حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ الأَنْبَارِىُّ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنْ سَعِيدِ بْنِ عَبْدِ الْعَزِيزِ عَنْ مَوْلًى لِيَزِيدَ بْنِ نِمْرَانَ عَنْ يَزِيدَ بْنِ نِمْرَانَ قَالَ : رَأَيْتُ رَجُلاً بِتَبُوكَ مُقْعَدًا فَقَالَ مَرَرْتُ بَيْنَ يَدَىِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَأَنَا عَلَى حِمَارٍ وَهُوَ يُصَلِّى فَقَالَ "اللَّهُمَّ اقْطَعْ أَثَرَهُ." فَمَا مَشَيْتُ عَلَيْهَا بَعْدُ .

Bize Muhammed b. Süleyman el-Enbari, ona Veki', ona Said b. Abdülaziz, ona Yezid b. Nimran'ın azadlı kölesi, ona da Yezid b. Nimran şöyle rivayet etmiştir: Tebûk'te kötürüm bir adam gördüm. (O adam) şöyle dedi: "Ben bir eşeğin üzerinde olduğumda halde, namaz kılarken Nebi'nin (sav) önünden geçtim de "Allah'ım! Onu kötürüm kıl!" diye beddua etti. Ondan sonra (ayaklarım) üzerinde yürüyemedim."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 111, /167

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا عِيسَى بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ الْغَازِ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ: "هَبَطْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ ثَنِيَّةِ أَذَاخِرَ فَحَضَرَتِ الصَّلاَةُ - يَعْنِى - فَصَلَّى إِلَى جِدَارٍ فَاتَّخَذَهُ قِبْلَةً وَنَحْنُ خَلْفَهُ فَجَاءَتْ بَهْمَةٌ تَمُرُّ بَيْنَ يَدَيْهِ فَمَا زَالَ يُدَارِئُهَا حَتَّى لَصِقَ بَطْنُهُ بِالْجِدَارِ وَمَرَّتْ مِنْ وَرَائِهِ." [أَوْ كَمَا قَالَ مُسَدَّدٌ.]

Bize Müsedded, ona İsa b. Yunus, ona Hişam b. Ğâz, ona Amr b. Şuayb, ona babası (Şuayb b. Muhammed), ona da (Amr'ın) dedesi (Abdullah b. Amr es-Sehmî) şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav) ile birlikte Ezâhir (denilen) Seniyye (tarafından) indik. (Derken) namaz vakti girdi. Hz. Peygamber (sav), biz arkasında (cemaat olduğumuz) halde kıble (ile kendi arasında sütre edindiği) bir duvara doğru namaza durdu. (O esnada) bir kuzu gelip onun önünden geçmeye çalıştı. Nebi (sav), karnı duvara değene dek kuzuya engel oldu. Kuzu da onun arkasında geçti." [(Ebu Davud şöyle demiştir): Ya da Müsedded, buna benzer bir rivayette bulundu.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 112, /168

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ أَبِى النَّضْرِ مَوْلَى عُمَرَ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ : أَنَّ زَيْدَ بْنَ خَالِدٍ الْجُهَنِىَّ أَرْسَلَهُ إِلَى أَبِى جُهَيْمٍ يَسْأَلُهُ مَاذَا سَمِعَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى الْمَارِّ بَيْنَ يَدَىِ الْمُصَلِّى فَقَالَ أَبُو جُهَيْمٍ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لَوْ يَعْلَمُ الْمَارُّ بَيْنَ يَدَىِ الْمُصَلِّى مَاذَا عَلَيْهِ لَكَانَ أَنْ يَقِفَ أَرْبَعِينَ خَيْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ يَمُرَّ بَيْنَ يَدَيْهِ." [قَالَ أَبُو النَّضْرِ لاَ أَدْرِى قَالَ أَرْبَعِينَ يَوْمًا أَوْ شَهْرًا أَوْ سَنَةً].

