حَدَّثَنَا وَكِيعٌ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْحَمِيدِ بْنُ جَعْفَرٍ عَنْ يَزِيدَ بْنِ أَبِي حَبِيبٍ عَنْ مِرْثَدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِي بَصْرَةَ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "إِنَّا غَادُونَ عَلَى يَهُودَ، فَلَا تَبْدَءُوهُمْ بِالسَّلَامِ، فَإِذَا سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ فَقُولُوا: ’وَعَلَيْكُمْ’."

Bize Vekî', ona Abdülhamid b. Ca'fer, ona Yezid b. Ebu Habib, ona da Mirsed b. Abdullah, Ebu Basra'dan (ra.), Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Şüphesiz bizler sabah erkenden Yahudilerle karşılaşacağız. Onlara selam vermeye önce siz başlamayın. Onlar size selam verdiği zaman 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' deyin."

Açıklama: Sahih hadistir. Bu isnadda Vekî'in vehmi vardır. Yezîd ve Ebû Basra'nın arasında "Mürsed"i zikretmemiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Ebu Basra el-Ğifari 27779, 8/800

أخبرنا عبد الرزاق قال أخبرنا الثوري عن عمار الدهني عن رجل عن ابن عباس: أنه كتب إلى رجل من الدهاقين يسلم عليه ، فقال له : ’كذبت في ذلك’. ’إن الله هو السلام’.

Bize Sevrî, ona Ammâr ed-Dühnî, ona da bir adam, İbn Abbâs'dan (ra) rivayet ettiğine göre, İbn Abbâs bir şehrin önde geleni olan bir adama (Yahudi bir din adamına) selamla başlayan bir mektup yazdı (yazdırdı). (Mektubu yazdırdığı kişi) ona: 'Bu konuda (Allah'ın selamını vermekle) hata ediyorsun' deyince, İbn Abbâs ona 'Selam olan sadece Allah'tır (cc)' dedi.

Açıklama: Rivayetin metninde eksiklik olduğu için metne bağlı kalarak tercüme edildiğinde doğru bir mana çıkmamaktadır. Rivayetin Taberî'nin Tefsir'inde (9/438) bulunan bir başka versiyonu dikkate alındığında metin doğru bir şekilde anlaşılabilmektedir. Söz konusu metnin tercümesi şu şekildedir: Ammâr ed-Dühnî bir adamdan Küreyb'in şöyle dediğini rivayet etmiştir: İbn Abbâs beni çağırdı (mektup yazmamı isteyerek) "'Bismillahirrahmânirrahîm (Rahmân ve Rahîm olan Allah'ın adıyla), Abbâs oğlu Abdullah'tan Teymâ'nın (Yahudi) din adamı falancaya. Sana selam olsun. Ben de senin gibi kendisinden başka ilah olmayan Allah'a hamdederim. Mektubun asıl konusuna gelecek olursak...' diye yaz" dedi. Ben ona: "Mektuba 'Selam senin üzerine olsun' diye başlıyorsun" deyince İbn Abbâs: "Selam olan sadece Allah'tır (cc)" karşılığını verdi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9848, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق عن الثوري عن ابن عون عن حميد الازرق عن أنس بن مالك قال: "أمرنا أن لا نزيد أهل الكتاب على ’وعليكم’."

Bize Sevrî, ona İbn Avn, ona da Humeyd el-Ezrak, Enes b. Mâlik'in (r.a.) şöyle dediğini rivayet etti: "Ehl-i kitabın selamını alırken 'Ve aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' (sözünün) üzerine ilavede bulunmamak bize emredildi."

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9838, 6/11

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن الزهري عن عروة عن عائشة قالت: دخل رهط من اليهود على النبي صلى الله عليه وسلم فقالوا: ’السام عليكم’. فقال النبي صلى الله عليه وسلم: ’عليكم’. قالت عائشة: ’ففهمتها، فقلت: ’عليكم السام واللعنة’. قالت: ’فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم : "مهلا يا عائشة، إن الله يحب الرفق في الامر كله"’. قالت: ’يا رسول الله، ألم تسمع ما قالوا؟’ فقال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ’فقد قلت : ’عليكم’.’

