حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ بِلاَلٍ عَنْ رَبِيعَةَ بْنِ أَبِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى حُمَيْدٍ - أَوْ عَنْ أَبِى أُسَيْدٍ - قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمُ الْمَسْجِدَ فَلْيَقُلِ اللَّهُمَّ افْتَحْ لِى أَبْوَابَ رَحْمَتِكَ. وَإِذَا خَرَجَ فَلْيَقُلِ اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ." [قَالَ مُسْلِمٌ سَمِعْتُ يَحْيَى بْنَ يَحْيَى يَقُولُ كَتَبْتُ هَذَا الْحَدِيثَ مِنْ كِتَابِ سُلَيْمَانَ بْنِ بِلاَلٍ. قَالَ بَلَغَنِى أَنَّ يَحْيَى الْحِمَّانِىَّ يَقُولُ وَأَبِى أُسَيْدٍ.]

Bize Yahya b. Yahya, ona Süleyman b. Bilal, ona Rabî'a b. Ebu Abdurrahman, ona Abdülmelik b. Said, ona Ebu Humeyd –yahut Ebu Useyd'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Camiye girdiğiniz zaman Allahummeftah lî ebvâbe rahmetik: Allah’ım, bana rahmetinin kapılarını aç deyin. Camiden çıkarken: Allahumme innî es'eluke min fadlik: Allah'ım, lütfuna mazhar olmak dilerim deyin." [Muslim dedi ki: Yahya b. Yahya’nın şöyle dediğini duydum: Ben bu hadisi Süleyman b. Bilal'in kitabından yazdım. Yine dedi ki: Bana ulaştığına göre Yahya el-Hımmanî (senedde Ebu Humeyd dedikten sonra veya Ebu Useyd demek yerine) ve Ebu Useyd derdi.]

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: اللَّهُمَّ افْتَحْ لِى أَبْوَابَ رَحْمَتِكَ Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren diğer bir kısım: للَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ مِنْ فَضْلِكَ

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1652, /281

وَحَدَّثَنِى حَجَّاجُ بْنُ الشَّاعِرِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا الثَّوْرِىُّ عَنْ عَلْقَمَةَ بْنِ مَرْثَدٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ رَجُلاً نَشَدَ فِى الْمَسْجِدِ فَقَالَ مَنْ دَعَا إِلَى الْجَمَلِ الأَحْمَرِ. فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "لاَ وَجَدْتَ. إِنَّمَا بُنِيَتِ الْمَسَاجِدُ لِمَا بُنِيَتْ لَهُ."

Bana Haccac b. Şair, ona Abdürrezzak, ona es-Sevrî, ona Alkame b. Mersed, ona Süleyman b. Büreyde, babasının (Büreyde b. Husayb) şöyle dediğini nakletmiştir: Bir adam kaybettiği devesini mescidde duyurmak için kırmızı deveyi gören var mı? diye bağırdı. Bunun üzerine Nebi (sav); "inşallah bulamazsın! Mescidler amaçlarına uygun işlerde kullanılsın diye inşa edilmiştir" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1262, /225

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ أَبِى سِنَانٍ عَنْ عَلْقَمَةَ بْنِ مَرْثَدٍ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم لَمَّا صَلَّى قَامَ رَجُلٌ فَقَالَ مَنْ دَعَا إِلَى الْجَمَلِ الأَحْمَرِ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم "لاَ وَجَدْتَ إِنَّمَا بُنِيَتِ الْمَسَاجِدُ لِمَا بُنِيَتْ لَهُ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Vekî', ona Ebu Sinan, ona Alkame b. Mersed, ona Süleyman b. Büreyde, babasından rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) namazı kıldırdığı vakit bir adam ayağa kalkarak; kırmızı deveyi gören var mı? dedi. Bunun üzerine Nebî (sav); "bulamazsın inşallah! Mescidler amaçlarına uygun işlerde kullanılsın diye inşa edilmiştir" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1263, /225

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ شَيْبَةَ عَنْ عَلْقَمَةَ بْنِ مَرْثَدٍ عَنِ ابْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ "جَاءَ أَعْرَابِىٌّ بَعْدَ مَا صَلَّى النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم صَلاَةَ الْفَجْرِ. فَأَدْخَلَ رَأْسَهُ مِنْ بَابِ الْمَسْجِدِ فَذَكَرَ." بِمِثْلِ حَدِيثِهِمَا. [قَالَ مُسْلِمٌ هُوَ شَيْبَةُ بْنُ نَعَامَةَ أَبُو نَعَامَةَ رَوَى عَنْهُ مِسْعَرٌ وَهُشَيْمٌ وَجَرِيرٌ وَغَيْرُهُمْ مِنَ الْكُوفِيِّينَ.]

