَبِى أَخْبَرَنَا أَبُو حَمْزَةَ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ زِرٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ مِنْ غُرَّةِ كُلِّ شَهْرٍ. وَقَلَّمَا يُفْطِرُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ."

Bize Muhammed b. Ali b. Hasan b. Şakîk, ona babası (Ali b. Hasan b. Şakîk), ona Ebu Hamza (Muhammed b. Meymûn), ona Asım (b. Ebu Necûd), ona da Zir (b. Hubeyş), Abdullah b. Mesud'un şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) her ayın aydınlık günlerinde (eyyâm-ı bîd) üç gün oruç tutardı. Cuma günlerini de nadiren oruçsuz geçirirdi."

Açıklama: (مِنْ غُرَّةِ كُلِّ شَهْرٍ) ifadesinde geçen (غُرَّةِ) kelimesinin anlamıyla ilgili iki ihtimal bulunmaktadır: 1- Ayın ilk günleri, 2- Ayın en parlak olduğu, yani "eyyâm-ı biyd [aydınlık günler]" da denilen ve hicri ayların 13, 14 ve 15. gecelerine denk gelen günler. (İtyûbî, Zahîratü'l-ukbâ, XXI, 275.)

• Nesâî Sünen-i Nesâî Sıyâm 70, /2240

حَدَّثَنَا ابْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ حَدَّثَنَا أَبَانُ بْنُ يَزِيدَ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ - مِنْ أَزْدِ شَنُوءَةَ - عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "أَوْصَانِى خَلِيلِى صلى الله عليه وسلم بِثَلاَثٍ لاَ أَدَعُهُنَّ فِى سَفَرٍ وَلاَ حَضَرٍ: رَكْعَتَىِ الضُّحَى، وَصَوْمِ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ مِنَ الشَّهْرِ، وَأَنْ لاَ أَنَامَ إِلاَّ عَلَى وِتْرٍ."

Bize İbn Müsennâ, ona Ebu Davud, ona Ebân b. Yezid, ona Katâde, ona da –Ezd-i Şenûe'den- Ebu Said, Ebu Hureyre'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Can dostum (sav), bana yolculuktayken ve mukimken terk etmeyeceğim şu üç şeyi tavsiye etmiştir: İki rekatlık kuşluk namazını, her ayda üç gün oruç tutmayı ve vitir namazını kılmadan uyumamam gerektiğini."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Vitr 343, /338

حَدَّثَنَا الْقَاسِمُ بْنُ دِينَارٍ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى وَطَلْقُ بْنُ غَنَّامٍ عَنْ شَيْبَانَ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ زِرٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُ مِنْ غُرَّةِ كُلِّ شَهْرٍ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ. وَقَلَّمَا كَانَ يُفْطِرُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ." [قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَأَبِى هُرَيْرَةَ. قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ عَبْدِ اللَّهِ حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ. وَقَدِ اسْتَحَبَّ قَوْمٌ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ صِيَامَ يَوْمِ الْجُمُعَةِ. وَإِنَّمَا يُكْرَهُ أَنْ يَصُومَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لاَ يَصُومُ قَبْلَهُ وَلاَ بَعْدَهُ. قَالَ وَرَوَى شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ هَذَا الْحَدِيثَ وَلَمْ يَرْفَعْهُ.]

Bize Kasım b. Dînâr, ona Ubeydullah b. Musa ve Talk b. Ğannâm, onlara Şeybân, ona Âsım, ona Zir, ona da Abdullah (b. Mesud) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), her ayın en parlak günleri olan üç gününde (ayyâm-ı bîd) oruç tutardı. Cuma günü oruçlu olmadığı ise pek azdı." [Ebu İsa (et-Tirmizî) bu hadisle ilgili şu değerlendirmede bulunmuştur: Bu konuda İbn Ömer ve Ebu Hureyre'den de hadis nakledilmiştir. Abdullah (b. Mesud) hadisi, hasen-garîb bir rivayettir. İlim ehlinden bazısı, cuma günü oruç tutulmasını müstehap görmüştür. Mekruh olan, kişinin önceki veya sonraki gününde oruç tutmayıp sadece cuma günü oruç tutmasıdır. Bu hadisi Asım'dan Şu'be de rivayet etmiş, ancak hadisi merfu olarak aktarmamıştır.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Savm 41, 3/118

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ سِمَاكِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ أَبِى الرَّبِيعِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: "عَهِدَ إِلَىَّ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم ثَلاَثَةً؛ أَنْ لاَ أَنَامَ إِلاَّ عَلَى وِتْرٍ، وَصَوْمَ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ، وَأَنْ أُصَلِّىَ الضُّحَى."

