حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ عَنْ عَبْدِ الْوَاحِدِ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ قَالَ سَمِعْتُ الْحَجَّاجَ يَقُولُ عَلَى الْمِنْبَرِ السُّورَةُ الَّتِى يُذْكَرُ فِيهَا الْبَقَرَةُ ، وَالسُّورَةُ الَّتِى يُذْكَرُ فِيهَا آلُ عِمْرَانَ ، وَالسُّورَةُ الَّتِى يُذْكَرُ فِيهَا النِّسَاءُ . قَالَ فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لإِبْرَاهِيمَ ، فَقَالَ حَدَّثَنِى عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ يَزِيدَ أَنَّهُ كَانَ مَعَ ابْنِ مَسْعُودٍ - رضى الله عنه - حِينَ رَمَى جَمْرَةَ الْعَقَبَةِ ، فَاسْتَبْطَنَ الْوَادِىَ ، حَتَّى إِذَا حَاذَى بِالشَّجَرَةِ اعْتَرَضَهَا ، فَرَمَى بِسَبْعِ حَصَيَاتٍ ، يُكَبِّرُ مَعَ كُلِّ حَصَاةٍ ، ثُمَّ قَالَ مِنْ هَا هُنَا وَالَّذِى لاَ إِلَهَ غَيْرُهُ قَامَ الَّذِى أُنْزِلَتْ عَلَيْهِ سُورَةُ الْبَقَرَةِ صلى الله عليه وسلم .

Bize Müsedded, ona Abdülvahid, ona da el-A'meş şöyle demiştir: Haccac b. Yusuf minberde, içinde Bakara zikredilen sure, içinde Âli İmran zikredilen sure, içinde Nisâ zikredilen sure di­yordu. A'meş der ki: Ben Haccac'ın bu ifadelerini, İbrahim'e zik­rettim. İbrahim de şöyle dedi: Bana Abdurrahman b. Yezid şöyle dedi: Kendisi, İbn Mesud ile birlikte hac yaptığında; İbn Mesud'un Akabe cemresini taşladığı zaman vadinin içine girmiş, orada bulunan ağacın hizasına gelmiş onu yanına almış ve orada yedi tane çakıl taşı­nın her birini tekbir getirerek atmıştır. Sonra da “kendisinden başka hak ilah olmayan Allah'a yemin ederim ki, üze­rine Bakara Suresi indirilmiş olan Zât, işte tam burada dikilip taş atmıştır” dedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Hac 138, 1/534

حَدَّثَنَا حَسَّانُ بْنُ حَسَّانٍ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ عَنْ قَتَادَةَ سَأَلْتُ أَنَسًا - رضى الله عنه - كَمِ اعْتَمَرَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم قَالَ أَرْبَعٌ عُمْرَةُ الْحُدَيْبِيَةِ فِى ذِى الْقَعْدَةِ ، حَيْثُ صَدَّهُ الْمُشْرِكُونَ ، وَعُمْرَةٌ مِنَ الْعَامِ الْمُقْبِلِ فِى ذِى الْقَعْدَةِ ، حَيْثُ صَالَحَهُمْ ، وَعُمْرَةُ الْجِعْرَانَةِ إِذْ قَسَمَ غَنِيمَةَ أُرَاهُ حُنَيْنٍ . قُلْتُ كَمْ حَجَّ قَالَ وَاحِدَةً .

Bize Hassan b. Hassan, ona Hemmam, ona da Katede şöyle demiştir: Enes b. Malik'e “Peygamber (sav) kaç defa umre yaptı” diye sordum. O da “dört defa yaptı: Zilkade ayında, Peygamber'in Mekkeliler ile barış anlaşması yaptığı Hudeybiye Um­resi; bie sene sonra yine zilkade ayında yaptığı Hudeybiye umresi; Huneyn ganimetini paylaştırdığı zaman yaptığı Cirâne umresi. Katade der ki Ben Enes'e “Peygamber (sav) kaç hac yaptı?” diye de sordum. “bir defa” dedi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ebvâbu'l-Umreti 3, 1/539

حَدَّثَنَا هُدْبَةُ حَدَّثَنَا هَمَّامٌ وَقَالَ اعْتَمَرَ أَرْبَعَ عُمَرٍ فِى ذِى الْقَعْدَةِ إِلاَّ الَّتِى اعْتَمَرَ مَعَ حَجَّتِهِ عُمْرَتَهُ مِنَ الْحُدَيْبِيَةِ ، وَمِنَ الْعَامِ الْمُقْبِلِ ، وَمِنَ الْجِعْرَانَةِ ، حَيْثُ قَسَمَ غَنَائِمَ حُنَيْنٍ ، وَعُمْرَةً مَعَ حَجَّتِهِ .

