حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ يَزِيدَ أَبِى خَالِدٍ قَالَ سَمِعْتُ الْمِنْهَالَ بْنَ عَمْرٍو يُحَدِّثُ عَنْ سَعِيدِ بْنِ جُبَيْرٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ " مَا مِنْ عَبْدٍ مُسْلِمٍ يَعُودُ مَرِيضًا لَمْ يَحْضُرْ أَجَلُهُ فَيَقُولُ سَبْعَ مَرَّاتٍ أَسْأَلُ اللَّهَ الْعَظِيمَ رَبَّ الْعَرْشِ الْعَظِيمِ أَنْ يَشْفِيَكَ إِلاَّ عُوفِىَ " . قَالَ أَبُو عِيسَى: هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ لاَ نَعْرِفُهُ إِلاَّ مِنْ حَدِيثِ الْمِنْهَالِ بْنِ عَمْرٍو .

Bize Muhammed b. el-Müsenna, ona Muhammed b. Cafer, ona Şu’be, ona Yezid b. Ebu Halid, ona el-Minhal b. Amr, ona Sa’id b. Cübeyr, ona İda bn Abbas'ın rivayet ettiğine göreNebi (sav) şöyle buyurdu: “Bir Müslüman kul, eceli gelmemiş olan bir hastayı ziyaret eder ona şu duayı yedi kez okursa o hasta (mutlaka) şifa bulur.: 'Ulu Allah’tan ve büyük arşın Rabbi’nden, sana şifa vermesini dilerim.” Ebu İsa şöyle dedi: Bu hadis hasen-garibtir. Hadisi sadece Minhal b. Amr’ın rivâyetiyle bilmekteyiz.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Tıb 32, 4/410

حَدَّثَنَا سُوَيْدٌ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَكِ أَخْبَرَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ الْمُغِيرَةِ حَدَّثَنَا ثَابِتٌ الْبُنَانِىُّ: حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى لَيْلَى عَنِ الْمِقْدَادِ بْنِ الأَسْوَدِ قَالَ: أَقْبَلْتُ أَنَا وَصَاحِبَانِ لِى قَدْ ذَهَبَتْ أَسْمَاعُنَا وَأَبْصَارُنَا مِنَ الْجَهْدِ فَجَعَلْنَا نَعْرِضُ أَنْفُسَنَا عَلَى أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَلَيْسَ أَحَدٌ يَقْبَلُنَا فَأَتَيْنَا النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَأَتَى بِنَا أَهْلَهُ فَإِذَا ثَلاَثَةُ أَعْنُزٍ فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم: « احْتَلِبُوا هَذَا اللَّبَنَ بَيْنَنَا » . فَكُنَّا نَحْتَلِبُهُ فَيَشْرَبُ كُلُّ إِنْسَانٍ نَصِيبَهُ وَنَرْفَعُ لِرَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَصِيبَهُ فَيَجِىءُ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنَ اللَّيْلِ فَيُسَلِّمُ عَلَيْنَا تَسْلِيمًا لاَ يُوقِظُ النَّائِمَ وَيُسْمِعُ الْيَقْظَانَ ثُمَّ يَأْتِى الْمَسْجِدَ فَيُصَلِّى ثُمَّ يَأْتِى شَرَابَهُ فَيَشْرَبُهُ . قَالَ أَبُو عِيسَى :هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ .

Bize Süveyd, ona Abdullah b. Mübârek, ona Süleyman b. Muğîre, ona Sâbit el-Bünânî, ona İbn Ebu Leylâ, ona Mikdâd b. Esved şöyle dedi: "İki arkadaşımla birlikte geldik. Yorgunluktan ve açlıktan kulaklarımız duymuyor, gözlerimiz de görmüyordu. Durumumuzu Hz. Peygamber'in (sav) ashâbına arz etmemize rağmen hiç kimse bizi kabul etmedi. Bunun üzerine Hz. Peygamber'e (sav) geldik. Bize evini açtı. Evde üç keçi görmemiz bizi şaşırttı. Hz. Peygamber (sav), 'Bu keçileri sağın.' buyurdu. Biz de keçileri sağıyor ve herkes payına düşen sütü içiyordu. Hz. Peygamber'e (sav) de kendi payını ayırırdık. O, eve geceleyin gelir, bize selam verip uyuyanı uyandırmadan, uyanığa ses etmeden sessizce mescide geçer, namazını kıldıktan sonra sütünü içerdi." Tirmizî: Bu hadis, hasen sahihtir.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî İsti'zân ve'l-edeb 26, 5/70

