حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ إِسْحَاقُ أَخْبَرَنَا وَقَالَ عُثْمَانُ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَيْفَ تَرَى فِى رَجُلٍ أَحَبَّ قَوْمًا وَلَمَّا يَلْحَقْ بِهِمْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe ile İshak b. İbrahim, onlara Cerir, ona el-A'meş, ona Ebu Vâil, ona da Abdullah (b. Mesud) şöyle rivayet etmiştir: Adamın biri Rasulullah'a (sav) gelerek; ey Allah'ın Rasulü! Bir topluluğa yetişmediği halde onları seven bir adam hakkında ne buyurursunuz diye sordu. Rasulullah (sav); "kişi sevdikleriyle beraberdir" cevabını verdi.

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: الْمَرْءُ مَعَ مَنْ أَحَبَّ

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6718, /1088

حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ نَصْرٍ أَخْبَرَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ عَنْ حَيْوَةَ بْنِ شُرَيْحٍ حَدَّثَنِى سَالِمُ بْنُ غَيْلاَنَ أَنَّ الْوَلِيدَ بْنَ قَيْسٍ التُّجِيبِىَّ أَخْبَرَهُ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا سَعِيدٍ الْخُدْرِىَّ قَالَ سَالِمٌ أَوْ عَنْ أَبِى الْهَيْثَمِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ - أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ :« لاَ تُصَاحِبْ إِلاَّ مُؤْمِنًا وَلاَ يَأْكُلْ طَعَامَكَ إِلاَّ تَقِىٌّ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ إِنَّمَا نَعْرِفُهُ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ .

Bize Süveyd b. Nasr, ona İbn Mübârek, ona Hayve b. Şüreyh, ona Sâlim b. Ğaylân, ona Velîd b. Kays et-Tücîbî, ona da Ebu Saîd el-Hudrî'nin (Sâlim der ki: veya Ebu Heysem vasıtasıyla Ebu Saîd'in) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Mü’min olandan başkasıyla arkadaşlık etme. Yemeğini de ancak takvâ sahibi (Allah’tan sakınan) kimse yesin." [Ebu Îsâ (Tirmizî) der ki: Bu hadis hasen’dir. Biz onu ancak bu yolla bilmekteyiz.]

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: لاَ تُصَاحِبْ إِلاَّ مُؤْمِنًا

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Zühd 56, 4/600

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ بُرَيْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ الْهَمْدَانِىُّ - وَاللَّفْظُ لَهُ - حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِنَّمَا مَثَلُ الْجَلِيسِ الصَّالِحِ وَالْجَلِيسِ السَّوْءِ كَحَامِلِ الْمِسْكِ وَنَافِخِ الْكِيرِ فَحَامِلُ الْمِسْكِ إِمَّا أَنْ يُحْذِيَكَ وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِيحًا طَيِّبَةً وَنَافِخُ الْكِيرِ إِمَّا أَنْ يُحْرِقَ ثِيَابَكَ وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ رِيحًا خَبِيثَةً."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Süfyan b. Uyeyne, ona Büreyd b. Abdullah, ona dedesi, ona da Ebu Musa, Hz. Peygamber'den nakletmiştir; (T) Bize Muhammed b. Alâ el-Hemdanî, -lafız ona aittir.-, ona Ebu Üsame, ona Büreyd, ona Ebu Bürde, ona da Ebu Musa'nın rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber şöyle buyurdu: "İyi arkadaşla kötü arkadaşın misali, misk taşıyanla körüğe üfleyen kişi gi­bidir. Misk taşıyan ya sana (kokudan) verir ya satın alırsın, ya da o miskten güzel bir koku alırsın. Körüğe üfleyen ise ya senin elbiseni ya­kar ya da o körükten kötü bir koku alırsın."

