أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ مَسْعُودٍ قَالَ حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الْحَارِثِ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ مُجَاهِدٍ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ أَبِيهِ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم كَانَ إِذَا تَوَضَّأَ أَخَذَ حَفْنَةً مِنْ مَاءٍ فَقَالَ بِهَا هَكَذَا - وَوَصَفَ شُعْبَةُ - نَضَحَ بِهِ فَرْجَهُ. فَذَكَرْتُهُ لإِبْرَاهِيمَ فَأَعْجَبَهُ. [قَالَ الشَّيْخُ ابْنُ السُّنِّىِّ: قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْحَكَمُ: ’هُوَ ابْنُ سُفْيَانَ الثَّقَفِىُّ.’]

Bize İsmail b. Mesud, ona Halid b. Haris, ona Şu'be, ona Mansur, ona Mücahid, ona da Hakem (b. Süfyan), babasının (Süfyan b. Osman es-Sekafî) şöyle anlattığını rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) abdest aldığı zaman bir avuç su alıp avret mahalline denk gelen yere su serperek 'İşte böyle yapın' derdi -(Hadisin ravilerinden biri olan) Şu'be (elbisesinin ön tarafında avret mahalline denk gelen yere su serpmek suretiyle) Hz. Peygamber'in (sav) bu uygulamasını talebelerine gösterdi-. İbrahim'e bu rivayeti zikrettiğimde hoşuna gitti. [Şeyh İbnü's-Sünnî'nin rivayetine göre Ebu Abdurrahman el-Hakem şöyle demiştir: Hakem, İbn Süfyan es-Sekafî'dir.]

Açıklama: Hakem b. Süfyân'ın isminin ve sahabîliğinin problemli olmasının yanı sıra babasının kim olduğu da bilinmemektedir.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 102, /2095

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ عَنْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَاصِمِ بْنِ سُفْيَانَ الثَّقَفِىِّ: أَنَّهُمْ غَزَوْا غَزْوَةَ السَّلاَسِلِ، فَفَاتَهُمُ الْغَزْوُ، فَرَابَطُوا، ثُمَّ رَجَعُوا إِلَى مُعَاوِيَةَ، وَعِنْدَهُ أَبُو أَيُّوبَ وَعُقْبَةُ بْنُ عَامِرٍ. فَقَالَ عَاصِمٌ: ’يَا أَبَا أَيُّوبَ، فَاتَنَا الْغَزْوُ الْعَامَ، وَقَدْ أُخْبِرْنَا أَنَّهُ مَنْ صَلَّى فِى الْمَسَاجِدِ الأَرْبَعَةِ غُفِرَ لَهُ ذَنْبُهُ.’ فَقَالَ: ’يَا ابْنَ أَخِى، أَدُلُّكَ عَلَى أَيْسَرَ مِنْ ذَلِكَ. إِنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: ’مَنْ تَوَضَّأَ كَمَا أُمِرَ وَصَلَّى كَمَا أُمِرَ غُفِرَ لَهُ مَا قَدَّمَ مِنْ عَمَلٍ.’ أَكَذَلِكَ يَا عُقْبَةُ؟’ قَالَ: ’نَعَمْ.’

Bize Kuteybe b. Said, ona Leys b. Sa'd, ona da Süfyan b. Abdurrahman'ın rivayet ettiğine göre, Asım b. Süfyan es-Sekafî şöyle demiştir: Asım b. Süfyan ve arkadaşları Selasil savaşına çıktılar. Ancak savaşa yetişemediler. Bir müddet (savaşın yapıldığı bölgede) beklediler. Daha sonra Muaviye'nin yanına döndüler. Muaviye'nin yanında Ebu Eyyüb ve Ukbe b. Amir de bulunuyordu. Asım şöyle dedi: 'Ey Ebu Eyyüb, bu yıl savaşı kaçırdık. Bize ulaşan bir habere göre dört mescitte namaz kılan bir kimsenin günahı bağışlanırmış.' Ebu Eyyüb: 'Ey kardeşimin oğlu, Sana bundan daha kolay bir ibadeti bildireyim. Ben Rasulullah'ı (sav) 'Kim emredildiği şekilde abdestini alır ve yine emredildiği şekilde namazını kılarsa daha önce işlemiş olduğu günahlar bağışlanır.' buyururken işitmiştim.' karşılığını verdi ve (sözünü tasdik etmesi için Ukbe'ye): 'Öyle değil mi Ey Ukbe?' diye sordu. Ukbe de 'Evet' cevabını verdi.

