حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ إِدْرِيسَ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عَطَاءِ بْنِ يَسَارٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ أُذُنَيْهِ دَاخِلَهُمَا بِالسَّبَّابَتَيْنِ وَخَالَفَ إِبْهَامَيْهِ إِلَى ظَاهِرِ أُذُنَيْهِ فَمَسَحَ ظَاهِرَهُمَا وَبَاطِنَهُمَا .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdullah b. İdris, ona İbn Aclân, ona Zeyd b. Eslem, ona Atâ b. Yesâr, ona da İbn Abbas şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) işaret parmaklarıyla kulaklarının iç kısmını, diğer taraftan da baş parmaklarıyla kulaklarının dış kısmını meshetti. Böylece kulaklarının hem içini hem dışını meshetmiş oldu.

Açıklama: Elbani bu hadisn hasen sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 52, /81

حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ زَكَرِيَّا بْنِ أَبِى زَائِدَةَ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ عَبَّادِ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ » .

Bize Süveyd b. Saîd, ona Yahya b. Zekeriyya b. Ebu Zâide, ona Şu'be, ona Habîb b. Zeyd, ona Abbâd b. Temîm, ona da Abdullah b. Zeyd'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kulaklar başa dahildir."

Açıklama: Bu rivayetle kulakların da abdest sırasında baş gibi meshedildiği ifade edilmektedir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 53, /81

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زِيَادٍ أَنْبَأَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ سِنَانِ بْنِ رَبِيعَةَ عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ » . وَكَانَ يَمْسَحُ رَأْسَهُ مَرَّةً وَكَانَ يَمْسَحُ الْمَأْقَيْنِ .

Bize Muhammed b. Ziyâd, ona Hammâd b. Zeyd, ona Sinan b. Rabî'a, ona Şehr b. Havşeb, ona da Ebu Ümâme'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kulaklar başa dahildir (abdest sırasında baş gibi meshedilir)." Hz. Peygamber, başını bir kere meshederdi. Göz pınarlarını da meshederdi.

Açıklama: Elbani وَكَانَ يَمْسَحُ الْمَأْقَيْنِ lafzı olmadan bu hadisn hasen olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 53, /82

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ الْحُصَيْنِ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُلاَثَةَ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ الْجَزَرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ » .

Bize Muhammed b. Yahya, ona Amr b. Husayn, ona Muhammed b. Abdullah b. Ulâse, ona Abdülkerim el-Cezerî, ona Saîd b. Müseyyeb, ona da Ebu Hüreyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kulaklar başa dahildir."

Açıklama: Bu rivayetle kulakların da abdest sırasında baş gibi meshedildiği ifade edilmektedir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 53, /82

حَدَّثَنَا هَنَّادُ بْنُ السَّرِىِّ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى حَيَّةَ عَنْ عَلِىٍّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ رَأْسَهُ مَرَّةً .

Bize Hennâd b. Serî, ona Ebu Ahvas, ona Ebu İshak, ona Ebu Hayye, ona da Ali şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) [abdest alırken] başını bir kere meshetti.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 51, /81

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْحَارِثِ الْمِصْرِىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ رَاشِدٍ الْبَصْرِىُّ عَنْ يَزِيدَ مَوْلَى سَلَمَةَ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ الأَكْوَعِ قَالَ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَمَسَحَ رَأْسَهُ مَرَّةً .

Bize Muhammed b. Haris el-Mısrî, ona Yahya b. Râşid el-Basrî, ona Seleme'nin mevlâsı Yezîd, ona da Seleme b. Ekva' şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'ı (sav) abdest alırken gördüm; başını bir defa meshetti.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 51, /81

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ بِنْتِ مُعَوِّذِ ابْنِ عَفْرَاءَ قَالَتْ تَوَضَّأَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَمَسَحَ رَأْسَهُ مَرَّتَيْنِ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ali b. Muhammed, onlara Veki', ona Süfyan, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl, ona da Rubeyyi' bt. Muavviz b. Afrâ şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) abdest alırken başını iki kere meshetti.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 51, /81

حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ حَدَّثَنَا حَرِيزُ بْنُ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَيْسَرَةَ عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ مَعْدِيكَرِبَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَمَسَحَ بِرَأْسِهِ وَأُذُنَيْهِ ظَاهِرَهُمَا وَبَاطِنَهُمَا .