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6692, /1084

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَإِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ إِسْحَاقُ أَخْبَرَنَا وَقَالَ عُثْمَانُ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ سَالِمِ بْنِ أَبِى الْجَعْدِ حَدَّثَنَا أَنَسُ بْنُ مَالِكٍ قَالَ بَيْنَمَا أَنَا وَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَارِجَيْنِ مِنَ الْمَسْجِدِ فَلَقِينَا رَجُلاً عِنْدَ سُدَّةِ الْمَسْجِدِ فَقَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَتَى السَّاعَةُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَا أَعْدَدْتَ لَهَا." قَالَ فَكَأَنَّ الرَّجُلَ اسْتَكَانَ ثُمَّ قَالَ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَا أَعْدَدْتُ لَهَا كَبِيرَ صَلاَةٍ وَلاَ صِيَامٍ وَلاَ صَدَقَةٍ وَلَكِنِّى أُحِبُّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ. قَالَ: "فَأَنْتَ مَعَ مَنْ أَحْبَبْتَ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe ve İshak b. İbrahim, onlara Cerir, ona Mansur, ona Salim b. Ebu Ca'd, ona da Enes b. Malik şöyle rivayet etti: (Bir defa) ben ve Rasulullah (sav) mescitten çıkıyorduk. Bize mescidin eşiğinde bir adam rastladı. Ey Allah'ın Rasulü (sav)! Kıyamet ne zaman kopacak diye sordu. Rasulullah (sav); "sen onun için ne hazırladın" dedi. Adam sanki tevazu göstererek; ey Allah'ın Rasulü! Ben onun için çok namaz, oruç ve sadaka hazırlamadım. Ancak ben Allah'ı ve Rasulü'nü severim dedi. (Rasulullah) "O halde sen sevdiklerinle berabersin" buyurdu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Birr ve's-sıla ve'l-edeb 6715, /1088

حَدَّثَنَا هَنَّادٌ وَقُتَيْبَةُ قَالاَ :حَدَّثَنَا حَاتِمُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ مُسْلِمٍ الْقَصِيرِ عَنْ سَعِيدِ بْنِ سَلْمَانَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ نُعَامَةَ الضَّبِّىِّ قَالَ :قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: « إِذَا آخَى الرَّجُلُ الرَّجُلَ فَلْيَسْأَلْهُ عَنِ اسْمِهِ وَاسْمِ أَبِيهِ وَمِمَّنْ هُوَ فَإِنَّهُ أَوْصَلُ لِلْمَوَدَّةِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ هَذَا الْوَجْهِ . وَلاَ نَعْرِفُ لِيَزِيدَ بْنِ نُعَامَةَ سَمَاعًا مِنَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَيُرْوَى عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم نَحْوُ هَذَا وَلاَ يَصِحُّ إِسْنَادُهُ .

Bize Hennâd ve Kuteybe, onlara Hâtim b. İsmail, ona İmran b. Müslim el-Kasîr, ona Saîd b. Selmân, ona Yezîd b. Nuâme ed-Dabbî’nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir kimse, bir kimse ile kardeşlik bağı kurduğunda, onun adını, babasının adını ve hangi topluluktan olduğunu sorsun. Çünkü bu, aradaki bağı daha da kuvvetlendirir." [Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Bu garib bir hadistir. Biz onu sadece bu senedle biliyoruz. Ayrıca Yezîd b. Nuâme’nin Peygamber'den (sav) hadis işittiğini bilmiyoruz. İbn Ömer tarafından Hz. Peygamber (sav)’den buna benzer bir hadis rivayet edilmiştir. Ancak onun senedi sahih değildir.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Zühd 54, 4/599

أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، عَنْ مَعْمَرٍ، عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ رَاشِدٍ، رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الْجَزِيرَةِ، أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ قَالَ: «يُصَفِّي لِلْمَرْءِ وُدَّ أَخِيهِ أَنْ يَدْعُوَهُ بِأَحَبِّ الْأَسْمَاءِ إِلَيْهِ، وَأَنْ يُوَسِّعَ لَهُ فِي الْمَجْلِسِ، وَيُسَلِّمَ عَلَيْهِ إِذَا لَقِيَهُ».

