وَحَدَّثَنِيهِ زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنِ ابْنِ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى أَبُو الزُّبَيْرِ بِهَذَا الإِسْنَادِ [عَنْ أَبِى مَعْبَدٍ مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ] غَيْرَ أَنَّهُ لَمْ يَذْكُرْ فِى الْحَدِيثِ وَلَمْ يَزَلْ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُلَبِّى حَتَّى رَمَى الْجَمْرَةَ. وَزَادَ فِى حَدِيثِهِ وَالنَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُشِيرُ بِيَدِهِ كَمَا يَخْذِفُ الإِنْسَانُ.

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3090, /512

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَابِرٍ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "وَقَفْتُ هَا هُنَا بِعَرَفَةَ وَعَرَفَةُ كُلُّهَا مَوْقِفٌ وَوَقَفْتُ هَا هُنَا بِجَمْعٍ وَجَمْعٌ كُلُّهَا مَوْقِفٌ وَنَحَرْتُ هَا هُنَا وَمِنًى كُلُّهَا مَنْحَرٌ فَانْحَرُوا فِى رِحَالِكُمْ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 65, /452

حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ أُسَامَةَ بْنِ زَيْدٍ عَنْ عَطَاءٍ قَالَ حَدَّثَنِى جَابِرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "كُلُّ عَرَفَةَ مَوْقِفٌ وَكُلُّ مِنًى مَنْحَرٌ وَكُلُّ الْمُزْدَلِفَةِ مَوْقِفٌ وَكُلُّ فِجَاجِ مَكَّةَ طَرِيقٌ وَمَنْحَرٌ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 65, /452

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ عُقْبَةَ حَدَّثَنَا حَمْزَةُ الزَّيَّاتُ عَنْ حَبِيبِ بْنِ أَبِى ثَابِتٍ عَنْ عَطَاءٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ "كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُقَدِّمُ ضُعَفَاءَ أَهْلِهِ بِغَلَسٍ وَيَأْمُرُهُمْ يَعْنِى لاَ يَرْمُونَ الْجَمْرَةَ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 66, /453

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى فُدَيْكٍ عَنِ الضَّحَّاكِ - يَعْنِى ابْنَ عُثْمَانَ - عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّهَا قَالَتْ "أَرْسَلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم بِأُمِّ سَلَمَةَ لَيْلَةَ النَّحْرِ فَرَمَتِ الْجَمْرَةَ قَبْلَ الْفَجْرِ ثُمَّ مَضَتْ فَأَفَاضَتْ وَكَانَ ذَلِكَ الْيَوْمُ الْيَوْمَ الَّذِى يَكُونُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم - تَعْنِى - عِنْدَهَا."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 66, /453

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ حَدَّثَنِى أَبُو الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ "أَفَاضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَعَلَيْهِ السَّكِينَةُ وَأَمَرَهُمْ أَنْ يَرْمُوا بِمِثْلِ حَصَى الْخَذْفِ وَأَوْضَعَ فِى وَادِى مُحَسِّرٍ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 66, /453

حَدَّثَنَا ابْنُ كَثِيرٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ عَمْرِو بْنِ مَيْمُونٍ قَالَ قَالَ عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ "كَانَ أَهْلُ الْجَاهِلِيَّةِ لاَ يُفِيضُونَ حَتَّى يَرَوُا الشَّمْسَ عَلَى ثَبِيرٍ فَخَالَفَهُمُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فَدَفَعَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ."

Bize İbn Kesîr, ona Süfyan, ona Ebu İshak, ona da Amr b. Meymun'un rivayet ettiğine göre Ömer b. el-Hattab (ra) şöyle demiştir: "Cahiliye döneminde halk, Sebir dağı üzerine güneşin doğduğunu görünceye kadar (Müzdelife'den) dağılmazlardı. Hz. Peygamber (sav) onlara muhalefet ederek güneş doğmadan önce oradan ayrıldı."

