حدثنا علي بن الجعد قال حدثنا شعبة عن سيار عن ثابت البناني عن أنس بن مالك أنه مر على صبيان فسلم عليهم وقال : كان النبي صلى الله عليه وسلم يفعله بهم

Açıklama: Bir kısım âlimler çocuklara selâm vermeyi uygun görmemişlerse de, onlara selâm verilmesini güzel görenlerin fikri daha makbul sayılmaktadır. Çünkü çocuklara selâm vermekle onlara islâm âdabı Öğretilmiş olur ve buna alışkanlık kazanırlar. Çocuklara selâm verilince, onlar bu selâma mu­kabele etmek zorunda değildir; zira bulûğ çağına ermemiş çocuklar mükellef değillerdir. Fakat bir çocuk, mükellef olan bir adama selâm verdiği takdir­de, buna mukabele etmek vacibdir. Bir cemaata selâm verilse de, içlerinden bir çocuk bu selâmı alsa,cemaat adına bu mukabele bazı alimlere göre kifayet eder. Ancak Nevevi'ye göre çocuğun selamı almış olması diğerlerinden bu sorumluluğu düşürmez. İbn Hacer, Fethu'l-bârî, XI, 33.

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 1043, /809

حدثنا أبو داود قال : حدثنا سليمان بن المغيرة ، وحماد بن سلمة ، عن ثابت ، عن أنس ، قال : « كنت أخدم رسول الله صلى الله عليه وسلم فخدمته ذات يوم ، فلما فرغت من خدمتي ورجعت أريد أمي ، رأيت صبيانا يلعبون ، فقمت أنظر إلى لعبهم ، فانتهى إليهم رسول الله صلى الله عليه وسلم ، فسلم عليهم ، ثم دعاني فبعثني في حاجة له ، وجلس في فيء حتى أتيته ، فاحتبست عن أمي عن الوقت الذي كنت آتيها فيها » فقالت : أي بني ، ما حبسك ؟ فأخبرتها ، فقالت : فما هذا الذي بعثك ؟ فقلت : « يا أمه ، إنه سر رسول الله صلى الله عليه وسلم » فقالت : يا بني ، فاحفظ على رسول الله صلى الله عليه وسلم سره ، « فما أخبرت به أحدا من الناس ولو كنت مخبرا به أحدا أخبرتك به يا ثابت »

• Ebu Davud et-Tayalisi Müsned-i Tayalisi Enes b. Malik 2144, 3/517

6588 - وحَدَّثناه محمد بن المثني، حَدَّثنا ابْنُ أَبِي عَدِيّ، وَإِسْمَاعِيلُ ابْنُ عُلَيَّة , عَنْ حُمَيد، عَن أَنَس، عَن النَّبِيّ صَلَّى اللَّهُ عليه وسلم، بنحوه.

• Bezzâr Müsned-i Bezzâr Enes b. Malik 6588, 13/164

حَدَّثَنَا سَهْلُ بن مُوسَى الرَّامَهُرْمُزِيُّ، حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بن عَبْدِ الْعَظِيمِ الْعَنْبَرِيُّ، حَدَّثَنَا النَّضْرُ بن مُحَمَّدٍ، حَدَّثَنَا عِكْرِمَةُ بن عَمَّارٍ، حَدَّثَنَا عَطَاءٌ مَوْلَى السَّائِبِ بن يَزِيدَ أَخِي النَّمِرِ بن قَاسِطٍ، قَالَ:"كَانَ وَسَطُ رَأْسِ السَّائِبِ أَسْوَدَ، وَبَقِيَّةُ رَأْسَهِ وَلِحْيَتُهُ أَبْيَضَ، فَقُلْتُ لَهُ: يَا سَيِّدِي، وَاللَّهِ مَا رَأَيْتُ مِثْلَ رَأْسَكَ هَذَا قَطُّ، هَذَا أَبْيَضُ وَهَذَا أَسْوَدُ، قَالَ: أَوَلا أُخْبِرُكَ يَا بنيَّ؟ قُلْتُ: بَلَى، قَالَ: إِنِّي كُنْتُ مَعَ صِبْيَانٍ نَلْعَبُ، فَمَرَّ بِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، فَعَرَضْتُ لَهُ، فَسَلَّمْتُ عَلَيْهِ، فَقَالَ: وَعَلَيْكَ، مَنْ أَنْتَ؟ فَقُلْتُ: أَنَا السَّائِبُ بن يَزِيدَ أَخُو النَّمِرِ بن قَاسِطٍ،"فَمَسَحَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَأْسِي، وَقَالَ: بَارَكَ اللَّهُ فِيكَ". قَالَ: فَوَاللَّهِ لا يَبْيَضُّ أَبَدًا، أَوْ قَالَ: لا يَزَالُ هَكَذَا أَبَدًا".

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Sâib b. Yezid el-Kindî 6693, 5/1724

6589 - حَدَّثنا إسحاق بن إبراهيم بن حبيب، حَدَّثنا الْمُعْتَمِرُ بْنُ سُلَيْمَانَ، عَن أَبِيه، عَن أَنَس، بِنَحْوِ حَدِيثِ خَالِدِ بْنِ الْحَارِثِ، إلاَّ أَنَّهُ لَيْسَ فِي حَدِيثِ التَّيْمِيِّ فَسَلَّمَ عَلَيْنَا.

