حَدَّثَنَا أَصْبَغُ بْنُ الْفَرَجِ الْمِصْرِىُّ عَنِ ابْنِ وَهْبٍ قَالَ حَدَّثَنِى عَمْرٌو حَدَّثَنِى أَبُو النَّضْرِ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِى وَقَّاصٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم" أَنَّهُ مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ" . وَأَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ سَأَلَ عُمَرَ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ نَعَمْ إِذَا حَدَّثَكَ شَيْئًا سَعْدٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَلاَ تَسْأَلْ عَنْهُ غَيْرَهُ . وَقَالَ مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ أَخْبَرَنِى أَبُو النَّضْرِ أَنَّ أَبَا سَلَمَةَ أَخْبَرَهُ أَنَّ سَعْدًا حَدَّثَهُ فَقَالَ عُمَرُ لِعَبْدِ اللَّهِ . نَحْوَهُ .

Bize Esbağ b. Ferec el-Mısrî, ona İbn Vehb, ona ِAmr, ona Ebu Nadr, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona Abdullah b. Ömer, ona da Sa'd b. Ebu Vakkas'ın söylediğine göre; "Rasulullah (sav) mestleri üzerine mesh etti." Abdullah b. Ömer, bunu (babası) Ömer'e sordu. Ömer 'evet' dedi ve ekledi. Sa'd sana Rasulullah'tan (sav) bir şey naklederse onu başka birine sorma. Musa b. Ukbe, ona Ebu Nadr, ona Ebu Seleme, ona Sa'd, 'Ömer, Abdullah'a şöyle.. söyledi.' diyerek benzer bir hadis rivayet etmiştir.

Açıklama: Rivayet muallaktır; Buhari ile Musa b. Ukbe arasında inkita vardır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/237

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَأَبُو كُرَيْبٍ -قَالَ أَبُو بَكْرٍ: ’حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ’- عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ مُسْلِمٍ عَنْ مَسْرُوقٍ عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ قَالَ: كُنْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ فَقَالَ: ’يَا مُغِيرَةُ، خُذِ الإِدَاوَةَ.’ فَأَخَذْتُهَا، ثُمَّ خَرَجْتُ مَعَهُ. فَانْطَلَقَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حَتَّى تَوَارَى عَنِّى، فَقَضَى حَاجَتَهُ. ثُمَّ جَاءَ، وَعَلَيْهِ جُبَّةٌ شَامِيَّةٌ ضَيِّقَةُ الْكُمَّيْنِ، فَذَهَبَ يُخْرِجُ يَدَهُ مِنْ كُمِّهَا، فَضَاقَتْ عَلَيْهِ، فَأَخْرَجَ يَدَهُ مِنْ أَسْفَلِهَا. فَصَبَبْتُ عَلَيْهِ، فَتَوَضَّأَ وُضُوءَهُ لِلصَّلاَةِ، ثُمَّ مَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ، ثُمَّ صَلَّى.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve Ebu Küreyb, -Ebu Bekir hocasıyla rivayet ilişkisini ifade etmek için 'haddesenâ' lafzını kullanmıştır- ona A'meş, ona Müslim, ona Mesruk, ona de Mugîre b. Şube şöyle nakletmiştir: Bir seferde Hz. Peygamber (sav) ile birlikteydim. Bana 'Ey Mugîre, İbriği al' dedi. İbriği aldım ve onunla çıktım. Rasulullah (sav) yanımdan ayrıldı ve göremeyeceğim bir yere gitti. Orada ihtiyacını gördü. Sonra geri geldi. Üzerinde yenleri dar Şam işi bir cübbe vardı. Elini (cüppenin) yeninden çıkarmaya çalıştı fakat dar olduğu için (başaramadı) ve cüppenin alt tarafından çıkardı. O'na (sav) su döktüm; namaz abdesti aldı. (Abdest alırken) Mestleri üzerine meshetti. Daha sonra namaz kıldı.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 629, /129

وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ حَاتِمٍ حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ أَبِى زَائِدَةَ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِيهِ: أَنَّهُ وَضَّأَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم، فَتَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ فَقَالَ لَهُ: فَقَالَ: ’إِنِّى أَدْخَلْتُهُمَا طَاهِرَتَيْنِ.’