Bize Kuteybe b. Said, ona Cerir, ona Muhammed b. Şeybe, ona Alkame b. Mersed, ona İbn Büreyde, ona babasının rivayet ettiğine göre; "Nebi (sav) sabah namazını kıldırdıktan sonra bir bedevi geldi ve kafasını mescidin kapısından içeri uzatarak..." deyip, hadisi önceki ikisinin hadisi gibi aktardı. [Müslim dedi ki: O Ebu Neâme Şeybe b. Neâme’dir. Ona Misar, Huşeym, Cerir ve diğer Kufeliler rivayet nakletmiştir.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Mesâcid ve Mevâdi'u's-salât 1264, /225

وَحَدَّثَنَا حَامِدُ بْنُ عُمَرَ الْبَكْرَاوِىُّ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ الْمُفَضَّلِ حَدَّثَنَا عُمَارَةُ بْنُ غَزِيَّةَ عَنْ رَبِيعَةَ بْنِ أَبِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ سَعِيدِ بْنِ سُوَيْدٍ الأَنْصَارِىِّ عَنْ أَبِى حُمَيْدٍ أَوْ عَنْ أَبِى أُسَيْدٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِهِ.

Bize Hâmid b. Ömer el-Bekrâvî, ona Bişr b. Mufaddal, ona Umare b. Gaziyye, ona Rabî'a b. Ebu Abdurrahman, ona Abdülmelik b. Said b. Süveyd el-Ensari, ona Ebu Humeyd yahut Ebu Useyd, Nebi'den (sav) aynısını rivayet etmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1653, /281

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ جَوَّاسٍ الْحَنَفِىُّ أَبُو عَاصِمٍ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ الأَشْجَعِىُّ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ مُحَارِبِ بْنِ دِثَارٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ كَانَ لِى عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم دَيْنٌ فَقَضَانِى وَزَادَنِى وَدَخَلْتُ عَلَيْهِ الْمَسْجِدَ فَقَالَ لِى "صَلِّ رَكْعَتَيْنِ."

Bize Ebu Asım Ahmed b. Cevvâs el-Hanefî, ona Ubeydullah el-Eşcei, ona Süfyan, ona Muharib b. Disar, ona Cabir b. Abdullah'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: Benim Nebi'den (sav) bir alacağım vardı, alacağımı ödediği gibi bana fazlasını da verdi. Mescide onun yanına girdim de bana; "(önce) iki rekât namaz kıl" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Salâtu'l-müsâfirîn ve Kasruhâ 1656, /281

حَدَّثَنَا أَبُو مَرْوَانَ الْعُثْمَانِىُّ مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ وَأَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ : " إِذَا أُقِيمَتِ الصَّلاَةُ فَلاَ تَأْتُوهَا وَأَنْتُمْ تَسْعَوْنَ وَأْتُوهَا تَمْشُونَ وَعَلَيْكُمُ السَّكِينَةُ فَمَا أَدْرَكْتُمْ فَصَلُّوا وَمَا فَاتَكُمْ فَأَتِمُّوا "

Bize Ebu Mervân el-Osmanî Muhammed b. Osman, ona İbrahim b. Sa’d, ona İbn Şihâb, ona Saîd b. Müseyyeb ve Ebu Seleme, onlara da Ebu Hureyre’nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Namaz için kamet getirildiğinde koştura koştura namaza gelmeyin. Sakince yürüyüp gelin. Yetiştiğiniz kadarını imamla birlikte kılın, yetişemediğiniz kısmı kendiniz tamamlayın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 14, /133

حَدَّثَنَا أَبُو مَرْوَانَ الْعُثْمَانِىُّ مُحَمَّدُ بْنُ عُثْمَانَ حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعْدٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ وَأَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: " إِذَا أُقِيمَتِ الصَّلاَةُ فَلاَ تَأْتُوهَا وَأَنْتُمْ تَسْعَوْنَ وَأْتُوهَا تَمْشُونَ وَعَلَيْكُمُ السَّكِينَةُ فَمَا أَدْرَكْتُمْ فَصَلُّوا وَمَا فَاتَكُمْ فَأَتِمُّوا ."