Bize el-Ka'neb, ona Malik, ona Ebu Nadr Mevlâ Ömer b. Ubeydullah, ona da Büsr b. Said şöyle rivayet etmiştir: Zeyd b. Hâlid el-Cühenî, kendisini Ebu Cüheym'e gönderip namaz kılanın önünden geçen kimsenin durumu hakkında Rasulullah'tan (sav) işittiği bilgiyi sormasını istemiştir. Bunun üzerine Ebu Cüheym Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Namaz kılanın önünden geçen kimse kendisine ne olacağını bilseydi 40 kadar beklemesi, onun önünden geçmesinden kendisi için daha hayırlı olurdu." [(Ravi) Ebu Nadr, 40 gün mü, ay mı, yoksa sene mi dedi, bilemiyorum dedi.]

Açıklama: Burada kullanılan 40 rakamını, gün ya da ay gibi bir zaman dilimiyle yorumlanabilir. Ancak burada 40 rakamı, ne kadar uzarsa uzasın, namazın önünden geçilmemesi gerektiğini beyan eden bir müphemiyet içermektedir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 110, /166

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ يُوسُفَ قَالَ أَخْبَرَنَا مَالِكٌ عَنْ أَبِى النَّضْرِ مَوْلَى عُمَرَ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ عَنْ بُسْرِ بْنِ سَعِيدٍ أَنَّ زَيْدَ بْنَ خَالِدٍ أَرْسَلَهُ إِلَى أَبِى جُهَيْمٍ يَسْأَلُهُ مَاذَا سَمِعَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى الْمَارِّ بَيْنَ يَدَىِ الْمُصَلِّى فَقَالَ أَبُو جُهَيْمٍ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "لَوْ يَعْلَمُ الْمَارُّ بَيْنَ يَدَىِ الْمُصَلِّى مَاذَا عَلَيْهِ لَكَانَ أَنْ يَقِفَ أَرْبَعِينَ خَيْرًا لَهُ مِنْ أَنْ يَمُرَّ بَيْنَ يَدَيْهِ قَالَ أَبُو النَّضْرِ لاَ أَدْرِى أَقَالَ أَرْبَعِينَ يَوْمًا أَوْ شَهْرًا أَوْ سَنَةً ."

Bize Abdullah b. Yusuf, ona Malik, ona Ömer b. Ubeydullah’ın azatlısı Ebu Nadr, ona Busr b. Said’in rivayet ettiğine göre Zeyd. b. Halid şöyle demiştir: Ebu Cuheym’e Rasulullah’dan (sav) namaz kılanın önünden geçen kimse hakkında ne işittiğini sormak üzere gönderdi. Ebu Cuheym dedi ki: Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Namaz kılanın önünden geçen kimse bundan dolayı ne kadar günahkâr olduğunu bilseydi kırk –Ebu Nadr dedi ki: kırk gün mü, ay mı, yoksa yıl mı dediğini bilemiyorum- (boyunca) durmak onun için daha hayırlı olurdu."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Salât 101, 1/296

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ حَرْبٍ وَحَفْصُ بْنُ عُمَرَ قَالاَ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ عَمْرِو بْنِ مُرَّةَ عَنْ يَحْيَى بْنِ الْجَزَّارِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كَانَ يُصَلِّى فَذَهَبَ جَدْىٌ يَمُرُّ بَيْنَ يَدَيْهِ فَجَعَلَ يَتَّقِيهِ."

Bize Süleyman b. Harb ve Hafs b. Ömer, onlara Şube, ona Amr b. Mürre, ona Yahya b. Cezzar, ona da İbn Abbas şöyle rivayet etmiştir: "Nebi (sav) namaz kılıyordu. Bir oğlak (gelip) önünden geçmeye çalıştı. Hz. Peygamber (sav) de ona engel olmaya çalıştı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 112, /168

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ جِئْتُ عَلَى حِمَارٍ ح وَحَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ : "أَقْبَلْتُ رَاكِبًا عَلَى أَتَانٍ وَأَنَا يَوْمَئِذٍ قَدْ نَاهَزْتُ الاِحْتِلاَمَ وَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى بِالنَّاسِ بِمِنًى فَمَرَرْتُ بَيْنَ يَدَىْ بَعْضِ الصَّفِّ فَنَزَلْتُ فَأَرْسَلْتُ الأَتَانَ تَرْتَعُ وَدَخَلْتُ فِى الصَّفِّ فَلَمْ يُنْكِرْ ذَلِكَ أَحَدٌ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَهَذَا لَفْظُ الْقَعْنَبِىِّ وَهُوَ أَتَمُّ.] [قَالَ مَالِكٌ وَأَنَا أَرَى ذَلِكَ وَاسِعًا إِذَا قَامَتِ الصَّلاَةُ.]

