حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ وَوَكِيعٌ عَنِ الأَعْمَشِ ح وَحَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ إِبْرَاهِيمَ عَنِ الأَسْوَدِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ لَمَّا مَرِضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مَرَضَهُ الَّذِى مَاتَ فِيهِ - وَقَالَ أَبُو مُعَاوِيَةَ لَمَّا ثَقُلَ - جَاءَ بِلاَلٌ يُؤْذِنُهُ بِالصَّلاَةِ فَقَالَ « مُرُوا أَبَا بَكْرٍ فَلْيُصَلِّ بِالنَّاسِ » . قُلْنَا يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبَا بَكْرٍ رَجُلٌ أَسِيفٌ - تَعْنِى رَقِيقٌ - وَمَتَى مَا يَقُومُ مُقَامَكَ يَبْكِى فَلاَ يَسْتَطِيعُ فَلَوْ أَمَرْتَ عُمَرَ فَصَلَّى بِالنَّاسِ . فَقَالَ « مُرُوا أَبَا بَكْرِ فَلْيُصَلِّ بِالنَّاسِ فَإِنَّكُنَّ صَوَاحِبَاتُ يُوسُفَ » . قَالَتْ فَأَرْسَلْنَا إِلَى أَبِى بَكْرٍ فَصَلَّى بِالنَّاسِ فَوَجَدَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ نَفْسِهِ خِفَّةً فَخَرَجَ إِلَى الصَّلاَةِ يُهَادَى بَيْنَ رَجُلَيْنِ وَرِجْلاَهُ تَخُطَّانِ فِى الأَرْضِ فَلَمَّا أَحَسَّ بِهِ أَبُو بَكْرٍ ذَهَبَ لِيَتَأَخَّرَ فَأَوْمَى إِلَيْهِ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ مَكَانَكَ . قَالَ فَجَاءَ حَتَّى أَجْلَسَاهُ إِلَى جَنْبِ أَبِى بَكْرٍ فَكَانَ أَبُو بَكْرٍ يَأْتَمُّ بِالنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَالنَّاسُ يَأْتَمُّونَ بِأَبِى بَكْرٍ .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ebu Muaviye ve Veki, onlara A‘meş rivayet etmiştir; (T) Bize Ali b. Muhammed, ona Veki, ona A‘meş, ona İbrahim, ona Esved, ona da Aişe şöyle demiştir: Rasulullah (sav) vefatı ile neticelenen hastalığına yakalandığında –Ebu Muaviye “ağırlaştığında” demiştir- Bilal gelerek ona namaz vaktini haber verdi. Rasulullah (sav) "Ebu Bekir’e söyleyin, cemaate namaz kıldırsın" buyurdu. Biz “ey Allah’ın Rasulü, Ebu Bekir çok yufka yürekli biridir, senin makamında durduğunda ağlar ve (namaz kıldıracak) gücü bulamaz. Bu sebeple Ömer’e emretsen de cemaate namazı o kıldırsa” dedik. Hz. Peygamber (sav) "Ebu Bekir’e söyleyin, cemaate namaz kıldırsın, siz gerçekten Yusuf’un etrafındaki kadınlar gibisiniz" buyurdu. Âişe der ki: Biz de Ebu Bekir’e haber gönderdik, cemaate namaz kıldırmaya başladı. Derken Rasulullah (sav) bir parça rahatladığını hissedince ayakları yerde sürünerek iki kişi arasında namaza çıktı. Ebu Bekir onun geldiğini fark edince geri çekilmek istediyse de Nebi (sav), onun, yerinde kalmasını işaret etti. Nihayet dayandığı o iki adam gelip onu Ebu Bekir’in yanına oturttular. Böylelikle Ebu Bekir Nebi’ye (sav) uydu, cemaat de Ebu Bekir’e uydu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce İkâmetu's-salât ve's-sünnetü fîhâ 142, /199

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ قَالَ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنِ ابْنِ الْمُسَيَّبِ وَأَبِى سَلَمَةَ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ نَعَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم النَّجَاشِىَّ لأَصْحَابِهِ بِالْمَدِينَةِ فَصَفُّوا خَلْفَهُ فَصَلَّى عَلَيْهِ وَكَبَّرَ أَرْبَعًا . قَالَ أَبُو عَبْدِ الرَّحْمَنِ ابْنُ الْمُسَيَّبِ إِنِّى لَمْ أَفْهَمْهُ كَمَا أَرَدْتَ .