Bana Muhammed b. Hatim, ona İshak b. Mansur, ona Ömer b. Ebu Zaide, ona Şa'bî, ona Urve b. Mugira, ona da babası (Mugîre b. Şu'be) şöyle rivayet etmiştir: (Muğîre b. Şu'be) Hz. Peygamber'e (sav) abdest suyu dökmüş, O da (sav) abdest almış ve mestleri üzerine mesh etmişti. Mugîre Rasulullah'a (sav) bir şey diyecek olmuştu ki, 'Ben onları ayaklarım temizken giydim' buyurmuştu.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 632, /129

حَدَّثَنَا أَصْبَغُ بْنُ الْفَرَجِ الْمِصْرِىُّ عَنِ ابْنِ وَهْبٍ قَالَ حَدَّثَنِى عَمْرٌو حَدَّثَنِى أَبُو النَّضْرِ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِى وَقَّاصٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ . وَأَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ سَأَلَ عُمَرَ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ "نَعَمْ إِذَا حَدَّثَكَ شَيْئًا سَعْدٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَلاَ تَسْأَلْ عَنْهُ غَيْرَهُ." وَقَالَ مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ أَخْبَرَنِى أَبُو النَّضْرِ أَنَّ أَبَا سَلَمَةَ أَخْبَرَهُ أَنَّ سَعْدًا حَدَّثَهُ فَقَالَ عُمَرُ لِعَبْدِ اللَّهِ . نَحْوَهُ .

Bize Esbağ b. Ferec el-Mısrî, ona İbn Vehb, ona ِAmr, ona Ebu Nadr, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona Abdullah b. Ömer, ona da Sa'd b. Ebu Vakkas'ın söylediğine göre; "Rasulullah (sav) mestleri üzerine mesh etti." Abdullah b. Ömer, bunu (babası) Ömer'e sordu. Ömer 'evet' dedi ve ekledi. Sa'd sana Rasulullah'tan (sav) bir şey naklederse onu başka birine sorma. Musa b. Ukbe, ona Ebu Nadr, ona Ebu Seleme, ona Sa'd, 'Ömer, Abdullah'a şöyle.. söyledi.' diyerek benzer bir hadis rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/237

حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ قَالَ حَدَّثَنَا زَكَرِيَّاءُ عَنْ عَامِرٍ عَنْ عُرْوَةَ بْنِ الْمُغِيرَةِ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: كُنْتُ مَعَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى سَفَرٍ ، فَأَهْوَيْتُ لأَنْزِعَ خُفَّيْهِ فَقَالَ: ’دَعْهُمَا، فَإِنِّى أَدْخَلْتُهُمَا طَاهِرَتَيْنِ’. فَمَسَحَ عَلَيْهِمَا.

Bize Ebu Nuaym, ona Zekeriyya, ona Amir, ona Urve b. Muğire, ona da babası (Muğire b. Şu'be) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'la (sav) birlikte bir seferdeydim. Abdest alacağı esnada Rasulullah'ın (sav) mestlerini çıkarma girişiminde bulundum. 'Onları (mestlerimi) bırak. Çünkü ben onları ayaklarım temizken (abdestliyken) giydim." buyurdu ve onları mesh etti.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 49, 1/238

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ هَمَّامِ بْنِ الْحَارِثِ قَالَ: بَالَ جَرِيرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ، ثُمَّ تَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ. فَقِيلَ لَهُ: ’أَتَفْعَلُ هَذَا؟’ قَالَ: ’وَمَا يَمْنَعُنِى؟ وَقَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَفْعَلُهُ’. [قَالَ إِبْرَاهِيمُ: كَانَ يُعْجِبُهُمْ حَدِيثُ جَرِيرٍ، لأَنَّ إِسْلاَمَهُ كَانَ بَعْدَ نُزُولِ الْمَائِدَةِ.]

Bize Ali b. Muhammed, ona Veki', ona A'meş, ona İbrahim (en-Nehaî), ona da Hemmam b. Haris şöyle demiştir. Cerir b. Abdullah (ra) küçük abdestini yaptıktan sonra abdest aldı ve (bu esnada) mestleri üzerine meshetti. Cerir'e, 'Sen böyle mi yapıyorsun? diye soruldu. O da, 'Böyle yapmama engel olan nedir ki? Ben Hz. Peygamber'i (sav) böyle yaparken gördüm' karşılığını verdi. [İbrahim en-Nehaî: Cerir, Maide süresinin (abdest ayetinin) nüzulünden sonra Müslüman olduğu için, naklettiği (mestler üzerine mesh hakkındaki) bu hadisin hoşlarına gittiğini söylemiştir.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 84, /95

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ وَعَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالاَ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ (ح) وَحَدَّثَنَا أَبُو هَمَّامٍ الْوَلِيدُ بْنُ شُجَاعِ بْنِ الْوَلِيدِ حَدَّثَنَا أَبِى وَابْنُ عُيَيْنَةَ وَابْنُ أَبِى زَائِدَةَ جَمِيعًا عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ حُذَيْفَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ.

