وحَدَّثَنِيهِ حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى، أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ، أَخْبَرَنِي يُونُسُ، ح وَحَدَّثَنَا عَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ، أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ، أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ، كِلَاهُمَا، عَنِ الزُّهْرِيِّ، بِهَذَا الْإِسْنَادِ، وَزَادَ فِي حَدِيثِ مَعْمَرٍ «رَجُلٌ سَأَلَ عَنْ شَيْءٍ وَنَقَّرَ عَنْهُ» وَقَالَ فِي حَدِيثِ يُونُسَ عَامِرُ بْنُ سَعْدٍ، أَنَّهُ سَمِعَ سَعْدًا

Bana Harmele b. Yahya, ona İbn Vehb, ona Yunus (T) Bize Abd b. Humeyd, ona Abdürrezzak, ona Ma'mer, onların her ikisine Zührî bu isnatla hadisi rivayet etmiştir. Ma'mer'in hadisinde "Bir şeyi soran ve durmadan üstüne giden kişidir." ziyadesi vardır. Yunus'un hadisinde ise Zührî, Âmir b. Sa'd'ın hadisi bizzat Sa'd'dan duyduğunu belirtmiştir.

Açıklama: Hadisin metni M006116 numaralı hadiste yer almaktadır.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6118, /987

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ حَبِيبٍ الْحَارِثِىُّ حَدَّثَنَا خَالِدٌ يَعْنِى ابْنَ الْحَارِثِ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى عَدِىٍّ كِلاَهُمَا عَنْ هِشَامٍ ح وَحَدَّثَنَا عَاصِمُ بْنُ النَّضْرِ التَّيْمِىُّ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ قَالَ سَمِعْتُ أَبِى قَالاَ جَمِيعًا حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ أَنَسٍ بِهَذِهِ الْقِصَّةِ.

Bize Yahya b. Habîb el-Hârisî, ona Hâlid b. el-Hâris (T) Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed b. Ebu Adiy, her ikisine Hişâm (T) Bize Âsım b. en-Nadr et-Teymî, ona Mu'temir, ona babası (Süleyman b. Tarhan), o ikisine Katâde, ona Enes (b. Mâlik) bu olayı anlatmıştır.

Açıklama: Hadiste anlatıldığı ifade edilen olay [M006123] numaralı hadiste geçmiştir

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6124, /988

حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ حَبِيبٍ الْحَارِثِىُّ حَدَّثَنَا خَالِدٌ يَعْنِى ابْنَ الْحَارِثِ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِى عَدِىٍّ كِلاَهُمَا عَنْ هِشَامٍ ح وَحَدَّثَنَا عَاصِمُ بْنُ النَّضْرِ التَّيْمِىُّ حَدَّثَنَا مُعْتَمِرٌ قَالَ سَمِعْتُ أَبِى قَالاَ جَمِيعًا حَدَّثَنَا قَتَادَةُ عَنْ أَنَسٍ بِهَذِهِ الْقِصَّةِ.

Bize Yahya b. Habîb el-Hârisî, ona Hâlid (b. el-Hâris) (T) Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Muhammed b. Ebu Adiy, her ikisine Hişâm (T) Bize Âsım b. en-Nadr et-Teymî, ona Mu'temir, ona babası (Süleyman b. Tarhan), o ikisine Katâde, ona Enes (b. Mâlik) bu olayı anlatmıştır.

Açıklama: Hadiste anlatıldığı ifade edilen olay M006123 numaralı hadiste geçmiştir

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6124, /988

حَدَّثَنَا سَعْدُ بْنُ حَفْصٍ حَدَّثَنَا شَيْبَانُ عَنْ مَنْصُورٍ عَنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ وَرَّادٍ عَنِ الْمُغِيرَةِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "إِنَّ اللَّهَ حَرَّمَ عَلَيْكُمْ عُقُوقَ الأُمَّهَاتِ، وَمَنْعًا وَهَاتِ، وَوَأْدَ الْبَنَاتِ، وَكَرِهَ لَكُمْ قِيلَ وَقَالَ، وَكَثْرَةَ السُّؤَالِ، وَإِضَاعَةَ الْمَالِ."

Bize Sa'd b. Hafs, ona Şeyban, ona Mansur, ona Müseyyeb, ona Verrâd, ona da Mugîra'nın (ra) rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur: "Allah, sizlere, annelere (ve babalara) itaatsizlik etmeyi, kız çocuklarını diri diri toprağa gömmeyi, verilmesi gerekeni vermemeyi ve alınmaması gerekeni almayı haram kıldı. Ayrıca dedikoduyu, gereksiz (çok) soru sormayı ve malı zâyi etmeyi (savurganlığı) de sizin için hoş görmedi."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Edeb 6, 2/489

وَحَدَّثَنَاهُ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ أَبِى عُمَرَ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبَّادٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ - أَحْفَظُهُ كَمَا أَحْفَظُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ - الزُّهْرِىُّ عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « أَعْظَمُ الْمُسْلِمِينَ فِى الْمُسْلِمِينَ جُرْمًا مَنْ سَأَلَ عَنْ أَمْرٍ لَمْ يُحَرَّمْ فَحُرِّمَ عَلَى النَّاسِ مِنْ أَجْلِ مَسْأَلَتِهِ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve İbn Ebu Ömer, onlara Süfyân b. Uyeyne, ona Zührî (T) Bize Muhammed b. Abbâd, ona Süfyân, -bu hadisi besmele gibi ezbere bilirim demiştir-, ona Zührî, ona Âmir b. Sa'd, ona da babası (Sa'd b. Ebu Vakkâs) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir Müslümanın Müslümanlara karşı en büyük kötülüğü, bir meseleyi sorması sebebiyle o meselenin insanlara haram kılınmasıdır."