Bize Muhammed b. Râfi', ona Abdürrezzâk, ona Ma'mer, ona ez-Zührî, ona İbn Müseyyeb ve Ebu Seleme, onlara da Ebu Hüreyre şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav), ashabına Necâşî'nin ölüm haberini Medine'de verip (onun gıyâbî cenaze) namazını kıl(dır)dı ve (cenaze namazında) dört tekbir getirdi. Ebu Abdurrahman şöyle demiştir: Bu isnadda İbn Müseyyeb'in niçin yer aldığını anlayamadım.

Açıklama: Nesai'nin açıklamasının tercümedeki gibi anlaşılabileceğine dair bk. Vellevî, Zahiratü'l-'ukbâ, XIX, 283.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Cenâiz 1974, /2217

أَخْبَرَنَا عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ قَالَ أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِنَّ أَخَاكُمْ قَدْ مَاتَ فَقُومُوا فَصَلُّوا عَلَيْهِ » . فَصَفَفْنَا عَلَيْهِ صَفَّيْنِ .

Bize Ali b. Hucr, ona İsmail, ona Eyyûb, ona Ebu Zübeyr, ona da Câbir, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: Kardeşiniz (Necâşî) vefat etmiştir. (Haydi) kalkıp (cenaze) namazını kılın. (Râvi Câbir şöyle demiştir): (Bunun üzerine) Hz. Peygamber (sav), bizleri (gıyâbî cenaze namazını kılmak için) iki saf düzenine soktu.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Cenâiz 1975, /2217

أَخْبَرَنَا عَمْرُو بْنُ عَلِىٍّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ سَمِعْتُ شُعْبَةَ يَقُولُ السَّاعَةَ يَخْرُجُ السَّاعَةَ يَخْرُجُ حَدَّثَنَا أَبُو الزُّبَيْرِ عَنْ جَابِرٍ قَالَ كُنْتُ فِى الصَّفِّ الثَّانِى يَوْمَ صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى النَّجَاشِىِّ .

Bize Amr b. Ali, ona Ebu Davud, ona Şu'be, ona Ebu Zübeyr, ona da Câbir şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah'ın (sav) Necâşî'nin (gıyâbî cenaze) namazını kıl(dır)dığı gün ben, ikinci saftaydım.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Cenâiz 1976, /2217

أَخْبَرَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ مَسْعُودٍ قَالَ حَدَّثَنَا بِشْرُ بْنُ الْمُفَضَّلِ قَالَ حَدَّثَنَا يُونُسُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ عَنْ أَبِى الْمُهَلَّبِ عَنْ عِمْرَانَ بْنِ حُصَيْنٍ قَالَ قَالَ لَنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ أَخَاكُمُ النَّجَاشِىَّ قَدْ مَاتَ فَقُومُوا فَصَلُّوا عَلَيْهِ » . قَالَ فَقُمْنَا فَصَفَفْنَا عَلَيْهِ كَمَا يُصَفُّ عَلَى الْمَيِّتِ وَصَلَّيْنَا عَلَيْهِ كَمَا يُصَلَّى عَلَى الْمَيِّتِ .

Bize İsmail b. Mesud, ona Bişr b. Mufaddal, ona Yunus, ona Muhammed b. Sîrîn, ona Ebu Mühelleb, ona da İmrân b. Husayn, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: Kardeşiniz Necâşî vefat etmiştir. (Haydi) kalkıp (cenaze) namazını kılın. (Râvi İmrân) şöyle demiştir: (Bunun üzerine) bizler kalktık. Hz. Peygamber (sav) de bizleri cenaze (namazında) safa soktuğu gibi saf tutturdu ve (Necâşî'nin) (gıyâbî cenaze) namazını tıpkı (herhangi bir) cenaze (namazının) kılındığı gibi kıldık.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Cenâiz 1977, /2217

أَخْبَرَنَا قُتَيْبَةُ عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَعَى لِلنَّاسِ النَّجَاشِىَّ وَخَرَجَ بِهِمْ فَصَفَّ بِهِمْ وَكَبَّرَ أَرْبَعَ تَكْبِيرَاتٍ .

