حَدَّثَنَا سُوَيْدُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ زَكَرِيَّا بْنِ أَبِى زَائِدَةَ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ حَبِيبِ بْنِ زَيْدٍ عَنْ عَبَّادِ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ » .

Bize Süveyd b. Saîd, ona Yahya b. Zekeriyya b. Ebu Zâide, ona Şu'be, ona Habîb b. Zeyd, ona Abbâd b. Temîm, ona da Abdullah b. Zeyd'in rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kulaklar başa dahildir."

Açıklama: Bu rivayetle kulakların da abdest sırasında baş gibi meshedildiği ifade edilmektedir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 53, /81

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ زِيَادٍ أَنْبَأَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ عَنْ سِنَانِ بْنِ رَبِيعَةَ عَنْ شَهْرِ بْنِ حَوْشَبٍ عَنْ أَبِى أُمَامَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ » . وَكَانَ يَمْسَحُ رَأْسَهُ مَرَّةً وَكَانَ يَمْسَحُ الْمَأْقَيْنِ .

Bize Muhammed b. Ziyâd, ona Hammâd b. Zeyd, ona Sinan b. Rabî'a, ona Şehr b. Havşeb, ona da Ebu Ümâme'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kulaklar başa dahildir (abdest sırasında baş gibi meshedilir)." Hz. Peygamber, başını bir kere meshederdi. Göz pınarlarını da meshederdi.

Açıklama: Elbani وَكَانَ يَمْسَحُ الْمَأْقَيْنِ lafzı olmadan bu hadisn hasen olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 53, /82

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ الْحُصَيْنِ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُلاَثَةَ عَنْ عَبْدِ الْكَرِيمِ الْجَزَرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « الأُذُنَانِ مِنَ الرَّأْسِ » .

Bize Muhammed b. Yahya, ona Amr b. Husayn, ona Muhammed b. Abdullah b. Ulâse, ona Abdülkerim el-Cezerî, ona Saîd b. Müseyyeb, ona da Ebu Hüreyre'nin rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Kulaklar başa dahildir."

Açıklama: Bu rivayetle kulakların da abdest sırasında baş gibi meshedildiği ifade edilmektedir.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 53, /82

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ قَالُوا حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم:" لاَ وُضُوءَ إِلاَّ مِنْ صَوْتٍ أَوْ رِيحٍ".

Bize Ali b. Muhammed, ona Veki' (b. Cerrah), (T) Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed b. Cafer ve Abdurrahman, onlara Şu'be b. Haccâc, ona Süheyl b. Ebu Salih, ona babası (Ebu Salih es-Semmân), ona da Ebu Hüreyre'nin (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Abdest, ancak ses veya kokudan dolayı gerekir."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 74, /91

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرِو بْنِ عَطَاءٍ قَالَ: رَأَيْتُ السَّائِبَ بْنَ يَزِيدَ يَشَمُّ ثَوْبَهُ فَقُلْتُ مِمَّ ذَلِكَ. قَالَ: إِنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "لاَ وُضُوءَ إِلاَّ مِنْ رِيحٍ أَوْ سَمَاعٍ".

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona İsmail b. Ayyaş, ona Abdulaziz b. Ubeydullah, ona da Muhammed b. Amr b. Atâ (ra) şöyle rivayet etmiştir: Ben, Saib b. Yezîd'i elbisesini koklarken gördüm ve ona, elbiseni neden kokladın? diye sordum. Sâib de, ben Rasulullah'ın (sav) şöyle dediğini işittim dedi: "Abdest, ancak koku hissetmekten veya ses işitmekten dolayı gerekir."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 74, /91

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ وَهَنَّادٌ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "لاَ وُضُوءَ إِلاَّ مِنْ صَوْتٍ أَوْ رِيحٍ" . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Kuteybe ve Hennad (b. Seri et-Temîmî), ona Veki (b. Cerrah), ona Şu'be (b. Haccac), ona Süheyl b. Ebu Salih (es-Semmân), ona babası (Zekvân), ona da Ebu Hüreyre (ed-Devsî) Hz. Peygamber'in (sav) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Abdesti ancak sesi ve kokusu olan yellenmeden dolayı alınır."

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 56, 1/109

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ سُهَيْلِ بْنِ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِذَا كَانَ أَحَدُكُمْ فِى الْمَسْجِدِ فَوَجَدَ رِيحًا بَيْنَ أَلْيَتَيْهِ فَلاَ يَخْرُجْ حَتَّى يَسْمَعَ صَوْتًا أَوْ يَجِدَ رِيحًا". قَالَ: وَفِى الْبَابِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زَيْدٍ وَعَلِىِّ بْنِ طَلْقٍ وَعَائِشَةَ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَابْنِ مَسْعُودٍ وَأَبِى سَعِيدٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَهُوَ قَوْلُ الْعُلَمَاءِ أَنْ لاَ يَجِبَ عَلَيْهِ الْوُضُوءُ إِلاَّ مِنْ حَدَثٍ يَسْمَعُ صَوْتًا أَوْ يَجِدُ رِيحًا . وَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ إِذَا شَكَّ فِى الْحَدَثِ فَإِنَّهُ لاَ يَجِبُ عَلَيْهِ الْوُضُوءُ حَتَّى يَسْتَيْقِنَ اسْتِيقَانًا يَقْدِرُ أَنْ يَحْلِفَ عَلَيْهِ . وَقَالَ إِذَا خَرَجَ مِنْ قُبُلِ الْمَرْأَةِ الرِّيحُ وَجَبَ عَلَيْهَا الْوُضُوءُ . وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ وَإِسْحَاقَ .