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ بَرَّادٍ الأَشْعَرِىُّ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى قَالَ: " وُلِدَ لِى غُلاَمٌ فَأَتَيْتُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَسَمَّاهُ إِبْرَاهِيمَ وَحَنَّكَهُ بِتَمْرَةٍ "

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe ve Abdullah b. Berrâd El-Eş'arî ve Ebu Küreyb, onlara Ebu Üsâme, ona Büreyd, ona Ebu Bürde, ona Ebu Musa şöyle demiştir: "Bir oğlum dünyaya geldi. Onu Hz. Peygamber'e (sav) getirdim. O, oğluma İbrahim adını verdi ve bir hurmayı çiğneyerek çocuğun damağını bununla ovdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Âdâb 5615, /912

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرٍ مُحَمَّدُ بْنُ أَبَانَ قَالَ: حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ هَارُونَ عَنْ شَرِيكٍ عَنْ لَيْثٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يَرْحَمْ صَغِيرَنَا وَيُوَقِّرْ كَبِيرَنَا وَيَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ" . قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ غَرِيبٌ . وَحَدِيثُ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْحَاقَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ وَقَدْ رُوِىَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو مِنْ غَيْرِ هَذَا الْوَجْهِ أَيْضًا . - قَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مَعْنَى قَوْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم " لَيْسَ مِنَّا " . يَقُولُ لَيْسَ مِنْ سُنَّتِنَا لَيْسَ مِنْ أَدَبِنَا . وَقَالَ عَلِىُّ بْنُ الْمَدِينِىِّ قَالَ يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ كَانَ سُفْيَانُ الثَّوْرِىُّ يُنْكِرُ هَذَا التَّفْسِيرَ:" لَيْسَ مِنَّا" يَقُولُ لَيْسَ مِنْ مِثْلَنَا .

Bize Ebu Bekir Muhammed b. Ebân, ona Yezid b. Harun, ona Şerîk, ona Leys, ona İkrime, ona da İbn Abbâs, Hz. Peygamber'den (sav) rivayet etmiştir: "Küçüklerimize şefkat, büyüklerimize saygı göstermeyen ve iyilikleri emredip kötülüklerden sakındırmayan bizden değildir." [Tirmizî şöyle dedi: Bu hadis, hasen garibtir. Amr b. Şuayb’ın, Muhammed b. İshâk’tan rivâyet ettiği hadis ise hasen sahihtir. Bu hadis, Abdullah b. Amr’dan aynı şekilde başka senetlerle de rivâyet edilmiştir. Bazı ilim adamları, "Rasûlullah (s.a.v.)’in bizden değildir" sözünün manasının 'Bizim sünnetimize uymamışlardır, bizim ahlakımıza uygun davranmamışlardır' şeklinde açıklamışlardır. Ali b. Medînî, Yahya b. Saîd’den naklen diyor ki: Sûfyân es Sevrî: 'Bizden değildir' sözünün; 'Bizim dinimizden değildir' şeklinde tefsir edilmesinden hoşlanmaz ve 'bizim gibi değillerdir' diye açıklardı.]

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Birr ve's-sıla 15, 4/322

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ بَرَّادٍ الأَشْعَرِىُّ وَأَبُو كُرَيْبٍ قَالُوا حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ بُرَيْدٍ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِى مُوسَى قَالَ: " وُلِدَ لِى غُلاَمٌ فَأَتَيْتُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَسَمَّاهُ إِبْرَاهِيمَ وَحَنَّكَهُ بِتَمْرَةٍ "

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe ve Abdullah b. Berrâd El-Eş'arî ve Ebu Küreyb, onlara Ebu Üsâme, ona Büreyd, ona Ebu Bürde, ona Ebu Musa şöyle demiştir: "Bir oğlum dünyaya geldi de onu Hz. Peygamber'e (sav) getirdim. O, oğluma İbrahim adını verdi ve bir hurmayı çiğneyerek çocuğun damağını bununla ovdu."