Bize Abdurrezzâk, ona Ma'mer, onaCezire ahalisinden bir adam olan İshâk b. Râşid, ona Ömer b. el-Hattâb (ra) şöyle demiştir: "Kişinin kardeşine (dostuna) olan muhabbetini (sevgi bağını) sağlamlaştıran üç şey vardır: Onu, en sevdiği ismiyle çağırması. Mecliste ona yer açması. Karşılaştığında ona selâm vermesidir."

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19865, 11/44

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا الثَّوْرِىُّ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى الأَحْوَصِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ :قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم :« أَبْرَأُ إِلَى كُلِّ خَلِيلٍ مِنْ خِلِّهِ وَلَوْ كُنْتُ مُتَّخِذًا خَلِيلاً لاَتَّخَذْتُ ابْنَ أَبِى قُحَافَةَ خَلِيلاً وَإِنَّ صَاحِبَكُمْ خَلِيلُ اللَّهِ » . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَفِى الْبَابِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ وَأَبِى هُرَيْرَةَ وَابْنِ الزُّبَيْرِ وَابْنِ عَبَّاسٍ .

Bize Mahmûd b. Ğaylân, ona Abdurrezzâk, ona Sevrî, ona Ebu İshâk, ona Ebu Ahvas, ona da Abdullah (b. Mesûd) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Ben, dünyada insanların birbirleriyle kurduğu dostluk bağlarından beriyim. Eğer birisini kendime dost edinecek olsaydım, Ebu Kuhâfe’nin oğlunu (Ebu Bekir'i) dost edinirdim. Ancak sizin arkadaşınız Allah’ın dostudur." [Ebu İsa (Tirmizî) der ki: Bu hadis hasen-sahih’tir. Bu konuda Ebu Saîd, Ebu Hüreyre, İbn Zübeyir ve İbn Abbâs’tan da rivayetler vardır.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Menâkıb 14, 5/606

حَدَّثَنِى زُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى جَمِيعًا عَنْ يَحْيَى الْقَطَّانِ - قَالَ زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ - عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ أَخْبَرَنِى خُبَيْبُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ حَفْصِ بْنِ عَاصِمٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ "سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللَّهُ فِى ظِلِّهِ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلُّهُ الإِمَامُ الْعَادِلُ وَشَابٌّ نَشَأَ بِعِبَادَةِ اللَّهِ وَرَجُلٌ قَلْبُهُ مُعَلَّقٌ فِى الْمَسَاجِدِ وَرَجُلاَنِ تَحَابَّا فِى اللَّهِ اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ وَرَجُلٌ دَعَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ مَنْصِبٍ وَجَمَالٍ فَقَالَ إِنِّى أَخَافُ اللَّهَ. وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ بِصَدَقَةٍ فَأَخْفَاهَا حَتَّى لاَ تَعْلَمَ يَمِينُهُ مَا تُنْفِقُ شِمَالُهُ وَرَجُلٌ ذَكَرَ اللَّهَ خَالِيًا فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ."

Bize Züheyr b. Harb ve Muhammed b. Müsennâ, o ikisine Yahya b. Said el-Kattan, ona Ubeydullah, ona Hubeyb b. Abdurrahman, ona Hafs b. Asım, ona da Ebu Hüreyre, Hz. Peygamber'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Cenab-ı Hak, kendi gölgesinden başka hiçbir gölgenin olmadığı (kıyamet) günü yedi (sınıf insanı) kendi gölgesinde gölgelendirecektir. Bunlar: Adalet sahibi yönetici, Allah'a ibadet ile yetişen genç, kalbi mescitlere bağlı kimse, birbirlerini Allah için sevip O'nun için bir araya gelip (yine) onun için ayrılan iki kişi, mevki ve güzellik sahibi bir kadının kendisini (gayr-ı meşru ilişki) için çağırması durumunda 'Ben Allah'tan korkarım!' diyen adam, infakta bulunup sol elinin verdiğini sağ eli bilmeyecek kadar onu gizleyen kimse ve tek başına kaldığında Allah'ı zikredip gözleri yaşaran kimse."

• Müslim Sahîh-i Müslim Zekât 2380, /399