Bize Muhammed b. Abdullah b. Nümeyr ve Ali b. Muhammed, o ikisine Vekî' (T) Bize Ebu Hemmam Velid b. Şuca' b. Velid, ona babası (Şuca' b. Velid), İbn Uyeyne ve İbn Ebu Zaide, onlara el-A'meş (Süleyman b. Mihran), ona Ebu Vâil, ona da Huzeyfe şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) abdest aldı ve mestleri üzerine mesh etti.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 84, /96

حَدَّثَنَا أَصْبَغُ بْنُ الْفَرَجِ الْمِصْرِىُّ عَنِ ابْنِ وَهْبٍ قَالَ حَدَّثَنِى عَمْرٌو حَدَّثَنِى أَبُو النَّضْرِ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِى وَقَّاصٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ مَسَحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ . وَأَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ سَأَلَ عُمَرَ عَنْ ذَلِكَ فَقَالَ نَعَمْ إِذَا حَدَّثَكَ شَيْئًا سَعْدٌ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَلاَ تَسْأَلْ عَنْهُ غَيْرَهُ . وَقَالَ مُوسَى بْنُ عُقْبَةَ أَخْبَرَنِى أَبُو النَّضْرِ أَنَّ أَبَا سَلَمَةَ أَخْبَرَهُ أَنَّ سَعْدًا حَدَّثَهُ فَقَالَ عُمَرُ لِعَبْدِ اللَّهِ . نَحْوَهُ .

Bize Esbağ b. Ferec el-Mısrî, ona İbn Vehb, ona ِAmr, ona Ebu Nadr, ona Ebu Seleme b. Abdurrahman, ona Abdullah b. Ömer, ona da Sa'd b. Ebu Vakkas'ın söylediğine göre; "Rasulullah (sav) mestleri üzerine mesh etti." Abdullah b. Ömer, bunu (babası) Ömer'e sordu. Ömer 'evet' dedi ve ekledi. Sa'd sana Rasulullah'tan (sav) bir şey naklederse onu başka birine sorma. Musa b. Ukbe, ona Ebu Nadr, ona Ebu Seleme, ona Sa'd, 'Ömer, Abdullah'a şöyle.. söyledi.' diyerek benzer bir hadis rivayet etmiştir.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 48, 1/237

أَخْبَرَنَا أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ وَأَبُو سَعِيدِ بْنُ أَبِى عَمْرٍو قَالاَ حَدَّثَنَا أَبُو الْعَبَّاسِ : مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ الصَّغَانِىُّ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ ح وَحَدَّثَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ : عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ أَخْبَرَنَا أَبُو مُحَمَّدٍ : عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ يَحْيَى الزُّهْرِىُّ بِمَكَّةَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ الصَّائِغُ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنْ أَبِيهِ : أَنَّ رَجُلاً مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- دَخَلَ الْمَسْجِدَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَعُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ يَخْطُبُ فَقَالَ عُمَرُ : أَيَّةُ سَاعَةٍ هَذِهِ؟ فَقَالَ : يَا أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ انْقَلَبْتُ مِنَ السُّوقِ فَسَمِعْتُ النِّدَاءَ ، فَمَا زِدْتُ عَلَى أَنْ تَوَضَّأْتُ وَأَقْبَلَتُ. فَقَالَ عُمَرُ : الْوُضُوءُ أَيْضًا ، وَقَدْ عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- كَانَ يَأْمُرُ بِالْغُسْلِ.

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1416, 2/366

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْحَافِظُ أَخْبَرَنَا أَبُو بَكْرٍ : مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ بَالَوَيْهِ حَدَّثَنَا أَبُو الْمُثَنَّى الْعَنْبَرِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْمَاءَ حَدَّثَنَا جُوَيْرِيَةُ بْنُ أَسْمَاءَ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ عَنِ ابْنِ عُمَرَ : أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ بَيْنَا هُوَ قَائِمٌ لِلْخُطْبَةِ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إِذْ جَاءَ رَجُلٌ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- مِنَ الْمُهَاجِرِينَ الأَوَّلِينَ فَنَادَاهُ عُمَرُ : أَيَّةُ سَاعَةٍ هَذِهِ؟ قَالَ : إِنِّى شُغِلْتُ الْيَوْمَ فَلَمْ أَنْقَلِبْ إِلَى أَهْلِى حَتَّى سَمِعْتُ التَّأْذِينَ ، فَلَمْ أَزِدْ عَلَى أَنْ تَوَضَّأْتُ. قَالَ عُمَرُ : الْوُضُوءُ أَيْضًا؟ وَقَدْ عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- كَانَ يَأْمُرُ بِالْغُسْلِ. رَوَاهُ الْبُخَارِىُّ فِى الصَّحِيحِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَسْمَاءَ ، وَهَذَا حَدِيثٌ أَرْسَلَهُ مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ فِى الْمُوَطَّإِ فَلَمْ يَذْكُرْ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ فِى إِسْنَادِهِ ، وَوَصَلَهُ خَارِجَ الْمُوَطَّإِ وَالْمَوَصُولُ صَحِيحٌ فَقَدْ رَوَاهُ يُونُسُ بْنُ يَزِيدَ الأَيْلِىُّ وَمَعْمَرُ بْنُ رَاشِدٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ مَوْصُولاً. وَثَبَتَ ذَلِكَ مِنْ حَدِيثِ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنْ عُمَرَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ

• Beyhakî Sünen-i Kebir Tahâret 1417, 2/366