• Müslim Sahîh-i Müslim Âdâb 5615, /912

حَدَّثَنَا يَعْلَى حَدَّثَنَا زَكَرِيَّا عَنْ عَامِرٍ قَالَ قَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُطِيعٍ سَمِعْتُ مُطِيعاً يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-.... فَذَكَرَ نَحْوَهُ. قَالَ أَبُو مُحَمَّدٍ : فَسَّرُوا ذَلِكَ أَنْ لاَ يُقْتَلَ قُرَشِىٌّ عَلَى الْكُفْرِ يَعْنِى لاَ يَكُونُ هَذَا أَنْ يَكْفُرَ قُرَشِىٌّ بَعْدَ ذَلِكَ الْيَوْمِ ، فَأَمَّا فِى الْقَوَدِ فَيُقْتَلُ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Diyât 24, 3/1542

وَحَدَّثَنِى عَمْرٌو النَّاقِدُ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَابْنُ أَبِى عُمَرَ قَالَ زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم " نَهَى أَنْ يَبِيعَ حَاضِرٌ لِبَادٍ أَوْ يَتَنَاجَشُوا أَوْ يَخْطُبَ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ أَوْ يَبِيعَ عَلَى بَيْعِ أَخِيهِ وَلاَ تَسْأَلِ الْمَرْأَةُ طَلاَقَ أُخْتِهَا لِتَكْتَفِئَ مَا فِى إِنَائِهَا أَوْ مَا فِى صَحْفَتِهَا . زَادَ عَمْرٌو فِى رِوَايَتِهِ وَلاَ يَسُمِ الرَّجُلُ عَلَى سَوْمِ أَخِيهِ ".

Bana Amr en-Nâkıd, Züheyr b. Harb ve İbn Ebu Ömer rivayet etti. Züheyr kendisine Süfyan b. Uyeyne, ona ez-Zührî, ona Saîd, ona da Ebu Hureyre’nin rivayet ettiğine göre Nebi (sav), "şehirlinin köylü adına mal satmasını, yahut satıcıların müşteriyi kandırmak için fiyat kızıştırmalarını, ya da bir kimsenin kardeşinin talip olduğu bir kıza talip olmasını, yahut kardeşinin satışı üzerine satış yapmasını yasakladı. Bir kadın kabındakini ya da tabağındakini elde etmek amacıyla kardeşinin boşanmasını istemesin." [Ayrıca Amr rivayetinde şu fazlalığı da zikretmiştir: "Kişi kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık da yapmasın"]

• Müslim Sahîh-i Müslim Nikah 3458, /565

وَحَدَّثَنِى عَمْرٌو النَّاقِدُ وَزُهَيْرُ بْنُ حَرْبٍ وَابْنُ أَبِى عُمَرَ قَالَ زُهَيْرٌ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم " نَهَى أَنْ يَبِيعَ حَاضِرٌ لِبَادٍ أَوْ يَتَنَاجَشُوا أَوْ يَخْطُبَ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ أَوْ يَبِيعَ عَلَى بَيْعِ أَخِيهِ وَلاَ تَسْأَلِ الْمَرْأَةُ طَلاَقَ أُخْتِهَا لِتَكْتَفِئَ مَا فِى إِنَائِهَا أَوْ مَا فِى صَحْفَتِهَا . زَادَ عَمْرٌو فِى رِوَايَتِهِ وَلاَ يَسُمِ الرَّجُلُ عَلَى سَوْمِ أَخِيهِ ".

Bana Amr en-Nâkıd, Züheyr b. Harb ve İbn Ebu Ömer rivayet etti. Züheyr kendisine Süfyan b. Uyeyne, ona ez-Zührî, ona Saîd, ona da Ebu Hureyre’nin rivayet ettiğine göre Nebi (sav), "şehirlinin köylü adına mal satmasını, yahut satıcıların müşteriyi kandırmak için fiyat kızıştırmalarını, ya da bir kimsenin kardeşinin talip olduğu bir kıza talip olmasını, yahut kardeşinin satışı üzerine satış yapmasını yasakladı. Bir kadın kabındakini ya da tabağındakini elde etmek amacıyla kardeşinin boşanmasını istemesin." [Ayrıca Amr rivayetinde şu fazlalığı da zikretmiştir: "Kişi kardeşinin pazarlığı üzerine pazarlık da yapmasın"]