Ebû Mervan el-Osmânî, İbrahim b. Sad'dan, o İbn Şihab'dan, o Said b. Müseyyeb ile Ebu Seleme'den rivayet ettiğine göre Ebû Hüreyre, Hz. Peygamber'den (sav) şöyle rivayet etmiştir: "Namaza durmak için kamet getirildiği vakit koştura koştura gelmeyin, sakince yürüyerek gelin. Yetişebildiğiniz kadarını (imamla) kılın, yetişemediğinizi kendiniz tamamlayın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 14, /133

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ الْمُهَاجِرِ عَنْ أَبِى الشَّعْثَاءِ قَالَ: خَرَجَ رَجُلٌ مِنَ الْمَسْجِدِ بَعْدَ مَا أُذِّنَ فِيهِ بِالْعَصْرِ فَقَالَ أَبُو هُرَيْرَةَ أَمَّا هَذَا فَقَدْ عَصَى أَبَا الْقَاسِمِ صلى الله عليه وسلم ." [ قَالَ أَبُو عِيسَى وَفِى الْبَابِ عَنْ عُثْمَانَ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَعَلَى هَذَا الْعَمَلُ عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَمَنْ بَعْدَهُمْ أَنْ لاَ يَخْرُجَ أَحَدٌ مِنَ الْمَسْجِدِ بَعْدَ الأَذَانِ إِلاَّ مِنْ عُذْرٍ أَنْ يَكُونَ عَلَى غَيْرِ وُضُوءٍ أَوْ أَمْرٌ لاَ بُدَّ مِنْهُ . وَيُرْوَى عَنْ إِبْرَاهِيمَ النَّخَعِىِّ أَنَّهُ قَالَ يَخْرُجُ مَا لَمْ يَأْخُذِ الْمُؤَذِّنُ فِى الإِقَامَةِ . قَالَ أَبُو عِيسَى وَهَذَا عِنْدَنَا لِمَنْ لَهُ عُذْرٌ فِى الْخُرُوجِ مِنْهُ . وَأَبُو الشَّعْثَاءِ اسْمُهُ سُلَيْمُ بْنُ أَسْوَدَ وَهُوَ وَالِدُ أَشْعَثَ بْنِ أَبِى الشَّعْثَاءِ . وَقَدْ رَوَى أَشْعَثُ بْنُ أَبِى الشَّعْثَاءِ هَذَا الْحَدِيثَ عَنْ أَبِيهِ .]

Bize Hennâd, ona Vekî', ona Süfyân, ona İbrahim b. Muhâcir, ona da Ebu Şa'sâ' şöyle rivayet etmiştir: "İkindi namazı için ezan okunduktan sonra bir adam mescitten çıktı. Bunun üzerine Ebu Hureyre, ''şu adam, Ebu Kâsım'a (sav) isyan etmiştir' dedi." [Ebu İsa şöyle demiştir: Bu konuda Osman'dan da hadis rivayet edilmiştir. Ebu İsa şöyle demiştir: Ebu Hureyre hadisi, hasen-sahih bir hadistir. Nebî'nin (sav) ilim ehli ashabı ve sonraki ilim ehli nezdinde de amel bu hadise göredir. Onlara göre, abdestsiz olmak ya da zorunlu haller gibi mazeretler olmaksızın kişi, ezandan sonra camiden çıkamaz. Rivayet edildiğine göre İbrahim en-Nehaî, müezzin kamet getirmeye başlamadan önce camiden çıkılabilir, demiştir. Ebu İsa bu görüş hakkında: Bize göre bu, camiden çıkmasını haklı gösterecek özür sahibi kimseler için geçerlidir, demiştir. Ebu Şa'sâ'nın ismi Süleym b. Esved olup o, Eş'as b. Ebu Şa'sâ'nın babasıdır. Bu hadisi Eş'as b. Ebu Şa'sâ, babasından rivayet etmiştir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 36, 1/397

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عُثَمَانَ بْنِ أَبِي سُلَيْمَانَ سَمِعَ عَامِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ يُحَدِّثُ عَنْ عَمْرِو بْنِ سُلَيْمٍ عَنْ أَبِي قَتَادَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ إِذَا دَخَلَ أَحَدُكُمْ الْمَسْجِدَ فَلْيَرْكَعْ رَكْعَتَيْنِ قَبْلَ أَنْ يَجْلِسَ و حَدَّثَنَا مُرَّةُ فَقَالَ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ أَبِي سُلَيْمَانَ بْنِ عَجْلَانَ عَنْ عَامِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ فَذَكَرَ الْحَدِيثَ[ قَالَ كُنْتُ أَلْقَى مِنْ الرُّؤْيَا شِدَّةً غَيْرَ أَنِّي لَا أُزَمَّلُ حَتَّى حَدَّثَنِي أَبُو قَتَادَةَ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ الرُّؤْيَا مِنْ اللَّهِ وَالْحُلْمُ مِنْ الشَّيْطَانِ فَإِذَا حَلَمَ أَحَدُكُمْ حُلْمًا يَكْرَهُهُ فَلْيَبْصُقْ عَنْ يَسَارِهِ ثَلَاثَ بَصَقَاتٍ وَلْيَسْتَعِذْ بِاللَّهِ مِنْ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ لَا يَضُرُّهُ]

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Katade el-Ensarî 22965, 7/518