حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا شَيْبَانُ عَنْ يَحْيَى عَنْ أَبِى سَلَمَةَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عَمْرِو بْنِ أُمَيَّةَ الضَّمْرِىِّ أَنَّ أَبَاهُ أَخْبَرَهُ: أَنَّهُ رَأَى النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ عَلَى الْخُفَّيْنِ. [وَتَابَعَهُ حَرْبُ بْنُ شَدَّادٍ وَأَبَانُ عَنْ يَحْيَى.]

Bize Ebu Nuaym, ona Şeyban, ona Yahya, ona Ebu Seleme, ona Cafer b. Amr b. Ümeyye ed-Damrî, ona da babasının (Amr b. Ümeyye) rivayet ettiğine göre: Kendisi, Rasulullah'ı (sav) mestleri üzerine mesh ederken görmüştür. [Harb b. Şeddad ve Eban, bu hadisi Yahya'dan nakletme konusunda Şeyban'a mutabaat etmişleridir (muvafık düşmüşlerdir).]

Açıklama: Rivayette geçen mutabaat (tâbeahû) ifadesi; ferd veya garib olduğu düşünülen bir rivayetin ravisine, güvenilir başka bir ravi tarafından muvafakat edilmesi ve o hadisin aynı veya senedin üst kısmında yer alan başka bir raviden benzer lafızlarla rivayet edilmesi anlamına gelmektedir. Bk, Ali el-Kârî, Şerhu nuhbeti'l-fiker, s. 343-345.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/238

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ يَحْيَى التَّمِيمِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو خَيْثَمَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: "كُنْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم، فَانْتَهَى إِلَى سُبَاطَةِ قَوْمٍ، فَبَالَ. قَائِمًا فَتَنَحَّيْتُ فَقَالَ : ’ادْنُهْ’. فَدَنَوْتُ، حَتَّى قُمْتُ عِنْدَ عَقِبَيْهِ. فَتَوَضَّأَ، فَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ."

Bize Yahya b. Yahya et-Teymî, ona Ebu Hayseme, ona A'meş, ona Şakîk, ona da Huzeyfe şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) ile birlikteydim. Bir mahallenin çöplüğüne doğru çekildi ve (orada) ayakta durarak küçük abdestini bozdu. Ben biraz kenara çekilmiştim. Bana 'yaklaş' dedi. O'na yaklaştım ve hemen arkasında ayakta durdum. Sonra abdest aldı ve mestlerinin üzerine mesh etti."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 624, /128

وَحَدَّثَنَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ قَالَ سَمِعْتُ يَحْيَى بْنَ سَعِيدٍ بِهَذَا الإِسْنَادِ، وَقَالَ: "فَغَسَلَ وَجْهَهُ وَيَدَيْهِ، وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ، ثُمَّ مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ."

Bize Muhammed b. Müsenna, ona Abdülvehhab, ona da Yahya b. Said hadisi bu isnatla rivayet etmiş ve şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) yüzünü ve kollarını yıkadı, başını mesh etti, sonra da mestleri üzerine mesh etti."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 627, /129

حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ خَالِدٍ قَالَ الْحَرَّانِىُّ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ يَحْيَى بْنِ سَعِيدٍ عَنْ سَعْدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ عَنْ نَافِعِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِيهِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أَنَّهُ خَرَجَ لِحَاجَتِهِ، فَاتَّبَعَهُ الْمُغِيرَةُ بِإِدَاوَةٍ فِيهَا مَاءٌ، فَصَبَّ عَلَيْهِ حِينَ فَرَغَ مِنْ حَاجَتِهِ، فَتَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ."