• Müslim Sahîh-i Müslim Nikah 3458, /565

وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى ح وَحَدَّثَنِى مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ جَمِيعًا عَنْ مَعْمَرٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ بِهَذَا الإِسْنَادِ (حَدَّثَنِى سَعِيدُ بْنُ الْمُسَيَّبِ أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ) . مِثْلَهُ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم " لاَ تَنَاجَشُوا وَلاَ يَبِعِ الْمَرْءُ عَلَى بَيْعِ أَخِيهِ وَلاَ يَبِعْ حَاضِرٌ لِبَادٍ وَلاَ يَخْطُبِ الْمَرْءُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ وَلاَ تَسْأَلِ الْمَرْأَةُ طَلاَقَ الأُخْرَى لِتَكْتَفِئَ مَا فِى إِنَائِهَا "

Bize Ebu Bekr b. Ebu Şeybe, ona Abdüla’lâ rivayet etti; (T) Bana Muhammed b. Râfî, ona Abdürrezzak rivayet etti, her ikisine Ma’mer, ona ez-Zührî bu isnad ile rivayet etti. (Bana Saîd b. el-Müseyyeb’in rivayet ettiğine göre Ebu Hureyre dedi ki…) diyerek hadisi aynen rivayet etti. Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "(Aldatmak düşüncesiyle) müşteri kızıştırmayın. Bir kişi kardeşinin (bitmek üzere olan) satışı üzerine (bozacak şekilde) satış yapmasın. Şehirli bir kimse köylü adına alış veriş yapmasın. Kişi kardeşinin talip olduğu (kıza) talip olmasın. Kadın kabındakini boşaltmak maksadıyla başkasının boşanmasını istemesin." [Şu kadar var ki hadisin Ma’mer tarafından yapılan rivayetinde: "Bir kimse kardeşinin alış verişi üzerine artırma yapmasın" ibaresi de vardır.]

• Müslim Sahîh-i Müslim Nikah 3460, /565

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ وَقُتَيْبَةُ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قُتَيْبَةُ يَبْلُغُ بِهِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم وَقَالَ أَحْمَدُ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « لاَ يَبِيعُ الرَّجُلُ عَلَى بَيْعِ أَخِيهِ وَلاَ يَخْطُبُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ سَمُرَةَ وَابْنِ عُمَرَ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ أَبِى هُرَيْرَةَ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . قَالَ مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ إِنَّمَا مَعْنَى كَرَاهِيَةِ أَنْ يَخْطُبَ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ إِذَا خَطَبَ الرَّجُلُ الْمَرْأَةَ فَرَضِيَتْ بِهِ فَلَيْسَ لأَحَدٍ أَنْ يَخْطُبَ عَلَى خِطْبَتِهِ . وَقَالَ الشَّافِعِىُّ مَعْنَى هَذَا الْحَدِيثِ « لاَ يَخْطُبُ الرَّجُلُ عَلَى خِطْبَةِ أَخِيهِ » . هَذَا عِنْدَنَا إِذَا خَطَبَ الرَّجُلُ الْمَرْأَةَ فَرَضِيَتْ بِهِ وَرَكَنَتْ إِلَيْهِ فَلَيْسَ لأَحَدٍ أَنْ يَخْطُبَ عَلَى خِطْبَتِهِ. فَأَمَّا قَبْلَ أَنْ يَعْلَمَ رِضَاهَا أَوْ رُكُونَهَا إِلَيْهِ فَلاَ بَأْسَ أَنْ يَخْطُبَهَا. وَالْحُجَّةُ فِى ذَلِكَ حَدِيثُ فَاطِمَةَ بِنْتِ قَيْسٍ حَيْثُ جَاءَتِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم فَذَكَرَتْ لَهُ أَنَّ أَبَا جَهْمِ بْنَ حُذَيْفَةَ وَمُعَاوِيَةَ بْنَ أَبِى سُفْيَانَ خَطَبَاهَا فَقَالَ « أَمَّا أَبُو جَهْمٍ فَرَجُلٌ لاَ يَرْفَعُ عَصَاهُ عَنِ النِّسَاءِ. وَأَمَّا مُعَاوِيَةُ فَصُعْلُوكٌ لاَ مَالَ لَهُ وَلَكِنِ انْكِحِى أُسَامَةَ » . فَمَعْنَى هَذَا الْحَدِيثِ عِنْدَنَا وَاللَّهُ أَعْلَمُ أَنَّ فَاطِمَةَ لَمْ تُخْبِرْهُ بِرِضَاهَا بِوَاحِدٍ مِنْهُمَا وَلَوْ أَخْبَرَتْهُ لَمْ يُشِرْ عَلَيْهَا بِغَيْرِ الَّذِى ذَكَرَتْ .

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Nikah 38, 3/440