Bize Kuteybe, ona Ebu Avâne, ona Simâk b. Harb, ona Ebu Rabî, ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: "Nebî (sav), benden şu üç konuda söz aldı: vitir namazını kılmadan uyumamam, her aydan üç gün oruç tutmam ve kuşluk namazını kılmam."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Savm 54, 3/133

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ حَدَّثَنَا شَرِيكٌ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي زِيَادٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ: " أَمَرَنِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِثَلَاثٍ وَنَهَانِي عَنْ ثَلَاثٍ أَمَرَنِي بِرَكْعَتَيْ الضُّحَى كُلَّ يَوْمٍ وَالْوِتْرِ قَبْلَ النَّوْمِ وَصِيَامِ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ وَنَهَانِي عَنْ نَقْرَةٍ كَنَقْرَةِ الدِّيكِ وَإِقْعَاءٍ كَإِقْعَاءِ الْكَلْبِ وَالْتِفَاتٍ كَالْتِفَاتِ الثَّعْلَبِ"

Bize Yahya b. Adem, ona Şerîk, ona Yezid b. Ebu Ziyad, ona Mücahid, ona da Ebu Hureyre şöyle demiştir: "Bana Rasûlullah (sav) üç şeyi tavsiye etti, üç şeyden de beni sakındırdı: Her gün iki rekât duhâ namazı kılmamı, uyumadan önce vitir namazını kılmamı ve her ay üç gün oruç tutmamı tavsiye etti. Horozun yem toplaması gibi çarçabuk (rükûya, secdeye) gitmekten, namazda köpek oturuşu gibi oturmaktan, tilki gibi (sağa sola) meyletmekten beni menetti."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 8091, 3/217

حَدَّثَنَا الْقَاسِمُ بْنُ دِينَارٍ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى وَطَلْقُ بْنُ غَنَّامٍ عَنْ شَيْبَانَ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ زِرٍّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ: "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَصُومُ مِنْ غُرَّةِ كُلِّ شَهْرٍ ثَلاَثَةَ أَيَّامٍ. وَقَلَّمَا كَانَ يُفْطِرُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ." [قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَأَبِى هُرَيْرَةَ. قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ عَبْدِ اللَّهِ حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ. وَقَدِ اسْتَحَبَّ قَوْمٌ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ صِيَامَ يَوْمِ الْجُمُعَةِ. وَإِنَّمَا يُكْرَهُ أَنْ يَصُومَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ لاَ يَصُومُ قَبْلَهُ وَلاَ بَعْدَهُ. قَالَ وَرَوَى شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ هَذَا الْحَدِيثَ وَلَمْ يَرْفَعْهُ.]

Bize Kasım b. Dînâr, ona Ubeydullah b. Musa ve Talk b. Ğannâm, onlara Şeybân, ona Âsım, ona Zir, ona da Abdullah (b. Mesud) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), her ayın en parlak günleri olan üç gününde (ayyâm-ı bîd) oruç tutardı. Cuma günü oruçlu olmadığı ise pek azdı." [Ebu İsa (et-Tirmizî) bu hadisle ilgili şu değerlendirmede bulunmuştur: Bu konuda İbn Ömer ve Ebu Hureyre'den de hadis nakledilmiştir. Abdullah (b. Mesud) hadisi, hasen-garîb bir rivayettir. İlim ehlinden bazısı, cuma günü oruç tutulmasını müstehap görmüştür. Mekruh olan, kişinin önceki veya sonraki gününde oruç tutmayıp sadece cuma günü oruç tutmasıdır. Bu hadisi Asım'dan Şu'be de rivayet etmiş, ancak hadisi merfu olarak aktarmamıştır.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Savm 41, 3/118