Bize Hişâm b. Ammâr, ona Velîd, ona Harîz b. Osman, ona Abdurrahman b. Meysere, ona da Mikdâm b. Ma'dikerib şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) abdest alırken başını, kulaklarının içini ve dışını meshetti.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 52, /81

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا كَانَ أَحَدُكُمْ فِى الْمَسْجِدِ فَوَجَدَ رِيحًا بَيْنَ أَلْيَتَيْهِ فَلاَ يَخْرُجْ حَتَّى يَسْمَعَ صَوْتًا أَوْ يَجِدَ رِيحًا". قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ وَعَلِىِّ بْنِ طَلْقٍ وَعَائِشَةَ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَابْنِ مَسْعُودٍ وَأَبِى سَعِيدٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَهُوَ قَوْلُ الْعُلَمَاءِ أَنْ لاَ يَجِبَ عَلَيْهِ الْوُضُوءُ إِلاَّ مِنْ حَدَثٍ يَسْمَعُ صَوْتًا أَوْ يَجِدُ رِيحًا . وَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ إِذَا شَكَّ فِى الْحَدَثِ فَإِنَّهُ لاَ يَجِبُ عَلَيْهِ الْوُضُوءُ حَتَّى يَسْتَيْقِنَ اسْتِيقَانًا يَقْدِرُ أَنْ يَحْلِفَ عَلَيْهِ . وَقَالَ إِذَا خَرَجَ مِنْ قُبُلِ الْمَرْأَةِ الرِّيحُ وَجَبَ عَلَيْهَا الْوُضُوءُ . وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ وَإِسْحَاقَ .

Bize Kuteybe (b. Said es-Sakafî), ona Abdulaziz b. Muhammed (ed-Deraverdî), ona Süheyl b. Ebu Salih, ona babası (Zekvân), ona da Ebu Hüreyre Rasul-i Ekrem’in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Her hangi biriniz (namaz için) mescidde bulunur da, iki kalçası arasından bir hareket sezerse koku ve ses duymadığı sürece (abdest almak için) mescidden dışarı çıkmasın." Tirmizî şöyle demiştir:Bu konuda Abdullah b. Zeyd, Ali b. Talk, Ayşe, İbn Abbas, İbn Mes’ûd ve Ebu Saîd’den de hadis rivayet edilmiştir. Bu hadis hasen-sahihtir. Alimlerin görüşü abdest almak ancak koku ve sesi olan yellenmeden dolayı abdestin bozulmasından gerekli olduğu yönündedir. Abdullah b. Mübarek şöyle demiştir: Kişi abdestinin bozulduğundan şüphe ederse yemin edecek kadar kesinkes emin olmadıkça abdestini yenilemesi gerekmez. Kadının ön avret mahallinden yel çıkarsa abdest alması gerekir. Şâfiî ve İshâk’ın görüşü de bu doğrultudadır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 56, 1/109

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُصَفَّى الْحِمْصِىُّ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ عَنِ الْوَضِينِ بْنِ عَطَاءٍ عَنْ مَحْفُوظِ بْنِ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَائِذٍ الأَزْدِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "الْعَيْنُ وِكَاءُ السَّهِ فَمَنْ نَامَ فَلْيَتَوَضَّأْ".

Bize Muhammed b. Musaffa el-Hımsî, ona Bakiyye (b. Velid), ona Vezîn b. Ata, ona Mahfuz b. Alkame, ona Abdurrahman b. Aiz el-Ezdî, ona da Ali b. Ebu Tâlib (ra) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Gözler, dübürün (oturağın) bağıdır. (Göz uyuyunca bağ çözülür) Dolayısıyla uyuyan kimse abdest alsın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 62, /86