• Bezzâr Müsned-i Bezzâr Enes b. Malik 6589, 13/164

10139 - أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، وَالْحَارِثُ بْنُ مِسْكِينٍ، قِرَاءَةً عَلَيْهِ وَاللَّفْظُ لَهُ، عَنْ سُفْيَانَ، عَنْ عَبْدِ اللهِ بْنِ دِينَارٍ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، يَبْلُغُ بِهِ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: " إِذَا سَلَّمَ عَلَيْكَ الْيَهُودِيُّ وَالنَّصْرَانِيُّ فَإِنَّمَا يَقُولُ: السَّامُ عَلَيْكُمْ، فَقُلْ: عَلَيْكُمْ "

• Nesâî Sünen-i Kübra Amelü'l-yevmi ve'l-leyleti 10139, 9/147

حدثنا أبو نعيم قال حدثنا زكريا عن فراس عن عامر عن مسروق عن عائشة رضي الله عنها قالت : أقبلت فاطمة تمشي كأن مشيتها مشي النبي صلى الله عليه وسلم فقال مرحبا بابنتي ثم أجلسها عن يمينه أو عن شماله

Açıklama: 1. Selamlaşmak gibi merhabalaşmanın da sünnet olduğu bu hadîs-i şerîften anlaşılmaktadır. 2. "Merhab", genişliğe ve geniş yere denir ki, Araplar gelen misafire selamlaşmadan sonra «Merhaben ve sehlen» derler, Türkçe'de «merha­ba» olarak kullanılır. Bu takdirde mânâsı: «Şen ve rahat yere geldiniz, rahat olunuz ve güven içinde bulununuz» demek olur. 3. Hz. Fatıma'nın (r.a.) konuşmasında, oturup kalkmasında ve daha birçok bakımdan Hz. Peygamber'e (s.a.v.) benzerliğini dile getiren hadisler mevcuttur. Bu da onlardan biridir, zira yürüyüşü Hz. Peygamber'in yürüyüşüne benzetilmiştir. 4. Hz. Peygamber (s.a.v.) Hz. Fatıma'yı (r.a.) çok sever, o eve geldiğinde ayağa kalkıp kendisini öper ve halini hatırını sorardı. Son hastalığında dahi Hz. Fatıma onu ziyarete geldiğinde kendisine hoşgeldin, merhaba demiş, onu öpmüş ve Hz. Fatıma'nın önce ağladığı sonra güldüğü meşhur konuşmayı yapmışlardır. 5. Bu hadis aynı zamanda kız çocuklarına iyi davranılması, onlara ayrımcılık yapılmaması gerektiğini en güzel şekilde gösteren hadislerdendir.

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 1030, /804

حدثنا محمد بن عبيد قال حدثنا عيسى بن يونس عن عنبسة قال : رأيت بن عمر يسلم على الصبيان في الكتاب

Açıklama: 1. Bu haber de çocuklara selâm vermenin örnek bir hareket olduğuna delildir. Bundan önceki iki hadîs-i şerife ve açıklamalarına bakılsın. 2. Sahabeden Enes b. Malik (r.a.) da çocuklarla karşılaştığında onlara selam verir ve Hz. Peygamber'in de (s.a.v.) böyle yaptığını söylerdi. Enes'in talebesi olan Sabit el-Bünânî de ondan aldığı örnekle çocuklarla karşılaştığında hep selam verirdi. 3. Hz. Peygamber (s.a.v.) Ensar'ı evlerinde ziyaret ettiği zaman çocuklara da selam verir, başlarını okşar ve onlara dua ederdi. Fadlullah el-Cîlânî, Fadlullahi's-samed, II, 421. 4. Bu haber için başka bir kaynak bulunamamıştır.[816]

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 1044, /810

حدثنا أبو نعيم قال حدثنا سليمان عن ثابت عن أنس : خدمت رسول الله صلى الله عليه وسلم يوما حتى إذا رأيت أنى قد فرغت من خدمته قلت يقيل النبي صلى الله عليه وسلم فخرجت من عنده فإذا غلمة يلعبون فقمت أنظر إليهم إلى لعبهم فجاء النبي صلى الله عليه وسلم فانتهى إليهم فسلم عليهم ثم دعاني فبعثني إلى حاجة فكان في فيء حتى أتيته وابطأت على أمي فقالت ما حبسك قلت بعثني النبي صلى الله عليه وسلم إلى حاجة قالت ما هي قلت إنه سر للنبي صلى الله عليه وسلم فقالت احفظ على رسول الله صلى الله عليه وسلم سره فما حدثت بتلك الحاجة أحدا من الخلق فلو كنت محدثا حدثتك بها

Açıklama: 1. Çocuklara selam vermek büyükler için zorunlu olmadığı halde, onlara İslam adabını öğretmek maksadıyla selam verilir. 2. Çocuklara selam vermek büyükler adına kibirden uzak durmak, iyi huylu, geçimi kolay ve mütevazı olunduğuna işarettir. 3. Bir kişi aralarında bir çocuğun bulunduğu yetişkinlere selam verse ve sadece o çocuk selamı alsa, diğerlerinden selamı alma yükümlülüğü düşmez, zira çocuk mükellef olmadığından bu selamı almak zorunda değildir. 4. Bir yetişkin bir çocuğa selam verse çocuk selamı almak zorunda değildir. Ancak selam adabını öğrenmesi açısından velisi tarafından bu selamı alması kendisinden istenebilir. (İbn Hacer, Fethu'l-bârî, XI, 33)

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 1154, /877

459 - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ مَوْلَى ثَقِيفٍ، حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ، حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ سُلَيْمَانَ، عَنْ ثَابِتٍ، عَنْ أَنَسٍ: «أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يَزُورُ الْأَنْصَارَ، وَيُسَلِّمُ عَلَى صِبْيَانِهِمْ، وَيَمْسَحُ رُءُوسَهُمْ».

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Birr ve'l-İhsan 459, 2/205