Bize Ma'mer, ona Zührî, ona da Urve'nin naklettiğine göre Hz. Âişe (r.anha) şöyle demiştir: Bir grup Yahudi Hz. Peygamber'in (sav.) yanına girdi ve: 'es-Sâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' dedi. Rasulullah (sav) da onlara: 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' karşılığını verdi. Âişe (r.anha) şöyle demiştir: 'Ben bunu anladım ve onlara: 'Aleykümü's-sâmü ve'l-la'netü (Ölüm sizin üzerinize olsun, lanet de!' dedim'. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Yavaş ol ey Aişe. Allah bütün işlerde yumuşaklığı sever." buyurdu. Aişe: 'Ey Allah'ın Elçisi, söylediklerini işitmedin mi?' deyince, Peygamber (sav): 'Ben de onlara 'Aleyküm (Sizin üzerinize olsun)' dedim ya!' buyurdu.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9839, 6/11

أخبرنا عبد الرزاق عن الثوري عن عبد الله بن دينار عن ابن عمر أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: "إن اليهود إذا سلموا عليكم قالوا: ’السام عليكم’." فقال النبي صلى الله عليه وسلم : "فقل : ’وعليك’."

Bize Sevrî, ona Abdullah b. Dînâr, ona da İbn Ömer (ra) Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Yahudiler size selam verdiği zaman 'es-Sâmü aleyküm (Ölüm üzerinize olsun)' derler" buyurdu. Nebi (sav) sözüne devam ederek: "Buna karşılık sen de onlara: 'Ve aleyke (Senin üzerine olsun)' de!" buyurdu.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9840, 6/11

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا الثوري عن منصور عن إبراهيم عن علقمة: أنه كان مع عبد الله في سفر ، فصحبه ناس من أهل الكتاب. فلما فارقوه قال: ’أين تذهبون ؟’ قالوا: ’ها هنأ’. فاتبعهم ، فسلم عليهم.

Bize Sevrî, ona Mansur, ona İbrahim, ona da Alkame'nin naklettiğine göre: Bir seferde Abdullah (b. Mes'ûd) ile birlikte beraberken Ehl-i kitaptan insanlar onunla sohbet etti. (Adamlar) ayrılırken Abdullah onlara, 'Nereye gidiyorsunuz?' dedi. Onlar da: 'İşte şu tarafa.' cevabını verdiler. Abdullah da (bir müddet) onlara eşlik etti ve onlara selam verdi (selamet diledi).

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9843, 6/12

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا الثوري عن عثمان ابن عبد الله بن موهب عن أبي بردة قال: كتب رجل من المشركين إلى النبي صلى الله عليه وسلم، وكتب في أسفل الكتاب يسلم عليه. فأمر النبي صلى الله عليه وسلم أن يرد عليه السلام.

Bize Sevrî, ona Osman b. Abdullah b. Mevheb, ona da Ebû Bürde (ra) şöyle rivayet etmiştir: Müşriklerden biri Hz. Peygamber'e (sav) mektup yazdı; mektubun sonunda O'na (sav) selamını sundu. Hz. Peygamber (sav) ona selamın karşılığının (mektupla) verilmesini emretti.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9845, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق قال : أخبرنا معمر عن الزهري عن عبيدالله بن عبد الله بن عتبة عن ابن عباس، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم كتب إلى هرقل: " بسم الله الرحمن الرحيم. من محمد رسول الله إلى هرقل عظيم الروم. سلام على من اتبع الهدى."

Bize Ma'mer, ona Zührî, ona Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe, ona da İbn Abbas'am (ra) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) Hirakl'e şöyle mektup yazmıştı: "Bismillahirrahmanirrahim (Rahman ve Rahim olan Allah'ın adıyla). Allah'ın elçisi Muhammed'den Rûm ulusu Hirakl'e. Selam, hidayete tabi olanların üzerine olsun."

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9846, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق قال أخبرنا الثوري عن منصور قال: سألت إبراهيم ومجاهدا قال: ’كيف أكتب إلى الدهقان ؟’ قال إبراهيم: ’اكتب 'السلام عليكم'. وقال مجاهد: ’اكتب 'السلام على من اتبع الهدى'.

Bize Sevrî, Mansur'dan rivayet ettiğine göre o şöyle demiştir: İbrahim ve Mücahid'e: 'Şu kabile reisine nasıl mektup yazayım?' diye sordum. İbrahim: ''es-Selâmu aleyküm (Selam üzerinize olsun)' diye yaz' cevabını verdi. Mücahid de: ''es-Selâmu alâ menittebea'l-hüdâ (Selam hidayete tabi olanların üzerine olsun)' diye yaz!' dedi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Ehl-i Kitap 9847, 6/13

أخبرنا عبد الرزاق عن معمر عن قتادة: أن ابن عمر سلم على يهودي لم يعرفه، فأخبر، فرجع، فقال : ’رد علي سلامي’، فقال: ’قد فعلت’.

Bize Ma'mer Katade'nin şöyle dediğini rivayet etti: İbn Ömer tanımadığı bir Yahudiye selam verdi. Kendisine (adamın Yahudi olduğu) haber verilince ona dönüp 'selamımı bana iade et' dedi. Yahudi de 'ettim' karşılığını verdi.

• Abdürrezzak b. Hemmam Musannef Câmi' 19458, 10/392