Açıklama: Hadist geçen "فرابطوا" kelimesi "Savaşa katılamadıklarından dolayı kaçırdıkları sevabı elde etmek amacıyla ibadet ve taatte bulundular." şeklinde de çevrilebilir. Ancak hadisin devamındaki ifadeler, kaçırılan sevabı telafi etme çabasının Muaviye'nin yanına geldikten sonra ortaya çıktığını ihsas ettirmektedir. Bu sebeple söz konu kelime "Düşman ordusunun geçiş güzergahında bir süre gizlendiler." şeklinde çevrilmiştir. el-Vellevî'nin izahı da bu mana takdirini desteklemektedir. Bk. el-Vellevî, Zahîretu'l-ukbâ, III, 365.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 108, /2096

وَحَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبَّادٍ قَالاَ حَدَّثَنَا حَاتِمٌ - وَهُوَ ابْنُ إِسْمَاعِيلَ - عَنِ الْجَعْدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ قَالَ سَمِعْتُ السَّائِبَ بْنَ يَزِيدَ يَقُولُ: "ذَهَبَتْ بِى خَالَتِى إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ ابْنَ أُخْتِى وَجِعٌ. فَمَسَحَ رَأْسِى وَدَعَا لِى بِالْبَرَكَةِ ثُمَّ تَوَضَّأَ فَشَرِبْتُ مِنْ وَضُوئِهِ ثُمَّ قُمْتُ خَلْفَ ظَهْرِهِ فَنَظَرْتُ إِلَى خَاتِمِهِ بَيْنَ كَتِفَيْهِ مِثْلَ زِرِّ الْحَجَلَةِ."

Bize Kuteybe b. Said ve Muhammed b. Abbad, o ikisine Hatim -b. İsmail-, ona Ca'd b. Abdurrahman, ona Saib b. Yezid şöyle rivayet etmiştir: Teyzem beni Rasulüllah'a (sav) götürüp ey Allah'ın Rasulü! Kız kardeşimin (şu) oğlunun çok ağrısı (rahatsızlığı) var dedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber, başımı sıvazladı ve benim için bereket diledi (bana hayır duada bulundu). Sonra abdest aldı. Ben de onun abdest suyundan (geri kalanını) içtim. Sonra arkasında durdum ve omuzlarının arasındaki çadır düğmesi (veya keklik yumurtası) gibi mührüne baktım."

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6087, /982

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيد قَالَ حَدَّثَنَا حَفْصٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنْ هَمَّامٍ عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ: أَنَّهُ تَوَضَّأَ، وَمَسَحَ عَلَى خُفَّيْهِ، فَقِيلَ لَهُ: ’أَتَمْسَحُ؟’ فَقَالَ: ’قَدْ رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَمْسَحُ.’ وَكَانَ أَصْحَابُ عَبْدِ اللَّهِ يُعْجِبُهُمْ قَوْلُ جَرِيرٍ؛ وَكَانَ إِسْلاَمُ جَرِيرٍ قَبْلَ مَوْتِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِيَسِيرٍ.

Bize Kuteybe b. Said, ona Hafs, ona el-A'meş, ona İbrahim (en-Neha'î) ona da Hemmam (b. Haris en-Neha'î), Cerîr b. Abdullah ile alakalı olarak şöyle rivayette bulunmuştur: (Cerîr b. Abdullah) Bir defasında abdest almış ve mestleri üzerine mesh etmişti. Ona 'Mesh mi ediyorsun?" diye sordular. O da: 'Rasulullah'ı (sav) böyle yaparken gördüm' karşılığını verdi. Abdullah'ın arkadaşları Cerîr'in bu sözünü çok beğenirlerdi. Zira Cerîr'in İslam'a girişi, Hz. Peygamber'in (sav) vefatından kısa bir süre önce idi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 96, /2094

أَخْبَرَنَا زِيَادُ بْنُ أَيُّوبَ قَالَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُلَيَّةَ قَالَ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنِ ابْنِ أَبِى مُلَيْكَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَرَجَ مِنَ الْخَلاَءِ، فَقُرِّبَ إِلَيْهِ طَعَامٌ، فَقَالُوا: ’أَلاَ نَأْتِيكَ بِوَضُوءٍ؟’ فَقَالَ: "إِنَّمَا أُمِرْتُ بِالْوُضُوءِ إِذَا قُمْتُ إِلَى الصَّلاَةِ."

