حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنِ جَعْفَرٍ عَنِ الْعَلاَءِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « أَلاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يَمْحُو اللَّهُ بِهِ الْخَطَايَا وَيَرْفَعُ بِهِ الدَّرَجَاتِ » . قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ « إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكَارِهِ وَكَثْرَةُ الْخُطَا إِلَى الْمَسَاجِدِ وَانْتِظَارُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاَةِ فَذَلِكُمُ الرِّبَاطُ » .

Bize Ali b. Hucr, ona İsmail b. Cafer, ona el-Alâ' b. Abdurrahman, ona babası, ona da Ebû Hureyre'nin rivayet ettiğine göre Rasûlullah (sav); "Allah'ın günahları neyle sildiğini ve dereceleri ne ile yükselttiğini size bildireyim mi?" diye sormuştu. Yanındakiler, "- Buyur, ey Allah'ın Rasûlü" dediler. Şöyle buyurdu: "Tüm zorluklarına rağmen güzelce abdest almak, mescidlere giden adımları çoğaltmak, bir namazı kılınca sonraki namazın gelmesini beklemek. İşte sizin ribatınız (ibadet nöbetiniz) budur."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 39, 1/72

أَخْبَرَنَا هَنَّادُ بْنُ السَّرِىِّ عَنْ أَبِى مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنِ الْحَكَمِ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ مُخَيْمِرَةَ عَنْ شُرَيْحِ بْنِ هَانِئٍ قَالَ سَأَلْتُ عَائِشَةَ - رضى الله عنها - عَنِ الْمَسْحِ عَلَى الْخُفَّيْنِ فَقَالَتِ ائْتِ عَلِيًّا فَإِنَّهُ أَعْلَمُ بِذَلِكَ مِنِّى . فَأَتَيْتُ عَلِيًّا فَسَأَلْتُهُ عَنِ الْمَسْحِ فَقَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَأْمُرُنَا أَنْ يَمْسَحَ الْمُقِيمُ يَوْمًا وَلَيْلَةً وَالْمُسَافِرُ ثَلاَثًا .

Bize Hennâd b. Seriy, ona Ebû Muaviye, ona el-A'meş, ona el-Hakem, ona el-Kasım b. Muhaymire, ona da Şureyh b. Hânî' şöyle demiştir: Hz. Âişe'ye (ra) mestler üzerine mesh etmenin hükmünü sordum. O da, "Ali'ye git, o bunu benden daha iyi bilir" dedi. Hz. Ali'ye gittim ve bu mesh meselesini kendisine sordum. Şöyle dedi: "Hz. Peygamber (sav) bize, mukîm için bir gece bir gün, yolcu için ise üç gece üç gün mesh etmemizi emrediyordu."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 99, /2095

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ أَنَّهُ سَمِعَ زِرَّ بْنَ حُبَيْشٍ يُحَدِّثُ قَالَ أَتَيْتُ رَجُلاً يُدْعَى صَفْوَانَ بْنَ عَسَّالٍ فَقَعَدْتُ عَلَى بَابِهِ فَخَرَجَ فَقَالَ مَا شَأْنُكَ قُلْتُ أَطْلُبُ الْعِلْمَ . قَالَ إِنَّ الْمَلاَئِكَةَ تَضَعُ أَجْنِحَتَهَا لِطَالِبِ الْعِلْمِ رِضًا بِمَا يَطْلُبُ . فَقَالَ عَنْ أَىِّ شَىْءٍ تَسْأَلُ قُلْتُ عَنِ الْخُفَّيْنِ . قَالَ كُنَّا إِذَا كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ أَمَرَنَا أَنْ لاَ نَنْزِعَهُ ثَلاَثًا إِلاَّ مِنْ جَنَابَةٍ وَلَكِنْ مِنْ غَائِطٍ وَبَوْلٍ وَنَوْمٍ .

Bize Muhammed b. Abdül'a'lâ, ona Halid, ona Şu'be, ona Asım, ona Zirr b. Hubeyş şöyle rivayet etmiştir: Bir gün Safvan b. Assâl adında bir adama gittim, kapısının önüne oturdum. Dışarı çıktı ve, "- Ne istiyorsun?" dedi. "- İlim öğrenmek istiyorum" dedim. "- Melekler, ilim öğrenmek isteyenin bu niyetinden hoşnut oldukları için onun üzerine kanatlarını gererler" dedi, sonra da, "- Ne öğrenmek istiyorsun?" diye sordu. "- Mestin hükmünü öğrenmek istiyorum" dedim. Bunun üzerine şöyle dedi: "- Rasûlullah (sav) ile birlikte bir seferde idik, bize küçük ve büyük abdest ile uykudan dolayı mestlerimizi üç gün çıkarmamamızı emretti, yalnız cünüplük hâlini hariç tuttu."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 113, /2097

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ وَإِسْمَاعِيلُ بْنُ مَسْعُودٍ قَالاَ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَاصِمٍ عَنْ زِرٍّ قَالَ قَالَ صَفْوَانُ بْنُ عَسَّالٍ كُنَّا إِذَا كُنَّا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ أَمَرَنَا أَنْ لاَ نَنْزِعَهُ ثَلاَثًا إِلاَّ مِنْ جَنَابَةٍ وَلَكِنْ مِنْ غَائِطٍ وَبَوْلٍ وَنَوْمٍ .

