حَدَّثَنَا عَلِيُّ بْنُ عَاصِمٍ عَنْ خَالِدٍ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا مُتَعَمِّدًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ عَذَّبَهُ اللَّهُ فِي نَارِ جَهَنَّمَ.

Bize Ali İbn Âsım, ona Hâlid, ona Ebu Kılâbe, ona da Sâbit İbn Dahhâk'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim İslam’dan başka bir din üzerine kasıtlı olarak, yalan yere yemin ederse, dediği gibi olur. Kim kendini bir şeyle öldürürse, Allah Cehennem ateşinde, ona azap eder."

Açıklama: İsnad Alî b. Âsım dolayısıyla sıkıntılıdır. Alî b. Âsım her ne kadar zayıf olsa da burada hadis mütâbi'dir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sabit b. Dahhak el-Ensarî 16506, 5/609

حَدَّثَنِى بِشْرُ بْنُ مَرْحُومٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سُلَيْمٍ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ أُمَيَّةَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « قَالَ اللَّهُ ثَلاَثَةٌ أَنَا خَصْمُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ، رَجُلٌ أَعْطَى بِى ثُمَّ غَدَرَ ، وَرَجُلٌ بَاعَ حُرًّا فَأَكَلَ ثَمَنَهُ ، وَرَجُلٌ اسْتَأْجَرَ أَجِيرًا فَاسْتَوْفَى مِنْهُ ، وَلَمْ يُعْطِ أَجْرَهُ » .

Bize Bişr b. Merhûm, ona Yahya b. Süleym, ona İsmail b. Ümeyye, ona Said b. Ebu Said, ona Ebu Hureyre (ra) ona da Allah Resulü'nün (sav) bildirdiğine göre Yüce Allah şöyle buyurmuştur: "Üç (sınıf insan) vardır ki, kıyamet günü ben bunların hasmıyım: 1. Benim adımı anarak söz verip sonra sözünde durmayan, 2. Hür bir kimseyi (köle diye) satıp parasını yiyen. 3. Bir işçi çalıştırıp ücretini tam ödemeyen."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Buyû' 106, 1/630

أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، عَنْ مَعْمَرٍ، عَنْ أَيُّوبَ، عَنْ أَبِي قِلَابَةَ، عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ، أَنَّ النَّبِيَّ ﷺ قَالَ: مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ عُذِّبَ بِهِ، وَمَنْ شَهِدَ عَلَى مُسْلِمٍ - أَوْ قَالَ: عَلَى مُؤْمِنٍ - بِكُفْرٍ فَهُوَ كَقَتْلِهِ، وَمَنْ لَعَنَهُ فَهُوَ كَقَتْلِهِ، وَمَنْ حَلَفَ عَلَى مِلَّةٍ غَيْرِ الإِسْلَامِ كَاذِبًا فَهُوَ كَمَا حَلَفَ.

Bize Abdürrezzak, ona Ma'mer, ona Eyyüb, ona Ebu Kılâbe, ona Sâbit İbn Dahhâk'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber'den (sav) şöyle rivayet etmiştir: "Kim bir şeyle kendisini öldürürse, onunla kendisine azap edilir. Kim bir mümini veya Müslümanı kafir olarak itham eder ya da öyle olduğuna şahitlik ederse, sanki onu öldürmüş gibi olur. Müslümana lanet etmek de onu katletmek gibidir. Kim İslam’dan başka bir dine mensup olduğuna dair yalan yemin ederse o yemin ettiği din üzeredir.”

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19710, 10/462

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ خَالِدٍ عَنْ أَبِي قِلَابَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ وَكَانَ مِنْ أَصْحَابِ الشَّجَرَةِ ثُمَّ قَالَ بَعْدُ أَوْ عَنْ رَجُلٍ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنَّهُ قَالَ مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الْإِسْلَامِ كَاذِبًا مُتَعَمِّدًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَيْءٍ أَوْ ذَبَحَ ذَبَحَهُ اللَّهُ بِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ

Bize Muhammed b. Cafer, ona Şu'be, ona Hâlid, ona Ebu Kılâbe, ona da Rıdvan biatine katılanlardan biri olan Sâbit b. Dahhâk, ya da bir adam, ona da Sâbit İbn Dahhâk'ın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Kim İslam’dan başka bir din üzerine kasıtlı olarak, yalan yere yemin ederse, dediği gibi olur. Kim kendini bir şey ile öldürür veya keserse, Allah da onu cehennem ateşinde aynı şeyle boğazlar."

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Sabit b. Dahhak el-Ensarî 16504, 5/609

حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ جَامِعٍ وَهُوَ ابْنُ أَبِى رَاشِدٍ وَعَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ أَعْيَنَ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَا مِنْ رَجُلٍ لاَ يُؤَدِّى زَكَاةَ مَالِهِ إِلاَّ جَعَلَ اللّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فِى عُنُقِهِ شُجَاعًا » . ثُمَّ قَرَأَ عَلَيْنَا مِصْدَاقَهُ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ ( لاَ تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَبْخَلُونَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ) الآيَةَ . وَقَالَ مَرَّةً قَرَأَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِصْدَاقَهُ ( سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُوا بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ) « وَمَنِ اقْتَطَعَ مَالَ أَخِيهِ الْمُسْلِمِ بِيَمِينٍ لَقِىَ اللَّهَ وَهُوَ عَلَيْهِ غَضْبَانُ » . ثُمَّ قَرَأَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِصْدَاقَهُ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ ( إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ ) الآيَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize İbn Ebu Ömer, ona Süfyan, ona Cami b. Ebu Raşid ve Abdülmelik b. A'yen, onlara Ebu Vail, ona da Abdullah b. Mesud şöyle demiştir: Rasulullah (sav) : "Malının zekatını vermeyen her bir kimsenin boynuna kıyamet günü Allah bir yılan takacaktır." buyurdu, sonra da bu sözünü doğrulamak için şu "Allah'ın kendilerine ikram edip verdiği malları, infak etmekte cimrilik gösterenler..." [Ali İmran/2-180] ayetini okudu. Abdullah b. Mesud der ki: Başka bir seferde de Rasulullah (sav) bu sözünü doğrulamak için aynı ayetin (devamını) okumuştu: "Cimrilik ettikleri şey kıyamet günü boyunlarına dolanacaktır..." [Ali İmran/2-180)]. Yine Rasulullah (sav) "Müslüman kardeşinin malını yalan yere yemin ederek kendi zimmetine geçiren kişi kıyamet günü Allah’ı kendisine kızgın vaziyette bulacaktır" buyurdu, sonra da Allah'ın kitabından bu sözünü doğrulamak üzere "Allah'a verdikleri sözü satanlar..." (Ali İmran/2-77) ayetini okudu." [Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Bu hadis hasen sahihtir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tefsîru'l-Kur'an 3, 5/232

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى وَهَنَّادُ بْنُ السَّرِىِّ - الْمَعْنَى - قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ حَلَفَ عَلَى يَمِينٍ هُوَ فِيهَا فَاجِرٌ لِيَقْتَطِعَ بِهَا مَالَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَقِىَ اللَّهَ وَهُوَ عَلَيْهِ غَضْبَانُ." فَقَالَ الأَشْعَثُ فِىَّ وَاللَّهِ كَانَ ذَلِكَ كَانَ بَيْنِى وَبَيْنَ رَجُلٍ مِنَ الْيَهُودِ أَرْضٌ فَجَحَدَنِى فَقَدَّمْتُهُ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لِىَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "أَلَكَ بَيِّنَةٌ." قُلْتُ لاَ. قَالَ لِلْيَهُودِىِّ "احْلِفْ." قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِذًا يَحْلِفُ وَيَذْهَبُ بِمَالِى فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى "(إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلاً)" إِلَى آخِرِ الآيَةِ.

Bize Muhammed b. İsa ve Hennâd b. Serî -aynı manayla- o ikisine Ebu Muaviye, ona el-Ameş, ona Şakik, ona da Abdullah (b. Mesud) Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Kim bir Müslümanın malını elde etmek için yalan yere yemin ederse, Allah'ın kendisine öfkeli olduğu halde ona ulaşır." "Eşas der ki: Allah'a yemin olsun ki bu benim hakkımdadır. Benimle Yahudi bir adam arasında bir arazi (meselesi) vardı. Arazinin benim olduğunu kabul etmiyordu. O adamı Hz. Peygamber'e (sav) götürdüm ve Hz. Peygamber (sav) bana 'senin elinde bir delil var mı?' buyurdu. Ben de 'hayır' dedim. Yahudi'ye de 'yemin et' buyurdu. Ben de 'Ey Allah'ın Rasulü! Yemin ederse benim malımı da götürür' dedim. Bu üzerine Allah Teâlâ 'Allah'ın ahdini ve yeminlerini az bir karşılığa satanlar' [Ali İmran, 3/77] ayetini sonuna kadar indirdi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Eymân ve'n-Nuzûr 2, /757

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى وَهَنَّادُ بْنُ السَّرِىِّ - الْمَعْنَى - قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ حَلَفَ عَلَى يَمِينٍ هُوَ فِيهَا فَاجِرٌ لِيَقْتَطِعَ بِهَا مَالَ امْرِئٍ مُسْلِمٍ لَقِىَ اللَّهَ وَهُوَ عَلَيْهِ غَضْبَانُ." [فَقَالَ الأَشْعَثُ فِىَّ وَاللَّهِ كَانَ ذَلِكَ كَانَ بَيْنِى وَبَيْنَ رَجُلٍ مِنَ الْيَهُودِ أَرْضٌ فَجَحَدَنِى فَقَدَّمْتُهُ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لِىَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "أَلَكَ بَيِّنَةٌ." قُلْتُ لاَ. قَالَ لِلْيَهُودِىِّ "احْلِفْ." قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِذًا يَحْلِفُ وَيَذْهَبُ بِمَالِى فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى "(إِنَّ الَّذِينَ يَشْتَرُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَأَيْمَانِهِمْ ثَمَنًا قَلِيلاً)" إِلَى آخِرِ الآيَةِ.]

Bize Muhammed b. İsa ve Hennâd b. Serî -aynı manayla- o ikisine Ebu Muaviye, ona el-Ameş, ona Şakik, ona da Abdullah (b. Mesud) Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Kim bir Müslümanın malını elde etmek için yalan yere yemin ederse, Allah'ın kendisine öfkeli olduğu halde ona ulaşır." "Eşas der ki: Allah'a yemin olsun ki bu benim hakkımdadır. Benimle Yahudi bir adam arasında bir arazi (meselesi) vardı. Arazinin benim olduğunu kabul etmiyordu. O adamı Hz. Peygamber'e (sav) götürdüm ve Hz. Peygamber (sav) bana 'senin elinde bir delil var mı?' buyurdu. Ben de 'hayır' dedim. Yahudi'ye de 'yemin et' buyurdu. Ben de 'Ey Allah'ın Rasulü! Yemin ederse benim malımı da götürür' dedim. Bu üzerine Allah Teâlâ 'Allah'ın ahdini ve yeminlerini az bir karşılığa satanlar' [Ali İmran, 3/77] ayetini sonuna kadar indirdi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Eymân ve'n-Nuzûr 2, /757