Bize Kuteybe (b. Said es-Sakafî), ona Abdulaziz b. Muhammed (ed-Deraverdî), ona Süheyl b. Ebu Salih, ona babası (Zekvân), ona da Ebu Hüreyre Rasul-i Ekrem’in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Her hangi biriniz (namaz için) mescidde bulunur da, iki kalçası arasından bir hareket sezerse koku ve ses duymadığı sürece (abdest almak için) mescidden dışarı çıkmasın." Tirmizî şöyle demiştir:Bu konuda Abdullah b. Zeyd, Ali b. Talk, Ayşe, İbn Abbas, İbn Mes’ûd ve Ebu Saîd’den de hadis rivayet edilmiştir. Bu hadis hasen-sahihtir. Alimlerin görüşü abdest almak ancak koku ve sesi olan yellenmeden dolayı abdestin bozulmasından gerekli olduğu yönündedir. Abdullah b. Mübarek şöyle demiştir: Kişi abdestinin bozulduğundan şüphe ederse yemin edecek kadar kesinkes emin olmadıkça abdestini yenilemesi gerekmez. Kadının ön avret mahallinden yel çıkarsa abdest alması gerekir. Şâfiî ve İshâk’ın görüşü de bu doğrultudadır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tahâret 56, 1/109

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُصَفَّى الْحِمْصِىُّ حَدَّثَنَا بَقِيَّةُ عَنِ الْوَضِينِ بْنِ عَطَاءٍ عَنْ مَحْفُوظِ بْنِ عَلْقَمَةَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَائِذٍ الأَزْدِىِّ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "الْعَيْنُ وِكَاءُ السَّهِ فَمَنْ نَامَ فَلْيَتَوَضَّأْ".

Bize Muhammed b. Musaffa el-Hımsî, ona Bakiyye (b. Velid), ona Vezîn b. Ata, ona Mahfuz b. Alkame, ona Abdurrahman b. Aiz el-Ezdî, ona da Ali b. Ebu Tâlib (ra) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Gözler, dübürün (oturağın) bağıdır. (Göz uyuyunca bağ çözülür) Dolayısıyla uyuyan kimse abdest alsın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 62, /86

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ قَالَ أَنْبَأَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدٍ وَعَبَّادِ بْنِ تَمِيمٍ عَنْ عَمِّهِ قَالَ: شُكِىَ إِلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم الرَّجُلُ يَجِدُ الشَّىْءَ فِى الصَّلاَةِ فَقَالَ: "لاَ, حَتَّى يَجِدَ رِيحًا أَوْ يَسْمَعَ صَوْتًا".

Bize Muhammed b. Sabbah, ona Süfyan b. Uyeyne, ona (İbn Şihab) ez-Zührî, ona Saîd (b. Müseyyeb) (T) ve Abbâd b. Temîm, onlara da amcası (Abdullah b. Zeyd) (ra) rivayet ettiğine göre "Namazda iken abdesti bozuldu mu bozulmadı mı diye şüphelenen kişinin durumu Hz. Peygamber'e (sav) arz edildi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Hayır, böyle bir kimse koku duymadıkça veya ses işitmedikçe abdesti bozulmamıştır."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 74, /91

حَدَّثَنَا أَبُو كُرَيْبٍ حَدَّثَنَا الْمُحَارِبِىُّ عَنْ مَعْمَرِ بْنِ رَاشِدٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ أَنْبَأَنَا سَعِيدُ بْنُ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ قَالَ: سُئِلَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم عَنِ التَّشَبُّهِ فِى الصَّلاَةِ فَقَالَ: "لاَ يَنْصَرِفْ حَتَّى يَسْمَعَ صَوْتًا أَوْ يَجِدَ رِيحًا".

Bize Ebu Küreyb (Muhamemd b Alâ), ona (Abdurrahman b. Muhammed) el-Muharibî, ona Ma'mer b. Raşid, ona (İbn Şihab) ez-Zührî, ona da Ebu Saîd el-Hudrî (ra) şöyle rivayet etmiştir: "Hz. Peygamber'e (sav) namaz esnasında 'abdest bozuldu mu bozulmadı mı' diye kişiye karışık gelen karar vermekte zorlandığı durum soruldu. Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Namaz kılan kişi bir ses işitmedikçe veya bir koku duymadıkça namazdan çıkmasın."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 74, /91