Bize Amr b. Halid el-Harranî, ona Leys, ona Yahya b. Said, ona Sa'd b. İbrahim, ona Nafi b. Cübeyr, ona Urve b. Muğire, ona da babası Muğire b. Şu'be şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), tuvalet ihtiyacını gidermek için dışarı çıkmıştı. Muğire de içerisinde su bulunan bir kapla O'nun (sav) peşinden gitti. Rasulullah (sav) ihtiyacını giderince, Muğîre su döktü O da (sav) abdest aldı ve mestleri üzerine mesh etti."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/238

حَدَّثَنَا أُمَيَّةُ بْنُ بِسْطَامَ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى قَالاَ حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ عَنْ أَبِيهِ قَالَ حَدَّثَنِى بَكْرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِيهِ : "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ، وَمُقَدَّمِ رَأْسِهِ، وَعَلَى عِمَامَتِهِ."

Bize Ümeyye b. Bistam ve Muhammed b. Abdüla'lâ, o ikisine Mu'temir, ona babası (Süleyman b. Tarhân et-Teymî), ona Bekir b. Abdullah, ona İbn Muğire, ona da babası (Mugîre b. Şu'be) şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber (sav) mestlerinin üzerine, başının ön tarafına (alnına, perçemine) ve sarığının üzerine mesh etmiştir."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 634, /130

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى حَدَّثَنَا الْمُعْتَمِرُ عَنْ أَبِيهِ عَنْ بَكْرٍ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِيهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِهِ.

Bize Muhammed b. Abdüla'la, ona Mu'temir, ona babası (Süleyman b. Tarhân et-Teymî), ona Bekir, ona Hasan, ona İbn Muğîre, ona da babası (Muğîre b. Şu'be) Hz. Peygamber'den (sav) bu hadisin benzerini nakletmiştir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 635, /130

وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ جَمِيعًا عَنْ يَحْيَى الْقَطَّانِ قَالَ ابْنُ حَاتِمٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ عَنِ التَّيْمِىِّ عَنْ بَكْرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْحَسَنِ عَنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ عَنْ أَبِيهِ:- قَالَ بَكْرٌ وَقَدْ سَمِعْتُ مِنِ ابْنِ الْمُغِيرَةِ - "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَمَسَحَ بِنَاصِيَتِهِ وَعَلَى الْعِمَامَةِ وَعَلَى الْخُفَّيْنِ."

Bize Muhammed b. Beşşâr ve Muhammed b. Hatim, onlara Yahya (b. Said) el-Kattan, ona İbn Hatim, ona Yahya b. Said, ona (Süleyman) et-Teymî, ona Bekir b. Abdullah, ona Hasan, ona İbn Muğire b. Şube, ona da babası (Muğire b. Şube) şöyle rivayet etmiştir: -(Bir başka senedde) Bekir hadisi (Hasan'dan değil, direk olarak) İbn Muğîre'den işittiğini söylemiştir- "Hz. Peygamber (sav) abdest aldı; perçemine, sarığının ve mestlerinin üzerine mesh etti."

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 636, /130

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِى كَثِيرٍ حَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنِى شَقِيقُ بْنُ سَلَمَةَ حَدَّثَنِى حُمْرَانُ مَوْلَى عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ قَالَ: رَأَيْتُ عُثْمَانَ بْنَ عَفَّانَ قَاعِدًا فِى الْمَقَاعِدِ، فَدَعَا بِوَضُوءٍ فَتَوَضَّأَ. ثُمَّ قَالَ: ’رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى مَقْعَدِى هَذَا، تَوَضَّأَ مِثْلَ وُضُوئِى هَذَا؛ ثُمَّ قَالَ: "مَنْ تَوَضَّأَ مِثْلَ وُضُوئِى هَذَا غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ." وَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: ’وَلاَ تَغْتَرُّوا’. [حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ حَبِيبٍ حَدَّثَنَا الْأَوْزَاعِيُّ حَدَّثَنِي يَحْيَى حَدَّثَنِي مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ حَدَّثَنِي عِيسَى بْنُ طَلْحَةَ حَدَّثَنِي حُمْرَانُ، عَنْ عُثْمَانَ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: نَحْوَهُ.]