Bize Ziyad b. Eyyub, ona (İsmail) b. Uleyye, ona Eyyüb (es-Sahtiyânî), ona da (Abdullah) b. Ebu Müleyke'nin rivayet ettiğine göre, İbn Abbas şöyle demiştir: Rasulullah (sav) tuvalet ihtiyacını giderdikten sonra kendisine yemek getirildi. O esnada 'Size abdest almanız için su getirelim mi?' diye sordular. Rasulullah (sav) "Ben namaz kılacağım zaman abdest almakla emrolundum" buyurdu.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 101, /2095

أَخْبَرَنَا يَحْيَى بْنُ حَبِيبِ بْنِ عَرَبِىٍّ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ حَدَّثَنَا أَبُو جَهْضَمٍ قَالَ حَدَّثَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: كُنَّا جُلُوسًا إِلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ فَقَالَ: "وَاللَّهِ مَا خَصَّنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بِشَىْءٍ دُونَ النَّاسِ إِلاَّ بِثَلاَثَةِ أَشْيَاءَ؛ فَإِنَّهُ أَمَرَنَا أَنْ نُسْبِغَ الْوُضُوءَ، وَلاَ نَأْكُلَ الصَّدَقَةَ، وَلاَ نُنْزِىَ الْحُمُرَ عَلَى الْخَيْلِ."

Bize Yahya b. Habib b. Arabî, ona Hammad, ona da Ebu Cehdam, Abdullah b. Ubeydullah b. Abbas'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: Abdullah b. Abbas ile birlikte oturuyorduk. Bize şöyle dedi: "Vallahi Rasulullah (sav) bize diğer insanlardan özel olarak sadece üç şeyi emretti: Abdesti (şartlarına ve adaplarına özen göstererek) tastamam almamızı, zekât malından yemememizi ve atları eşeklerle çifleştirmememizi."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 106, /2095

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ أَبِى يَحْيَى عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أَسْبِغُوا الْوُضُوءَ."

Bize Kuteybe, ona Cerîr, ona Mansur, ona Hilal b. Yisâf, ona Ebu Yahya, ona da Abdullah b. Amr'ın rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Abdesti (şartlarına ve adaplarına özen göstererek) tastamam alınız."

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 106, /2095

حدثنا وكيع بن الجراح عن سفيان عن أبي هاشم الواسطي عن أبي مجلز عن قيس بن عباد عن أبي سعيد الخدري قال من قال إذا فرغ من وضوئه سبحانك اللهم وبحمدك أشهد أن لا إله إلا أنت أستغفرك وأتوب إليك ختمت بخاتم ثم رفعت تحت العرش فلم تكسر إلى يوم القيامة

Bize Veki b. Cerrah, ona Süfyan, ona Ebu Haşim el-Vâsıtî, ona Ebu Miclez, ona Kays b. Abbâd, ona da Ebu Said el-Hudrî şöyle haber vermiştir: "Kim abdestini tamamladıktan sonra 'Allahım seni tesbih ederim. Senden başka ilah yok. Sadece sen varsın. Senden istiğfar eder ve sana tevbe ederim' derse bu duası bir mühür vurularak arşa kadar yükseltilir ve kıyamete kadar hiç bir bozulma olmadan orada kalır."

• İbn Ebî Şeybe Musannef-i İbn Ebû Şeybe Tahâret 19, 1/231

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ سُفْيَانَ حَدَّثَنَا عَلْقَمَةُ بْنُ مَرْثَدٍ عَنِ ابْنِ بُرَيْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلاَةٍ. فَلَمَّا كَانَ يَوْمُ الْفَتْحِ صَلَّى الصَّلَوَاتِ بِوُضُوءٍ وَاحِدٍ. فَقَالَ لَهُ عُمَرُ: ’فَعَلْتَ شَيْئًا لَمْ تَكُنْ تَفْعَلُهُ؟’ قَالَ: ’عَمْدًا فَعَلْتُهُ يَا عُمَرُ.’

Bize Ubeydullah b. Said, ona Yahya (b. Said el-Kattan), ona Süfyan (es-Sevrî), ona Alkame b. Mersed, ona da (Süleyman) b. Büreyde, babasının (Büreyde b. Husayb) şöyle anlattığını rivayet etmiştir: Hz. peygamber (sav) her namaz için abdest alırdı. Mekke'nin fethedildiği gün bütün namazları tek bir abdestle kıldı. Ömer Rasulullah'a (sav): '(Niçin) Daha önce yapmadığın bir şey yaptın?' dedi. Rasulullah (sav): 'Bunu kasıtlı olarak yaptım, Ey Ömer.' cevabını verdi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Tahâret 101, /2095

وَحَدَّثَنِى عَنْ مَالِكٍ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْمُجَبَّرِ أَنَّهُ رَأَى سَالِمَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ يَخْرُجُ مِنْ أَنْفِهِ الدَّمُ حَتَّى تَخْتَضِبَ أَصَابِعُهُ ثُمَّ يَفْتِلُهُ ثُمَّ يُصَلِّى وَلاَ يَتَوَضَّأُ .

• İmam Mâlik Muvatta' Tahâret 82, 1/13