أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ صَالِحٍ حَدَّثَنِى اللَّيْثُ أَخْبَرَنِى ابْنُ عَجْلاَنَ عَنْ نَافِعٍ مَوْلَى عَبْدِ اللَّهِ : أَنَّ صَبِيغاً الْعِرَاقِىَّ جَعَلَ يَسْأَلُ عَنْ أَشْيَاءَ مِنَ الْقُرْآنِ فِى أَجْنَادِ الْمُسْلِمِينَ حَتَّى قَدِمَ مِصْرَ ، فَبَعَثَ بِهِ عَمْرُو بْنُ الْعَاصِ إِلَى عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ ، فَلَمَّا أَتَاهُ الرَّسُولُ بِالْكِتَابِ فَقَرَأَهُ فَقَالَ : أَيْنَ الرَّجُلُ؟ قَالَ : فِى الرَّحْلِ. قَالَ عُمَرُ : أَبْصِرْ أَيَكُونُ ذَهَبَ فَتُصِيبَكَ مِنِّى بِهِ الْعُقُوبَةُ الْمُوجِعَةُ. فَأَتَاهُ بِهِ فَقَالَ عُمَرُ : تَسْأَلُ مُحْدَثَةً. فَأَرْسَلَ عُمَرُ إِلَى رَطَائِبَ مِنْ جَرِيدٍ فَضَرَبَهُ بِهَا حَتَّى تَرَكَ ظَهْرَهُ دَبِرَةً ، ثُمَّ تَرَكَهُ حَتَّى بَرَأَ ، ثُمَّ عَادَ لَهُ ثُمَّ تَرَكَهُ حَتَّى بَرَأَ ، فَدَعَا بِهِ لِيَعُودَ لَهُ ، قَالَ فَقَالَ صَبِيغٌ : إِنْ كُنْتَ تُرِيدُ قَتْلِى فَاقْتُلْنِى قَتْلاً جَمِيلاً ، وَإِنْ كُنْتَ تُرِيدُ أَنْ تُدَاوِيَنِى فَقَدْ وَاللَّهِ بَرَأْتُ. فَأَذِنَ لَهُ إِلَى أَرْضِهِ وَكَتَبَ إِلَى أَبِى مُوسَى الأَشْعَرِىِّ : أَنْ لاَ يُجَالِسَهُ أَحَدٌ مِنَ الْمُسْلِمِينَ. فَاشْتَدَّ ذَلِكَ عَلَى الرَّجُلِ ، فَكَتَبَ أَبُو مُوسَى إِلَى عُمَرَ : أَنْ قَدْ حَسُنَتْ هَيْئَتُهُ. فَكَتَبَ عُمَرُ أَنِ ائْذَنْ لِلنَّاسِ بِمُجَالَسَتِهِ.

Bize Abdullah b. Salih, ona Leys, ona İbn Aclân, ona Abdullah'ın azatlısı Nâfi şöyle rivayet etmiştir: Iraklı Sabîğ müslümanlar arasında Kur'an'ın müteşabihleri hakkında sorular soruyordu. Sonunda Mısır'a geldi. Amr b. As onu Ömer b. el-Hattab'a gönderdi. Sabiğ ile birlikte gelen elçi Amr'ın mektubunu Hz. Ömer'e verdi. Hz. Ömer mektubu okudu ve "Bu adam nerede?" diye sordu. Elçi "Konakladığımız yerde" diye cevap verdi. Hz. Ömer "İyi bak, sakın kaçmış olmasın. Yoksa bu sebeple benden canını yakacak bir ceza görürsün" dedi. Elçi Sabîğ'i getirdi. Hz. Ömer ona: "Önceden var olmayan sorular soruyormuşsun, öyle mi!" dedi. Bir yandan da bir adamını yaş hurma dalları getirmesi için göndermişti. Hz. Ömer, hurma dalıyla Sabiğ'i dövdü ve sırtını yara içinde bıraktı. Sonra iyileşene kadar bir şey yapmadı. Ardından tekrar dövdü ve yine bıraktı. Bir daha çağırınca Sabî "Eğer beni öldürmek istiyorsan, güzelce öldür. Eğer beni yola getirmek istiyorsan, Allah'a yemin ederim ki iyileştim artık." dedi. Bunun üzerine Hz. Ömer ona memleketine gitmesi için izin verdi. Ebu Musa el-Eş'arî'ye de "Müslümanlardan kimse onunla oturmasın" dedi. Bu adama çok ağır geldi. Ebu Musa el-Eş'arî, Hz. Ömer'e "Adamın hali düzeldi" diye yazdı. Bunun üzerine Hz. Ömer "İnsanlara onunla oturmaları için izin ver" diye cevap verdi.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 19, 1/254

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عُبَيْدٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَمْرٍو عَنْ أَبِي سَلَمَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِرَاءٌ فِي الْقُرْآنِ كُفْرٌ

Açıklama: Hadis sahih isnad ise Muhammed b. Amr dolayısıyla hasendir. Çünkü o sadûk hasenü'l-hadistir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 10846, 3/787

أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا حَفْصٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ شَقِيقٍ قَالَ : سُئِلَ عَبْدُ اللَّهِ عَنْ شَىْءٍ فَقَالَ : إِنِّى لأَكْرَهُ أَنْ أُحِلَّ لَكَ شَيْئاً حَرَّمَهُ اللَّهُ عَلَيْكَ ، أَوْ أُحَرِّمَ مَا أَحَلَّهُ اللَّهُ لَكَ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 19, 1/253

حَدَّثَنَا مُؤَمَّلٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْأَعْلَى عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مَنْ قَالَ فِي الْقُرْآنِ بِغَيْرِ عِلْمٍ فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنْ النَّارِ

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Abbas b. Abdulmuttalib 2429, 1/702

حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بن سَهْلِ الْمُجَوِّزِ الْبَصْرِيُّ , حَدَّثَنَا أَبُو عَاصِمٍ , عَنْ سُفْيَانَ , عَنْ عَبْدِ الأَعْلَى , عَنْ سَعِيدِ بن جُبَيْرٍ , عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ , قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ:مَنْ قَالَ فِي كِتَابِ اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ , فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ.

أَخْبَرَنَا أَبُو النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ حَازِمٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ يَسَارٍ : أَنَّ رَجُلاً يُقَالُ لَهُ صَبِيغٌ قَدِمَ الْمَدِينَةَ ، فَجَعَلَ يَسْأَلُ عَنْ مُتَشَابِهِ الْقُرْآنِ ، فَأَرْسَلَ إِلَيْهِ عُمَرُ وَقَدْ أَعَدَّ لَهُ عَرَاجِينَ النَّخْلِ ، فَقَالَ : مَنْ أَنْتَ؟ قَالَ : أَنَا عَبْدُ اللَّهِ صَبِيغٌ. فَأَخَذَ عُمَرُ عُرْجُوناً مِنْ تِلْكَ الْعَرَاجِينِ فَضَرَبَهُ وَقَالَ : أَنَا عَبْدُ اللَّهِ عُمَرُ. فَجَعَلَ لَهُ ضَرْباً حَتَّى دَمِىَ رَأْسُهُ ، فَقَالَ : يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ حَسْبُكَ قَدْ ذَهَبَ الَّذِى كُنْتُ أَجِدُ فِى رَأْسِى.

Bize Ebu'n-Nu'mân, ona Hammâd b. Zeyd, ona Yezid b. Hâzim, ona Süleyman b. Yesar şöyle rivayet etmiştir: Medine'ye Sabîğ adında bir adam gelmişti. Kur'an'ın müteşabih ayetleri hakkında sorular sormaya başladı. Bunun üzerine Hz. Ömer onu yanına çağırttı. Kendisi için hurma sapları hazırlatmıştı. Adam gelince "Sen de kimsin?" diye sordu. Adam "Ben Allah'ın kulu Sabîğ" diye cevap verdi. Hz. Ömer, hurma saplarından biri aldı ve adama vurdu. "Ben de Allah'ın kulu Ömer'im" buyurdu. Adamı başı kanayana kadar dövdü. Sonunda adam "Ey Müminlerin emiri! Yeter, artık kafamdaki o (kötü) düşünceler gitti" dedi.

Açıklama: Süleyman b. Yesar ile Ömer b. Hattab arasında inkıta' vardır.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 19, 1/252

أَخْبَرَنَا أَبُو الْمُغِيرَةِ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ عَنْ عَبْدَةَ بْنِ أَبِى لُبَابَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ : مَنْ أَحْدَثَ رَأْياً لَيْسَ فِى كِتَابِ اللَّهِ وَلَمْ يَمْضِ بِهِ سُنَّةٌ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- لَمْ يَدْرِ عَلَى مَا هُوَ مِنْهُ إِذَا لَقِىَ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ.

Bize Ebu'l-Muğîre, ona el-Evzâî, ona Abde b. Ebû Lübâbe'nin rivayet ettiğine göre İbn Abbâs şöyle demiştir: "Her kim Allah'ın kitabında olmayan ve Rasulullah'ın sünnetinde geçmeyen bir görüş (veya davranış) ortaya koyarsa, Allah'ın huzuruna vardığı zaman bu sebeple kendisine neler olacağını bilemez."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 20, 1/259

حَدَّثَنَا يَزِيدُ أَخْبَرَنَا مُحَمَّدٌ عَنْ أَبِي سَلَمَةَ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ مِرَاءٌ فِي الْقُرْآنِ كُفْرٌ

Açıklama: Hadis sahih isnad ise Muhammed b. Amr dolayısıyla hasendir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Hureyre 10546, 3/723

أَخْبَرَنَا أَبُو الْوَلِيدِ الطَّيَالِسِىُّ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ وَيَزِيدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى مُلَيْكَةَ عَنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ : تَلاَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- {هُوَ الَّذِى أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ} فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« إِذَا رَأَيْتُمُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ فَاحْذَرُوهُمْ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 19, 1/253

أَخْبَرَنَا أَبُو الْوَلِيدِ الطَّيَالِسِىُّ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ وَيَزِيدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى مُلَيْكَةَ عَنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ : تَلاَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- {هُوَ الَّذِى أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ} فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« إِذَا رَأَيْتُمُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ فَاحْذَرُوهُمْ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Mukaddime 19, 1/253