Bize Abdurrahmân b. İbrahim, ona Velid b. Müslim, ona el-Evzâ'î, ona Yahyâ b. Ebû Kesîr, ona Muhammed b. İbrahim, ona da Şakîk b. Seleme, Osmân b. 'Affân'ın azadlısı Humrân'ın (ra) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Hz. Osman'ı bir oturak üzerinde otururken gördüm. Abdest almak için su istedi ve (bu suyla) abdest aldı. Sonra şunları söyledi: 'Ben Rasulullah'ı (sav) benim bulunduğum bu yerde oturduğunu ve benim abdest aldığım gibi abdest aldığını gördüm.' (Abdest aldıktan sonra ise) şöyle buyurdu: "Her kim benim şimdi aldığım gibi abdest alırsa geçmiş günahları bağışlanır." Rasulullah (sav) ayrıca: '(Sakın) Aldanmayın' buyurdu. [Bize Hişâm b. 'Ammâr, ona Abdulhamid b. Habib, ona Evzâ'î, ona Yahya, ona Muhammed b. İbrahim, ona iİsâ b. Talha, ona Humrân, ona da Hz. Osman, Rasulullah'tan (sav) bir benzerini (bu senedle) rivayet etti.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 6, /59

حَدَّثَنا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ قَالَ أَخْبَرَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ قَالَ حَدَّثَنَا الأَعْمَشُ عَنْ شَقِيقٍ عَنْ حُذَيْفَةَ قَالَ: "كُنْتُ أَمْشِى مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَانْتَهَى إِلَى سُبَاطَةِ قَوْمٍ فَبَالَ قَائِمًا، فَتَنَحَّيْتُ عَنْهُ فَدَعَانِي وَكُنْتُ عِنْدَ عَقِبَيْهِ حَتَّى فَرَغَ، ثُمَّ تَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ."

Bize İshak b. İbrahim, ona İsa b. Yunus, ona el-A'meş, ona Şakik rivayet ettiğine göre Huzeyfe (ra) şöyle demiştir: "Rasulullah (sav) ile birlikte yürüyordum. Bir mahallenin çöplüğüne gidip orada ayakta dururarak küçük abdestini bozdu. Bu sırada ben ondan uzaklaşmıştım. Sonra beni çağırdı. Arkasında durdum. Ardından abdest aldı ve mestleri üzerine mesh etti."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 17, /2088

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَأَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ - وَاللَّفْظُ لِقُتَيْبَةَ وَأَبِى بَكْرٍ - قَالُوا حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِى النَّضْرِ عَنْ أَبِى أَنَسٍ: أَنَّ عُثْمَانَ تَوَضَّأَ بِالْمَقَاعِدِ فَقَالَ: ’أَلاَ أُرِيكُمْ وُضُوءَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.’ ثُمَّ تَوَضَّأَ ثَلاَثًا ثَلاَثًا. [وَزَادَ قُتَيْبَةُ فِى رِوَايَتِهِ: قَالَ سُفْيَانُ قَالَ أَبُو النَّضْرِ عَنْ أَبِى أَنَسٍ قَالَ: ’وَعِنْدَهُ رِجَالٌ مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم’.

Bize Kuteybe b. Said, Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Züheyr b. Harb, -hadis Kuteybe ve Ebu Bekir'in lafızlarıyla nakledilmiştir - onlara Veki', ona Süfyân, ona Ebu'n-Nadr, ona da Ebu Enes şöyle rivayet etmiştir: Hz. Osman (özel) mekânında abdest aldı. (Abdest alırken) 'Size Rasulullah'ın (sav) nasıl abdest aldığını göstereyim mi?' dedi ve her uzvunu üçer kez yıkayarak abdest aldı. [Kuteybe, rivayeti naklederken şöyle bir ilavede bulunmuştur: Süfyan, ona Ebu'n-Nadr, ona da Ebû Enes rivayet etmiştir: (Ebu Enes rivayeti Hz. Osman'dan alırken) 'Hz. Osman'ın yanında Rasulullah'ın ashabından bazı kimseler vardı'.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 545, /117