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6117, /987

وَحَدَّثَنَاهُ أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَابْنُ أَبِى عُمَرَ قَالاَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبَّادٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ قَالَ - أَحْفَظُهُ كَمَا أَحْفَظُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ - الزُّهْرِىُّ عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « أَعْظَمُ الْمُسْلِمِينَ فِى الْمُسْلِمِينَ جُرْمًا مَنْ سَأَلَ عَنْ أَمْرٍ لَمْ يُحَرَّمْ فَحُرِّمَ عَلَى النَّاسِ مِنْ أَجْلِ مَسْأَلَتِهِ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe ve İbn Ebu Ömer, onlara Süfyân b. Uyeyne, ona Zührî (T) Bize Muhammed b. Abbâd, ona Süfyân, -bu rivayeti besmele gibi ezbere bilirim demiştir-, ona Zührî, ona Âmir b. Sa'd, ona da babası (Sa'd b. Ebu Vakkâs) rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur: "Bir Müslümanın Müslümanlara karşı en büyük kötülüğü, bir meseleyi sorması sebebiyle o meselenin insanlara haram kılınmasıdır."

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6117, /987

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ عَامِرِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَبِيهِ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "إِنَّ أَعْظَمَ الْمُسْلِمِينَ فِى الْمُسْلِمِينَ جُرْمًا مَنْ سَأَلَ عَنْ أَمْرٍ لَمْ يُحَرَّمْ فَحُرِّمَ عَلَى النَّاسِ مِنْ أَجْلِ مَسْأَلَتِهِ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Sünne 7, /1054

حَدَّثَنَا عَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ ح وَحَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الدَّارِمِىُّ أَخْبَرَنَا أَبُو الْيَمَانِ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ كِلاَهُمَا عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ أَنَسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِهَذَا الْحَدِيثِ وَحَدِيثِ عُبَيْدِ اللَّهِ مَعَهُ غَيْرَ أَنَّ شُعَيْبًا قَالَ عَنِ الزُّهْرِىِّ قَالَ أَخْبَرَنِى عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِى رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْعِلْمِ أَنَّ أُمَّ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حُذَافَةَ قَالَتْ بِمِثْلِ حَدِيثِ يُونُسَ.

Bize Abd b. Humeyd, ona Abdürrezzak, ona Ma'mer (T) Bize Abdullah b. Abdurrahman ed-Dârimî, ona Ebu'l-Yemân, ona Şu'ayb, her ikisine Zührî Hz. Peygamber'den (sav) bu hadisi ve Ubeydullah'ın hadisini rivayet etmiştir. Ancak Şu'ayb: "Bana Zührî, ona Ubeydullah b. Abdullah, ona ilim ehlinden bir adam rivayet ettiğine göre Abdullah b. Hüzâfe'nin annesi şöyle demiştir" diyerek Yunus'un hadisinin bir benzerini nakletmiştir.

Açıklama: Bu hadisin metni M006121 numaralı hadiste geçmektedir.

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6122, /988

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ وَمُحَمَّدُ بْنُ قُدَامَةَ السُّلَمِىُّ وَيَحْيَى بْنُ مُحَمَّدٍ اللُّؤْلُؤِىُّ - وَأَلْفَاظُهُمْ مُتَقَارِبَةٌ قَالَ مَحْمُودٌ حَدَّثَنَا النَّضْرُ بْنُ شُمَيْلٍ وَقَالَ الآخَرَانِ أَخْبَرَنَا النَّضْرُ - أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ أَنَسٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ بَلَغَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ أَصْحَابِهِ شَىْءٌ فَخَطَبَ فَقَالَ « عُرِضَتْ عَلَىَّ الْجَنَّةُ وَالنَّارُ فَلَمْ أَرَ كَالْيَوْمِ فِى الْخَيْرِ وَالشَّرِّ وَلَوْ تَعْلَمُونَ مَا أَعْلَمُ لَضَحِكْتُمْ قَلِيلاً وَلَبَكَيْتُمْ كَثِيرًا » . قَالَ فَمَا أَتَى عَلَى أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمٌ أَشَدُّ مِنْهُ - قَالَ - غَطَّوْا رُءُوسَهُمْ وَلَهُمْ خَنِينٌ - قَالَ - فَقَامَ عُمَرُ فَقَالَ رَضِينَا بِاللَّهِ رَبًّا وَبِالإِسْلاَمِ دِينًا وَبِمُحَمَّدٍ نَبِيًّا - قَالَ - فَقَامَ ذَاكَ الرَّجُلُ فَقَالَ مَنْ أَبِى قَالَ « أَبُوكَ فُلاَنٌ » . فَنَزَلَتْ ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ )

Bize Mahmud b. Gaylân, Muhammed b. Kudâme es-Sülemî ve Yahya b. Muhammed el-Lü'lüî -birbirine yakın lafızlarla rivayet etmişlerdir. Mahmud "bize Nadr b. Şümeyl rivayet etti" demiştir. Diğer ikisi "Bize Nadr haber verdi" demişlerdir.- onlara Şu'be, ona Musa b. Enes, ona da Enes b. Mâlik şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber'e (sav) ashabından bir haber ulaştı. Hutbeye çıkıp şunları söyledi: "Bana cennet ve cehennem gösterildi. Hayır ve şer konusunda bu gün bana gösterilenin benzerini daha önce görmedim. Eğer benim bildiklerimi bilseydiniz az güler çok ağlardınız." Rasulullah'ın (sav) ashabına o günden daha şiddetlisi gelmemiştir. Feryat ederek başlarını örtmüşlerdi. Hz. Ömer (ra) kalktı ve "Rab olarak Allah'a, din olarak İslam'a, peygamber olarak ise Muhammed'e razı olduk" dedi. Bir adam kalkıp "Benim babam kimdir?" diye sormuş Hz. Peygamber (sav) de "Senin baban falancadır" buyurmuştu. Bunun üzerine şu ayet nazil oldu: "Ey iman edenler, açıklandığı zaman hoşunuza gitmeyecek şeyleri sormayın." (Maide, 5/101)

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6119, /987

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلاَنَ وَمُحَمَّدُ بْنُ قُدَامَةَ السُّلَمِىُّ وَيَحْيَى بْنُ مُحَمَّدٍ اللُّؤْلُؤِىُّ - وَأَلْفَاظُهُمْ مُتَقَارِبَةٌ قَالَ مَحْمُودٌ حَدَّثَنَا النَّضْرُ بْنُ شُمَيْلٍ وَقَالَ الآخَرَانِ أَخْبَرَنَا النَّضْرُ - أَخْبَرَنَا شُعْبَةُ حَدَّثَنَا مُوسَى بْنُ أَنَسٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ بَلَغَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَنْ أَصْحَابِهِ شَىْءٌ فَخَطَبَ فَقَالَ « عُرِضَتْ عَلَىَّ الْجَنَّةُ وَالنَّارُ فَلَمْ أَرَ كَالْيَوْمِ فِى الْخَيْرِ وَالشَّرِّ وَلَوْ تَعْلَمُونَ مَا أَعْلَمُ لَضَحِكْتُمْ قَلِيلاً وَلَبَكَيْتُمْ كَثِيرًا » . قَالَ فَمَا أَتَى عَلَى أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمٌ أَشَدُّ مِنْهُ - قَالَ - غَطَّوْا رُءُوسَهُمْ وَلَهُمْ خَنِينٌ - قَالَ - فَقَامَ عُمَرُ فَقَالَ رَضِينَا بِاللَّهِ رَبًّا وَبِالإِسْلاَمِ دِينًا وَبِمُحَمَّدٍ نَبِيًّا - قَالَ - فَقَامَ ذَاكَ الرَّجُلُ فَقَالَ مَنْ أَبِى قَالَ « أَبُوكَ فُلاَنٌ » . فَنَزَلَتْ ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَسْأَلُوا عَنْ أَشْيَاءَ إِنْ تُبْدَ لَكُمْ تَسُؤْكُمْ )

Bize Mahmud b. Gaylân, Muhammed b. Kudâme es-Sülemî ve Yahya b. Muhammed el-Lü'lüî -birbirine yakın lafızlarla rivayet etmişlerdir. Mahmud "bize Nadr b. Şümeyl rivayet etti" demiştir. Diğer ikisi "Bize Nadr haber verdi" demişlerdir.- onlara Şu'be, ona Musa b. Enes, ona da Enes b. Mâlik şöyle rivayet etmiştir: Hz. Peygamber'e (sav) ashabından bir haber ulaştı. Hutbeye çıkıp şunları söyledi: "Bana cennet ve cehennem gösterildi. Hayır ve şer konusunda bu gün bana gösterilenin benzerini daha önce görmedim. Eğer benim bildiklerimi bilseydiniz az güler çok ağlardınız." Rasulullah'ın (sav) ashabına o günden daha şiddetlisi gelmemiştir. Feryat ederek başlarını örtmüşlerdi. Hz. Ömer (ra) kalktı ve "Rab olarak Allah'a, din olarak İslam'a, peygamber olarak ise Muhammed'e razı olduk" dedi. Bir adam kalkıp "Benim babam kimdir?" diye sormuş Hz. Peygamber (sav) de "Senin baban falancadır" buyurmuştu. Bunun üzerine şu ayet nazil oldu: "Ey iman edenler, açıklandığı zaman hoşunuza gitmeyecek şeyleri sormayın." (Maide, 5/101)

• Müslim Sahîh-i Müslim Fedâil 6119, /987