Açıklama: Sebîr; Müzdelife’de bir dağ adıdır. Mekke’nin büyük dağlarından biridir. Mina’ya giderken sol tarafta kalır. Müşrikler, ancak güneş doğduktan sonra Müzdelife’den dağılırlardı. Bir an önce dağılmak için de güneşin doğmasını sabırsızlıkla beklerler, hatta; “Ey Sebîr dağı, artık ağar ki, gidip kurbanlarımızı keselim” diye söylenirlerdi. Hz. Peygamber, genellikle gayri müslimlerin âdetlerine muhalefet ederdi. Bunun pek çok örneği vardır. İşte burada da müşriklere muhalefet ediyor ve Müzdelife’den, güneş doğmadan, ama fecr-i sadıktan sonra ayrılıyordu; Kasvâ adlı devesine biner, Meş’ar-i Haram’a gelir, kıbleye döner, Allah’a dua eder, tekbir-tehlil getirir, ufukta sarılık iyice kendini gösterinceye kadar vakfe yapar, sonra da güneş doğmadan orayı terk ederdi. Özürsüz Müzdelife vakfesini terk edenin ceza olarak bir kurban kesmesi gerekir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 65, /452

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ أَخْبَرَنِى عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى يَزِيدَ أَنَّهُ سَمِعَ ابْنَ عَبَّاسٍ يَقُولُ "أَنَا مِمَّنْ قَدَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَيْلَةَ الْمُزْدَلِفَةِ فِى ضَعَفَةِ أَهْلِهِ."

Bize Ahmed b. Hanbel, ona Süfyan, ona Ubeydullah b. Ebu Yezid'in rivayet ettiğine göre; o, İbn Abbas'ın (ra) şöyle dediğini bizzat duymuş: "Ben Rasulullah'ın (sav) Müzdelife gecesinde, ailesinin zayıf olan efradı ile önden gönderdiği kişilerdendim."

Açıklama: Kadınları, çocukları ve yaşlıları Müzdelife’den sabahleyin erkence Mina’ya göndermek câizdir. Zira onlar hem yavaş yol alırlar hem de izdiham sıkıntısına dayanamazlar.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 66, /452

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ كَثِيرٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ قَالَ حَدَّثَنِى سَلَمَةُ بْنُ كُهَيْلٍ عَنِ الْحَسَنِ الْعُرَنِىِّ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ قَدَّمَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم لَيْلَةَ الْمُزْدَلِفَةِ أُغَيْلِمَةَ بَنِى عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَلَى حُمُرَاتٍ فَجَعَلَ يَلْطَحُ أَفْخَاذَنَا وَيَقُولُ "أُبَيْنِىَّ لاَ تَرْمُوا الْجَمْرَةَ حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ اللَّطْحُ الضَّرْبُ اللَّيِّنُ.]

Bize Muhammed b. Kesir, ona Süfyan, ona Seleme b. Küheyl, ona el-Hasan el-Urani ona da İbn Abbas (ra) şöyle demiştir: Müzdelife gecesinde Rasulullah (sav) biz Abdulmuttalib çocuklarını merkeplerle önden yola koydu. Bu sırada uyluklarımıza vuruyor ve şöyle diyordu: "Yavrularım, güneş doğmadan cemreleri atmayınız." [Ebû Davud dedi ki: Hadisteki letaha fiili hafifçe vurmak demektir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 66, /452

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ آدَمَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَيَّاشٍ عَنْ زَيْدِ بْنِ عَلِىٍّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى رَافِعٍ عَنْ عَلِىٍّ قَالَ فَلَمَّا أَصْبَحَ - يَعْنِى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم - وَوَقَفَ عَلَى قُزَحَ فَقَالَ "هَذَا قُزَحُ وَهُوَ الْمَوْقِفُ وَجَمْعٌ كُلُّهَا مَوْقِفٌ وَنَحَرْتُ هَا هُنَا وَمِنًى كُلُّهَا مَنْحَرٌ فَانْحَرُوا فِى رِحَالِكُمْ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Menâsik 65, /452