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona Süfyan b. Uyeyne, ona ez-Zührî, ona Ubeydullah b. Abdullah, ona da İbn Abbas, bir eşek üzerinde geldim şeklinde rivayette bulunurken; (T) Bize el-Ka'neb, ona Malik, ona İbn Şihab, ona Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe, ona da İbn Abbas şöyle rivayet etmiştir: "O zaman(lar) bulûğ çağına henüz ulaşmıştım; dişi bir binek üzerinde (cemaate) geldim. Rasulullah da (sav) Minâ'da insanlara namaz kıldırıyordu. Bazı safların önünden geçtim. Eşek otlasın diye onu salıverdim. Ben de safa girip (namaza durdum ve) kimse bunu ayıplamadı." [Ebû Davud şöyle demiştir: Bu, el-Ka'nebî'nin rivayet ettiği tarikin lafızlarıdır ki, daha tamdır.] [Malik (b. Enes), namaz kılındığında (safların arasından geçmeyi) ben de uygun görüyorum demiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 114, /169

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا أَبُو عَوَانَةَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنِ الْحَكَمِ عَنْ يَحْيَى بْنِ الْجَزَّارِ عَنْ أَبِى الصَّهْبَاءِ قَالَ: "تَذَاكَرْنَا مَا يَقْطَعُ الصَّلاَةَ عِنْدَ ابْنِ عَبَّاسٍ فَقَالَ جِئْتُ أَنَا وَغُلاَمٌ مِنْ بَنِى عَبْدِ الْمُطَّلِبِ عَلَى حِمَارٍ وَرَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يُصَلِّى فَنَزَلَ وَنَزَلْتُ وَتَرَكْنَا الْحِمَارَ أَمَامَ الصَّفِّ فَمَا بَالاَهُ وَجَاءَتْ جَارِيَتَانِ مِنْ بَنِى عَبْدِ الْمُطَّلِبِ فَدَخَلَتَا بَيْنَ الصَّفِّ فَمَا بَالَى ذَلِكَ."

Bize Müsedded, ona Ebu Avane, ona Mansur, ona Hakem, ona Yahya b. Cezzar, ona da Ebu Sahbâ şöyle rivayet etmiştir: "İbn Abbas'ın yanında namazı bozan şeyler hakkında müzakere ettik. İbn Abbas, ben ve Abdülmuttalib oğullarından bir çocuk, Rasulullah (sav) namaz kılarken eşek üzerinde (cemaate) geldik. O ve ben inip eşeği safın önünde bıraktık. Hz. Peygamber (sav), buna aldırış etmedi. (Ardından), Abdülmuttalib oğullarından iki kız çocuğu gelip safların arasında girdiler de Rasulullah (sav), buna da aldırış etmedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 114, /169

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَدَاوُدُ بْنُ مِخْرَاقٍ الْفِرْيَابِىُّ قَالاَ حَدَّثَنَا جَرِيرٌ عَنْ مَنْصُورٍ: بِهَذَا الْحَدِيثِ بِإِسْنَادِهِ قَالَ: " فَجَاءَتْ جَارِيَتَانِ مِنْ بَنِى عَبْدِ الْمُطَّلِبِ اقْتَتَلَتَا فَأَخَذَهُمَا - قَالَ عُثْمَانُ فَفَرَّعَ بَيْنَهُمَا وَقَالَ دَاوُدُ - فَنَزَعَ إِحْدَاهُمَا مِنَ الأُخْرَى فَمَا بَالَى ذَلِكَ."