Bize Kuteybe, ona Mâlik, ona İbn Şihâb, ona Saîd, ona da Ebu Hüreyre şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav), insanlara Necâşî'nin ölüm haberini verdi ve onları (namazgâha) çıkartıp kendilerini saf düzenine soktu. Nebî (sav), (Necâşi için kılınan gıyâbî cenaze namazında) dört tekbir getirdi.

• Nesâî Sünen-i Nesâî Cenâiz 1982, /2217

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ قَالَ قَرَأْتُ عَلَى مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَعَى لِلنَّاسِ النَّجَاشِىَّ فِى الْيَوْمِ الَّذِى مَاتَ فِيهِ وَخَرَجَ بِهِمْ إِلَى الْمُصَلَّى فَصَفَّ بِهِمْ وَكَبَّرَ أَرْبَعَ تَكْبِيرَاتٍ."

Bize el-Ka'nebî, ona Mâlik b. Enes, ona İbn Şihâb, ona Said b. Müseyyeb, ona da Ebu Hüreyre şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), insanlara, (Necâşî'nin) vefat ettiği gün Necâşî'nin ölüm haberini verdi ve onları namazgâha çıkarıp safa tutturdu. Nebî (sav), (Necâşî için kılınan cenaze namazında) dört tekbir getirdi."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Cenâiz 62, /748

حَدَّثَنَا عَبْدُ الأَعْلَى بْنُ حَمَّادٍ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ حَدَّثَنَا سَعِيدٌ حَدَّثَنَا قَتَادَةُ أَنَّ عَطَاءً حَدَّثَهُمْ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الأَنْصَارِىِّ - رضى الله عنهما - أَنَّ نَبِىَّ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَلَّى عَلَى النَّجَاشِىِّ فَصَفَّنَا وَرَاءَهُ فَكُنْتُ فِى الصَّفِّ الثَّانِى أَوِ الثَّالِثِ .

Bize Abdula‘lâ b. Hammâd, ona Yezid b. Zürey‘, ona Saîd, ona da Katâde’nin rivayet ettiğine göre, Ata kendilerine Câbir b. Abdullah el-Ensârî’nin (r.anhüma) rivayet ettiğine göre, Nebi (sav), Necâşî’nin cenaze namazını kıldırdı. O (Hz. Peygamber (sav)), bizi arkasında saf halinde dizdi. Ben ikinci yahut üçüncü safta idim, (dedi).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Menâkıbü'l-Ensâr 38, 2/23

حَدَّثَنِى يَحْيَى عَنْ مَالِكٍ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نَعَى النَّجَاشِىَّ لِلنَّاسِ فِى الْيَوْمِ الَّذِى مَاتَ فِيهِ وَخَرَجَ بِهِمْ إِلَى الْمُصَلَّى فَصَفَّ بِهِمْ وَكَبَّرَ أَرْبَعَ تَكْبِيرَاتٍ .

Bize Yahya, ona Malik, ona İbn Şihâb, ona Said b. Müseyyeb, ona da Ebu Hureyre şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) insanlara, (Necâşî'nin) vefat ettiği günde Necâşî'nin ölüm haberini verdi ve onları namazgâha çıkartıp saf tutturdu. Nebî (sav), (Necâşî için kılınan cenaze namazında) dört tekbir getirdi.

• İmam Mâlik Muvatta' Cenâiz 536, 1/76

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَبِي بَكْرٍ الْمُقَدَّمِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو مِحْصَنِ بْنُ نُمَيْرٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَطِيَّةَ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِثْلَهُ

Açıklama: Hadisin bütünü için bk. HM005871.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Ömer b. el-Hattab 5872, 2/475