حَدَّثَنَا سَلَمَةُ بْنُ شَبِيبٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنْ قَتَادَةَ أَوْ غَيْرِهِ أَنَّ عِمْرَانَ بْنَ حُصَيْنٍ قَالَ "كُنَّا نَقُولُ فِى الْجَاهِلِيَّةِ أَنْعَمَ اللَّهُ بِكَ عَيْنًا وَأَنْعِمْ صَبَاحًا فَلَمَّا كَانَ الإِسْلاَمُ نُهِينَا عَنْ ذَلِكَ." [قَالَ عَبْدُ الرَّزَّاقِ قَالَ مَعْمَرٌ يُكْرَهُ أَنْ يَقُولَ الرَّجُلُ أَنْعَمَ اللَّهُ بِكَ عَيْنًا وَلاَ بَأْسَ أَنْ يَقُولَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَيْنَكَ.]

Bize Seleme b. Şebîb, ona Abdürrazzak, ona Mamer, ona Katade veya başka biri, ona İmran b. Husayn şöyle rivayet etmiştir: "Biz cahiliye zamanında birbirimize Allah seninle gözü aydın etsin, sabahın hayırlı olsun derdik. İslam gelince bu bize yasaklandı." [Abdürrezzak'ın rivayetine göre Ma'mer şöyle demiştir: Kişinin Allah seninle gözü aydın etsin demesi mekruhtur ama Allah gözünü aydın etsin demesinde bir sakınca yoktur.]

Açıklama: Katade b. Diame ile İmran b. Husayn arasında inkıta' vardır.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 162, /1178

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ خَالِدِ بْنِ عَثْمَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُنِيبِ - يَعْنِى الْمَدَنِىَّ - قَالَ أَخْبَرَنَا هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ رضى الله عنها أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "لاَ يَكُونُ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ مُسْلِمًا فَوْقَ ثَلاَثَةٍ فَإِذَا لَقِيَهُ سَلَّمَ عَلَيْهِ ثَلاَثَ مِرَارٍ كُلُّ ذَلِكَ لاَ يَرُدُّ عَلَيْهِ فَقَدْ بَاءَ بِإِثْمِهِ."

Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Muhammed b. Halid b. Asme, ona Abdullah b. el-Münîb -el-Medeni-, ona Hişam b. Urve, ona Urve, ona Hz. Aişe'nin (r.anha) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Müslüman, din kardeşine üç günden fazla küs kalamaz. Onunla karşılaştığında üç kez selam verir. Eğer selam verdiği kişi selamı almazsa günahı üstlenmiş olur."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 55, /1116

حَدَّثَنَا ابْنُ عَوْفٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى - قَالَ ابْنُ عَوْفٍ وَرَأَيْتُ فِى أَصْلِ إِسْمَاعِيلَ - قَالَ حَدَّثَنِى ضَمْضَمٌ عَنْ شُرَيْحٍ عَنْ أَبِى مَالِكٍ الأَشْعَرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا وَلَجَ الرَّجُلُ فِى بَيْتِهِ فَلْيَقُلِ اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ خَيْرَ الْمَوْلِجِ وَخَيْرَ الْمَخْرَجِ بِسْمِ اللَّهِ وَلَجْنَا وَبِسْمِ اللَّهِ خَرَجْنَا وَعَلَى اللَّهِ رَبِّنَا تَوَكَّلْنَا ثُمَّ لْيُسَلِّمْ عَلَى أَهْلِهِ."

Bize İbn Avf, ona Muhammed b. İsmail, ona babası –İbn Avf ben bu rivayeti İsmail'in kendisine özel kitabında gördüm demiştir- ona Damdam, ona Şurayh, ona Ebu Malik el-Eşarî, Hz. Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir: "Kişi evine girdiği zaman Allahümme innî es'elüke hayra’l-mevlici ve hayra’l- mahreci, bismillahi velecnâ ve bismillahi haracnâ ve alellalahi Rabbina tevekkelnâ’ (Ey Allah'ım, senden giriş ve çıkışın en hayırlısını istiyorum. Allah'ın adıyla girdik ve (yine) Allanın adıyla çıktık ve Rabbimiz olan Allah'a dayandık) desin, sonra (ev) halkına selâm versin."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 102, /1153

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو خَالِدٍ الأَحْمَرُ عَنْ أَبِى غِفَارٍ عَنْ أَبِى تَمِيمَةَ الْهُجَيْمِىِّ عَنْ أَبِى جُرَىٍّ الْهُجَيْمِىِّ قَالَ أَتَيْتُ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَقُلْتُ عَلَيْكَ السَّلاَمُ يَا رَسُولَ اللَّهِ. قَالَ "لاَ تَقُلْ عَلَيْكَ السَّلاَمُ فَإِنَّ عَلَيْكَ السَّلاَمُ تَحِيَّةُ الْمَوْتَى."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ebu Halid el-Ahmar, ona Ebu Ğıfar, ona Ebu Temime el-Hüceymî, Ona Ebu Cürey el-Hüceymi şöyle demiştir: Rasulullah'a (sav) aleyke's-selam ey Allah'ın Rasulü diye selâm verdim. "Aleyke's-selam deme, çünkü aleyke's-selam ölülerin selamıdır" buyurdu.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 151, /1175

حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ إِبْرَاهِيمَ الْجُدِّىُّ حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ خَالِدٍ الْخُزَاعِىُّ قَالَ حَدَّثَنِى عَبْدُ اللهِ بْنُ الْفَضْلِ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى رَافِعٍ عَنْ عَلِىِّ بْنِ أَبِى طَالِبٍ رضى الله عنه - قَالَ أَبُو دَاوُدَ رَفَعَهُ الْحَسَنُ بْنُ عَلِىٍّ - قَالَ "يُجْزِئُ عَنِ الْجَمَاعَةِ إِذَا مَرُّوا أَنْ يُسَلِّمَ أَحَدُهُمْ وَيُجْزِئُ عَنِ الْجُلُوسِ أَنْ يَرُدَّ أَحَدُهُمْ."

Bize Hasan b. Ali, ona Abdulmelik b. İbrahim el-Cüddî, ona Said b. Halid Huzai, ona Abdullah b. el-Fadl, ona Ubeydullah b. Ebu Râfi', o da Ali b. Ebu Talib'ten şunu nakletmiştir: -Ebu Davud dedi ki: Hasan b. Ali bu sözü Peygamber'e (sav) atfetmiştir.- "Bir yerden geçen bir topluluğun adına içlerinden birisinin selam vermesi yeterlidir ve oturanlar adına onlardan birisinin de bu selamı alması yeterlidir."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 152, /1175

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عِيسَى حَدَّثَنَا سُفْيَانُ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ دِينَارٍ عَنْ عَطَاءٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ لَحِقَ الْمُسْلِمُونَ رَجُلاً فِى غُنَيْمَةٍ لَهُ فَقَالَ السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ فَقَتَلُوهُ وَأَخَذُوا تِلْكَ الْغُنَيْمَةَ فَنَزَلَتْ "(وَلاَ تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَى إِلَيْكُمُ السَّلاَمَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا)" تِلْكَ الْغُنَيْمَةَ .

Bize Muhammed b. İsa, ona Süfyan (b. Uyeyne), ona Amr b. Dinar, ona da Ata b. Ebu Rabah, ona da İbn Abbas'tan (ra) söyle rivayet etmiştir: Müslümanlar küçük bir koyun sürüsüne sahip bir adama rastladılar. Adam onlara es-Selâmü aleyküm/Selam size olsun diye selam verdi. Ama onlar adamı öldürüp koyunları aldılar. Bunun üzerine "size selam veren kişiye dünya hayatının geçici menfaatini gözeterek sen mümin değilsin demeyin." (Nisa, 4/94) ayet-i kerimesi indi.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Hurûf ve'l-Kıraât 6, /909

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ أَخْبَرَنَا عَطَاءٌ الْخُرَاسَانِىُّ عَنْ يَحْيَى بْنِ يَعْمَرَ عَنْ عَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ قَالَ قَدِمْتُ عَلَى أَهْلِى وَقَدْ تَشَقَّقَتْ يَدَاىَ فَخَلَّقُونِى بِزَعْفَرَانٍ فَغَدَوْتُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَىَّ وَقَالَ "اذْهَبْ فَاغْسِلْ هَذَا عَنْكَ."

Bize Musa b. İsmail, ona Hammad, ona Ata el-Horasanî, ona Yahya b. Ya'mer'in rivayet ettiğine göre Ammar b. Yasir (ra) şöyle dedi: Elim yarılmış halde ailemin yanına gelmiştim. Ellerime zaferan sürdüler. Hz. Peygamber'in (sav) yanına gittim. Ona selam verdim ama selamımı almadı ve "git, bunları yıka" buyurdu.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Sünne 4, /1052

حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ إِسْمَاعِيلَ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ أَخْبَرَنَا عَطَاءٌ الْخُرَاسَانِىُّ عَنْ يَحْيَى بْنِ يَعْمَرَ عَنْ عَمَّارِ بْنِ يَاسِرٍ قَالَ قَدِمْتُ عَلَى أَهْلِى لَيْلاً وَقَدْ تَشَقَّقَتْ يَدَاىَ فَخَلَّقُونِى بِزَعْفَرَانٍ فَغَدَوْتُ عَلَى النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَىَّ وَلَمْ يُرَحِّبْ بِى فَقَالَ "اذْهَبْ فَاغْسِلْ هَذَا عَنْكَ." فَذَهَبْتُ فَغَسَلْتُهُ ثُمَّ جِئْتُ وَقَدْ بَقِىَ عَلَىَّ مِنْهُ رَدْعٌ فَسَلَّمْتُ فَلَمْ يَرُدَّ عَلَىَّ وَلَمْ يُرَحِّبْ بِى وَقَالَ "اذْهَبْ فَاغْسِلْ هَذَا عَنْكَ." فَذَهَبْتُ فَغَسَلْتُهُ ثُمَّ جِئْتُ فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ فَرَدَّ عَلَىَّ وَرَحَّبَ بِى وَقَالَ "إِنَّ الْمَلاَئِكَةَ لاَ تَحْضُرُ جَنَازَةَ الْكَافِرِ بِخَيْرٍ وَلاَ الْمُتَضَمِّخَ بِالزَّعْفَرَانِ وَلاَ الْجُنُبَ." [قَالَ وَرَخَّصَ لِلْجُنُبِ إِذَا نَامَ أَوْ أَكَلَ أَوْ شَرِبَ أَنْ يَتَوَضَّأَ.]