Bize Osman b. Ebu Şeybe ve Davud b. Mihrak el-Firyabi, onlara Cerir, ona da Mansur; bu hadisi önceki isnad ile rivayet edip (İbn Abbas'ın) "Abdülmuttalib oğullarından iki kız didiştiler de Hz. Peygamber (sav) onları tutuverdi ifadesini zikretmiştir. (Ravi) Osman ise, aralarını ayırdı şeklinde aktarımda bulunmuştur. (Ravi) Davud da birini diğerinden ayırıp buna aldırış etmedi bilgisini kaydetmiştir."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 114, /170

حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ شُعَيْبِ بْنِ اللَّيْثِ قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ جَدِّى عَنْ يَحْيَى بْنِ أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ بْنِ عَلِىٍّ عَنْ عَبَّاسِ بْنِ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: "أَتَانَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَنَحْنُ فِى بَادِيَةٍ لَنَا وَمَعَهُ عَبَّاسٌ فَصَلَّى فِى صَحْرَاءَ لَيْسَ بَيْنَ يَدَيْهِ سُتْرَةٌ وَحِمَارَةٌ لَنَا وَكَلْبَةٌ تَعْبَثَانِ بَيْنَ يَدَيْهِ فَمَا بَالَى ذَلِكَ."

Bize Abdülmelik b. Şuayb b. Leys, ona babası (Şuayb b. Leys), ona (Abdülmelik'in) dedesi (Leys b. Sa'd), ona Yahya b. Eyyüb, ona Muhammed b. Ömer b. Ali, ona Abbas b. Ubeydullah b. Abbas, ona da Fadl b. Abbas şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), beraberinde Abbas olduğu halde bize ait bir araziye gelip önünde sütre olmaksızın çölde namaz kıldı. Eşeğimiz ve köpeğimiz ise, onun önünde oynuyorlar(dı). (Ancak) Hz. Peygamber (sav), buna aldırış etmedi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 115, /170

وَأَخْبَرَنَا أَبُو نَصْرٍ : عُمَرُ بْنُ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ عُمَرَ بْنِ قَتَادَةَ أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ الْفَضْلِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيْلٍ الْخُزَاعِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو شُعَيْبٍ الْحَرَّانِىُّ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ الْمَدِينِىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ قَتَادَةَ قَالَ سَمِعْتُ جَابِرَ بْنَ زَيْدٍ يُحَدِّثُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ : " يَقْطَعُ الصَّلاَةَ الْمَرْأَةُ الْحَائِضُ وَالْكَلْبُ " [ قَالَ يَحْيَى هُوَ الْقَطَّانُ : لَمْ يَرْفَعْ هَذَا الْحَدِيثَ أَحَدٌ عَنْ قَتَادَةَ غَيْرُ شُعْبَةَ ، قَالَ يَحْيَى وَأَنَا أُفَرِّقُهُ. قَالَ : وَرَوَاهُ ابْنُ أَبِى عَرُوبَةَ وَهِشَامٌ عَنْ قَتَادَةَ يَعْنِى مُوقُوفًا. قَالَ يَحْيَى : وَبَلَغَنِى أَنَّ هَمَّامًا يُدْخِلُ بَيْنَ قَتَادَةَ وَجَابِرِ بْنِ زَيْدٍ أَبَا الْخَلِيلِ . قَالَ عَلِىٌّ وَلَمْ يَرْفَعْ هَمَّامٌ الْحَدِيثَ.] [{ت} قَالَ الشَّيْخُ رَحِمَهُ اللَّهُ : وَالثَّابِتُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ شَيْئًا مِنْ ذَلِكَ لاَ يُفْسِدُ الصَّلاَةَ وَلَكِنْ يُكْرَهُ. {ق} وَذَلِكَ يَدُلُّ مِنْ قَوْلِهِ مَعَ قَوْلِهِ : يَقْطَعُ عَلَى أَنَّ الْمُرَادَ بِالْقَطْعِ غَيْرُ الإِفْسَادِ. وَيُرْوَى مِنْ وَجْهٍ آخَرَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُمَا.]

• Beyhakî Sünen-i Kebir Salât 3528, 4/344