Bize Amr b. Ali ve İsmail b. Mes'ûd, onlara Yezîd b. Zurey', ona Şu'be, ona Asım, ona Zirr, ona da Safvan b. Assâl (ra) şöyle demiştir: "Rasûlullah (sav) ile birlikte bir seferde idik, bize büyük ve küçük abdest ile uykudan dolayı mestlerimizi üç gün çıkarmamamızı emretti, yalnız cünüplük hâlini hariç tuttu."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 114, /2097

أَخْبَرَنَا هَارُونُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ حَدَّثَنَا مَعْنٌ حَدَّثَنَا مَالِكٌ ح وَالْحَارِثُ بْنُ مِسْكِينٍ قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَأَنَا أَسْمَعُ عَنِ ابْنِ الْقَاسِمِ قَالَ حَدَّثَنَا مَالِكٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى بَكْرِ (بْنِ محمد) بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ أَنَّهُ سَمِعَ عُرْوَةَ بْنَ الزُّبَيْرِ يَقُولُ دَخَلْتُ عَلَى مَرْوَانَ بْنِ الْحَكَمِ فَذَكَرْنَا مَا يَكُونُ مِنْهُ الْوُضُوءُ فَقَالَ مَرْوَانُ مِنْ مَسِّ الذَّكَرِ الْوُضُوءُ . فَقَالَ عُرْوَةُ مَا عَلِمْتُ ذَلِكَ . فَقَالَ مَرْوَانُ أَخْبَرَتْنِى بُسْرَةُ بِنْتُ صَفْوَانَ أَنَّهَا سَمِعَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « إِذَا مَسَّ أَحَدُكُمْ ذَكَرَهُ فَلْيَتَوَضَّأْ » .

Bize Harun b. Abdullah, ona Ma'n, ona Malik rivâyet etti. (T) Yine bize el-Hâris b. Miskîn -ona okunuyor, ben de dinliyordum-, ona İbnu'l-Kasım, ona Malik, ona Abdullah b. Ebî Bekir (b. Muhammed) b. Amr b. Hazm, ona da Urve b. Zübeyr şöyle rivâyet etmiştir: "Mervan b. el-Hakem’in yanına gitmiştim. Abdest konularından konuşuyorduk. Mervan, "- Tenasül organına dokunmaktan dolayı abdest almak gerekir" dedi. Ben de, "- Bu konuyu bilmiyorum" dedim. Bunun üzerine Mervan bana şöyle dedi: "- Büsre bint Safvân bana, Rasûlullah'tan (sav), 'Biriniz tenasül organına dokunduğunda abdest alsın' sözünü duyduğunu haber verdi."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 118, /2097

أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ الْمُغِيرَةِ قَالَ حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ سَعِيدٍ عَنْ شُعَيْبٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ قَالَ أَخْبَرَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى بَكْرِ بْنِ عَمْرِو بْنِ حَزْمٍ أَنَّهُ سَمِعَ عُرْوَةَ بْنَ الزُّبَيْرِ يَقُولُ ذَكَرَ مَرْوَانُ فِى إِمَارَتِهِ عَلَى الْمَدِينَةِ أَنَّهُ يُتَوَضَّأُ مِنْ مَسِّ الذَّكَرِ إِذَا أَفْضَى إِلَيْهِ الرَّجُلُ بِيَدِهِ فَأَنْكَرْتُ ذَلِكَ وَقُلْتُ لاَ وُضُوءَ عَلَى مَنْ مَسَّهُ . فَقَالَ مَرْوَانُ أَخْبَرَتْنِى بُسْرَةُ بِنْتُ صَفْوَانَ أَنَّهَا سَمِعَتْ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ذَكَرَ مَا يُتَوَضَّأُ مِنْهُ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « وَيُتَوَضَّأُ مِنْ مَسِّ الذَّكَرِ » . قَالَ عُرْوَةُ فَلَمْ أَزَلْ أُمَارِى مَرْوَانَ حَتَّى دَعَا رَجُلاً مِنْ حَرَسِهِ فَأَرْسَلَهُ إِلَى بُسْرَةَ فَسَأَلَهَا عَمَّا حَدَّثَتْ مَرْوَانَ فَأَرْسَلَتْ إِلَيْهِ بُسْرَةُ بِمِثْلِ الَّذِى حَدَّثَنِى عَنْهَا مَرْوَانُ .