Bize Musa b. İsmail, ona Hammad, ona Atâ el-Horasanî, ona Yahya b. Ya'mer, ona Ammar b. Yasir şöyle demiştir: Bir gece ellerim yarılmış bir halde ailemin yanına geldim. Ellerime safran sürdüler. Sonra Hz. Peygamber'in (sav) yanına gittim ve kendisine selam verdim ama selamımı almadı, bana hoş geldin demedi ve g"it şunu yıka" buyurdu. Gidip safranı elimden yıkadım sonra tekrar yanına geldim. Elimde safrandan leke kalmıştı. Hz. Peygamber'e (sav) yine selam verdim ama selamımı almadı ve hoş geldin demedi. "Git şunu yıka" buyurdu. Sonra gittim ve elimi iyice yıkadım. Sonra tekrar geldim ve selam verdim. Hz. Peygamber (sav) bu sefer selamımı aldı, bana "hoş geldin" dedi ve şöyle buyurdu: "Melekler kafirin cenazesinde, safran sürünen kimsenin ve cünübün yanında bulunmazlar." [Ravi şöyle dedi: Hz. Peygamber (sav) cünüp için uyumak, yemek içmek istediği zaman abdest almasına izin vermiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Teraccul 8, /950

حَدَّثَنَا تَمِيمُ بْنُ الْمُنْتَصِرِ حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ - يَعْنِى ابْنَ يُوسُفَ - عَنْ أَبِى بِشْرٍ وَرْقَاءَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ عَرْفَجَةَ عَنْ سَالِمِ بْنِ عُبَيْدٍ الأَشْجَعِىِّ بِهَذَا الْحَدِيثِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم.

Bize Temim b. el-Muntasır, ona İshak b. Yusuf, ona Ebu Bişr Verkâ, ona Mansur, ona Hilal b. Yesaf, ona Halid b. Arfece, ona Salim b. Ubeyd el-Eşca'î bu hadisi Hz. Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 99, /1139

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلاَلِ بْنِ يِسَافٍ قَالَ كُنَّا مَعَ سَالِمِ بْنِ عُبَيْدٍ فَعَطَسَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ فَقَالَ السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ . فَقَالَ سَالِمٌ وَعَلَيْكَ وَعَلَى أُمِّكَ . ثُمَّ قَالَ بَعْدُ لَعَلَّكَ وَجَدْتَ مِمَّا قُلْتُ لَكَ قَالَ لَوَدِدْتُ أَنَّكَ لَمْ تَذْكُرْ أُمِّى بِخَيْرٍ وَلاَ بِشَرٍّ قَالَ إِنَّمَا قُلْتُ لَكَ كَمَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِنَّا بَيْنَا نَحْنُ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم إِذْ عَطَسَ رَجُلٌ مِنَ الْقَوْمِ فَقَالَ السَّلاَمُ عَلَيْكُمْ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "وَعَلَيْكَ وَعَلَى أُمِّكَ." ثُمَّ قَالَ "إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَلْيَحْمَدِ اللَّهَ." قَالَ فَذَكَرَ بَعْضَ الْمَحَامِدِ "وَلْيَقُلْ لَهُ مَنْ عِنْدَهُ يَرْحَمُكَ اللَّهُ وَلْيَرُدَّ - يَعْنِى عَلَيْهِمْ - يَغْفِرُ اللَّهُ لَنَا وَلَكُمْ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Cerir, ona Mansur, ona Hilal b. Yesaf şöyle rivayet etmiştir: Salim b. Ubeyd ile birlikteydik. Topluluktan biri hapşırdı ve arkasından selam sizin üzerinize olsun dedi. Salim sana da, annene de selam olsun diye karşılık verdi. Bundan sonra sana söylediğim şeyden alındın dedi. Adam, annemin adını iyi ya da kötü hiç ağzına almamanı isterdim dedi. Bunun üzerine Salim sana Hz. Peygamber'in (sav) sözünü söyledim. Hz. Peygamber'in huzurundaydık Birisi hapşırdı ve selam sizin üzerinize olsun dedi. Hz. Peygamber (sav) "sana ve annene de selam olsun" diye karşılık verdi. Sonra; "içinizden biri hapşırdığı zaman hamdetsin" buyurdu. Sonra hamdin bazı şekillerini zikretti ve "hapşıranın yanındaki de Allah sana rahmet etsin!" desin. O da bu duaya Allah bizi ve sizi affetsin diye karşılık versin."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Edeb 99, /1139