Bize Hüdbe, ona Hemmam yukarıdaki hadisin isnadını söyleyerek şöyle dedi: "Peygamber (sav) dört defa umre yaptı; bunlardan hac ile birlikte yaptığı hariç diğerleri hep zilkade ayında­dır: Hudeybiye'den dönüşteki umresi; ertesi yıldaki umresi; Huneyn ganimetlerini dağıttığı yer olan Ci'râne'den yaptığı umresi ve haccı ile beraber yaptığı bir umre."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Ebvâbu'l-Umreti 3, 1/539

أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ مَيْمُونٍ الرَّقِّىُّ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَيُّوبَ السَّخْتِيَانِىِّ وَأَيُّوبَ بْنِ مُوسَى وَإِسْمَاعِيلَ بْنِ أُمَيَّةَ وَعُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ نَافِعٍ قَالَ خَرَجَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ فَلَمَّا أَتَى ذَا الْحُلَيْفَةِ أَهَلَّ بِالْعُمْرَةِ فَسَارَ قَلِيلاً فَخَشِىَ أَنْ يُصَدَّ عَنِ الْبَيْتِ فَقَالَ إِنْ صُدِدْتُ صَنَعْتُ كَمَا صَنَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ وَاللَّهِ مَا سَبِيلُ الْحَجِّ إِلاَّ سَبِيلُ الْعُمْرَةِ أُشْهِدُكُمْ أَنِّى قَدْ أَوْجَبْتُ مَعَ عُمْرَتِى حَجًّا . فَسَارَ حَتَّى أَتَى قُدَيْدًا فَاشْتَرَى مِنْهَا هَدْيًا ثُمَّ قَدِمَ مَكَّةَ فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا وَبَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ وَقَالَ هَكَذَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَعَلَ .

ِBize Ali b. Meymûn er-Rakkî, ona Süfyân, ona Eyyûb es-Sahtiyânî, Eyy^ü. b. Musa, İsmail b. Ümeyye ve Übeydullah b. Nâfi, onlara Nafi şöyle demiştir: Abdullah b. Ömer Umre için yola çıktı, Zülhuleyfe’ye gelince, ihrama girdi. Biraz yol aldıktan sonra Kâbe’yi tavaf etmesine engel olunacağından korkup “Eğer Kâbe’yi tavaf etmem engellenirse Rasulullah'ın (sav) yaptığı gibi yaparım. Vallahi haccın yolu yordamı ile umrenin yolu yordamı aynı. Şahit olun, umre ile haccı beraber yapmaya karar verdim” dedi ve yola devam etti. Kudeyd denilen yere gelince oradan bir kurban satın alıp Mekke’ye gelerek Kâbe’yi yedi şaftla tavaf etti, ardından Safa ile Merve arasında Sa’y yaptı ve “Rasulullah'ın (sav) da böyle yaptığını gördüm” dedi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Menâsiku'l-hacc 144, /2276

أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ مَيْمُونٍ الرَّقِّىُّ قَالَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ أَيُّوبَ السَّخْتِيَانِىِّ وَأَيُّوبَ بْنِ مُوسَى وَإِسْمَاعِيلَ بْنِ أُمَيَّةَ وَعُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ نَافِعٍ قَالَ خَرَجَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ فَلَمَّا أَتَى ذَا الْحُلَيْفَةِ أَهَلَّ بِالْعُمْرَةِ فَسَارَ قَلِيلاً فَخَشِىَ أَنْ يُصَدَّ عَنِ الْبَيْتِ فَقَالَ إِنْ صُدِدْتُ صَنَعْتُ كَمَا صَنَعَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ وَاللَّهِ مَا سَبِيلُ الْحَجِّ إِلاَّ سَبِيلُ الْعُمْرَةِ أُشْهِدُكُمْ أَنِّى قَدْ أَوْجَبْتُ مَعَ عُمْرَتِى حَجًّا . فَسَارَ حَتَّى أَتَى قُدَيْدًا فَاشْتَرَى مِنْهَا هَدْيًا ثُمَّ قَدِمَ مَكَّةَ فَطَافَ بِالْبَيْتِ سَبْعًا وَبَيْنَ الصَّفَا وَالْمَرْوَةِ وَقَالَ هَكَذَا رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَعَلَ .

ِBize Ali b. Meymûn er-Rakkî, ona Süfyân, ona Eyyûb es-Sahtiyânî, Eyy^ü. b. Musa, İsmail b. Ümeyye ve Übeydullah b. Nâfi, onlara Nafi şöyle demiştir: Abdullah b. Ömer Umre için yola çıktı, Zülhuleyfe’ye gelince, ihrama girdi. Biraz yol aldıktan sonra Kâbe’yi tavaf etmesine engel olunacağından korkup “Eğer Kâbe’yi tavaf etmem engellenirse Rasulullah'ın (sav) yaptığı gibi yaparım. Vallahi haccın yolu yordamı ile umrenin yolu yordamı aynı. Şahit olun, umre ile haccı beraber yapmaya karar verdim” dedi ve yola devam etti. Kudeyd denilen yere gelince oradan bir kurban satın alıp Mekke’ye gelerek Kâbe’yi yedi şaftla tavaf etti, ardından Safa ile Merve arasında Sa’y yaptı ve “Rasulullah'ın (sav) da böyle yaptığını gördüm” dedi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Menâsiku'l-hacc 144, /2276

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكٍ عَنْ سُمَىٍّ مَوْلَى أَبِى بَكْرِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ السَّمَّانِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الْعُمْرَةُ إِلَى الْعُمْرَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُمَا وَالْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلاَّ الْجَنَّةُ."

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: الْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلَّا الْجَنَّةُ

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3289, /540

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ رُمْحِ بْنِ الْمُهَاجِرِ الْمِصْرِىُّ أَخْبَرَنَا اللَّيْثُ ح وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ - وَاللَّفْظُ لَهُ - قَالَ حَدَّثَنَا لَيْثٌ عَنْ نَافِعٍ قَالَ "كَانَ ابْنُ عُمَرَ يُنِيخُ بِالْبَطْحَاءِ الَّتِى بِذِى الْحُلَيْفَةِ الَّتِى كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُنِيخُ بِهَا وَيُصَلِّى بِهَا."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3283, /539

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ الْمُسَيَّبِىُّ حَدَّثَنِى أَنَسٌ - يَعْنِى أَبَا ضَمْرَةَ - عَنْ مُوسَى بْنِ عُقْبَةَ عَنْ نَافِعٍ "أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ كَانَ إِذَا صَدَرَ مِنَ الْحَجِّ أَوِ الْعُمْرَةِ أَنَاخَ بِالْبَطْحَاءِ الَّتِى بِذِى الْحُلَيْفَةِ الَّتِى كَانَ يُنِيخُ بِهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم."

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3284, /539

حَدَّثَنِى هَارُونُ بْنُ سَعِيدٍ الأَيْلِىُّ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى عَمْرٌو عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ ح وَحَدَّثَنِى حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى التُّجِيبِىُّ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ "أَنَّ ابْنَ شِهَابٍ أَخْبَرَهُ عَنْ حُمَيْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَوْفٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ بَعَثَنِى أَبُو بَكْرٍ الصِّدِّيقُ فِى الْحَجَّةِ الَّتِى أَمَّرَهُ عَلَيْهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَبْلَ حَجَّةِ الْوَدَاعِ فِى رَهْطٍ يُؤَذِّنُونَ فِى النَّاسِ يَوْمَ النَّحْرِ لاَ يَحُجُّ بَعْدَ الْعَامِ مُشْرِكٌ وَلاَ يَطُوفُ بِالْبَيْتِ عُرْيَانٌ." [قَالَ ابْنُ شِهَابٍ فَكَانَ حُمَيْدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ يَقُولُ يَوْمُ النَّحْرِ يَوْمُ الْحَجِّ الأَكْبَرِ. مِنْ أَجْلِ حَدِيثِ أَبِى هُرَيْرَةَ.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3287, /540

وَحَدَّثَنَاهُ سَعِيدُ بْنُ مَنْصُورٍ وَأَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَمْرٌو النَّاقِدُ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ قَالُوا حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ ح وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ الأُمَوِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ الْمُخْتَارِ عَنْ سُهَيْلٍ ح وَحَدَّثَنَا ابْنُ نُمَيْرٍ حَدَّثَنَا أَبِى حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ جَمِيعًا عَنْ سُفْيَانَ كُلُّ هَؤُلاَءِ عَنْ سُمَىٍّ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم. بِمِثْلِ حَدِيثِ مَالِكٍ بن أنس [أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "الْعُمْرَةُ إِلَى الْعُمْرَةِ كَفَّارَةٌ لِمَا بَيْنَهُمَا وَالْحَجُّ الْمَبْرُورُ لَيْسَ لَهُ جَزَاءٌ إِلاَّ الْجَنَّةُ"]

• Müslim Sahîh-i Müslim Hac, 3290, /540