Bize Ahmed b. Muhammed b. el-Muğîre, ona Osman b. Saîd, ona Şuayb, ona ez-Zührî, ona Abdullah b. Ebî Bekir b. Amr b. Hazm, ona da Urve b. Zübeyr şunu rivayet etmiştir: "Mervan, Medine valisi iken, eliyle cinsel organına dokunan kimsenin abdest alması gerektiğini söylemişti. Ben de bunu kabul etmeyip, 'Cinsel organına dokunan kimsenin abdest alması gerekmez' dedim. Bunun üzerine Mervân şöyle dedi: "Büsre bint Safvân, Rasûlullah'tan (sav) abdest almayı gerektiren şeyleri zikrettiğini, bu arada da 'Cinsel organına dokunmakla abdest almak gerekir' sözünü duyduğunu bana haber verdi. Urve şöyle dedi: "Mervan, muhafızlarından birini çağırarak kendisini Büsre’ye gönderip Mervan'a naklettiği bu hadisi sormasını sağlayıncaya kadar onunla tartışmaya devam ettim. Büsre de, Mervan'ın bana rivâyet etmiş olduğu hadîsin aynısını gönderdi."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 118, /2097

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ قَالَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ قَالَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ حَدَّثَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَبْرٍ قَالَ سَمِعْتُ أَنَسَ بْنَ مَالِكٍ يَقُولُ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ بِمَكُّوكٍ وَيَغْتَسِلُ بِخَمْسَةِ مَكَاكِىَّ .

Bize Amr b. Ali, ona Yahya b. Saîd, ona Şu’be, ona Abdullah b. Abdullah b. Cebr, ona da Enes b. Malik (ra), Rasûlullah'ın (sav) bir mekkûk su ile abdest aldığını, beş mekkûk su ile de guslettiğini, söyledi.

Açıklama: Mekkûk, ortası geniş üstü dar bir su kabının adıdır. Bunun takriben dört-beş litre civarında su aldığı kaynaklarda zikredilmiş ise de Hz. Peygamber’in kullandığı belirtilen bu suyun miktarı standart değildir, bu miktar yaklaşık ve tahminî ifadelerle belirtilmektedir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Miyâh 13, /2108

أَخْبَرَنَا هَارُونُ بْنُ إِسْحَاقَ الْكُوفِىُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدَةُ - يَعْنِى ابْنَ سُلَيْمَانَ - عَنْ سَعِيدٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ شَيْبَةَ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ يَتَوَضَّأُ بِمُدٍّ وَيَغْتَسِلُ بِنَحْوِ الصَّاعِ .

Bize Harun b. İshak el-Kûfî, ona Abde b. Süleyman, ona Saîd, ona Katâde, ona Safiyye bint. Şeybe, ona da Hz. Âişe’nin (ra) rivayet ettiğine göre; “Rasûlullah (sav) bir müd su ile abdest alır bir sa’ kadar su ile de guslederdi.”

Açıklama: Müd, yaklaşık dört litredir. Sa' da, üç buçuk litre civarındadır.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Miyâh 13, /2108

أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ إِسْحَاقَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ مُوسَى حَدَّثَنَا شَيْبَانُ عَنْ قَتَادَةَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ أُمِّهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ بِالْمُدِّ وَيَغْتَسِلُ بِالصَّاعِ .

Bize Ebû Bekir b. İshak, ona el-Hasan b. Musa, ona Şeybân, ona Katâde, ona el-Hasan, ona annesi, ona da Hz. Âişe’nin (ra) rivayet ettiğine göre, “Rasûlullah (sav) bir müd su ile abdest alır bir sa’ su ile de guslederdi.”

• Nesâî Sünen-i Nesâî Miyâh 13, /2108

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ الْحَكَمِ عَنْ شُعَيْبٍ عَنِ اللَّيْثِ قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدٌ عَنِ ابْنِ أَبِى هِلاَلٍ عَنْ مَخْرَمَةَ بْنِ سُلَيْمَانَ أَنَّ كُرَيْبًا مَوْلَى ابْنِ عَبَّاسٍ أَخْبَرَهُ قَالَ سَأَلْتُ ابْنَ عَبَّاسٍ قُلْتُ كَيْفَ كَانَتْ صَلاَةُ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِاللَّيْلِ فَوَصَفَ أَنَّهُ صَلَّى إِحْدَى عَشْرَةَ رَكْعَةً بِالْوِتْرِ ثُمَّ نَامَ حَتَّى اسْتَثْقَلَ فَرَأَيْتُهُ يَنْفُخُ وَأَتَاهُ بِلاَلٌ فَقَالَ الصَّلاَةُ يَا رَسُولَ اللَّهِ . فَقَامَ فَصَلَّى رَكْعَتَيْنِ وَصَلَّى بِالنَّاسِ وَلَمْ يَتَوَضَّأْ .

Bize Muhammed b. Abdullah b. Abdulhakem, ona Şuayb, ona el-Leys, ona Halid, ona İbn Ebî Hilal, ona Mahreme b. Süleyman, ona da İbn Abbas'ın âzatlısı Küreyb şöyle anlatıyor: Abdullah b. Abbas’a (ra) Rasûlullah'ın (sav) gece namazını sormuştum. O da, Rasûlullah'ın (sav) geceleyin vitirle birlikte on bir rekât namaz kıldığını sonra yatıp derin bir uykuya daldığını, hatta horladığını, Bilal'in (ra) gelip, "Ey Allah’ın Rasûlü namaz vakti geldi" dediğinde yeniden abdest almaksızın kalkıp iki rekât namaz kıldığını, sonra insanlara namaz kıldırdığını haber verdi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Ezân 41, /2131