أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى خَلَفٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ عَمْرٍو - يَعْنِى ابْنَ دِينَارٍ - عَنِ ابْنِ شِهَابٍ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ : أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- كَانَ يُصَلِّى بَعْدَ الْجُمُعَةِ رَكْعَتَيْنِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 207, 2/982

حَدَّثَنَا جَعْفَرُ بْنُ مُسَافِرٍ حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى فُدَيْكٍ عَنْ يَحْيَى بْنِ بَشِيرِ بْنِ خَلاَّدٍ عَنْ أُمِّهِ أَنَّهَا دَخَلَتْ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ كَعْبٍ الْقُرَظِىِّ فَسَمِعَتْهُ يَقُولُ حَدَّثَنِى أَبُو هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : "وَسِّطُوا الإِمَامَ وَسُدُّوا الْخَلَلَ." [حدثنا ابو سعيد: حدثنا ابو داود: حدثنا ابو سلمة قال: حدثنا هشيمُ عن العوام عن عبد الملك الأعور صاحب إبراهيم عن إبراهيم قال: مبنى الصفِ (الأول) قصد الإمامِ].

Bize Cafer b. Müsafir, ona İbn Ebu Füdeyk, ona Yahya b. Beşir b. Hallad, ona da annesi (Ümmü Yahya Emetülvâhid) ona Muhammed b. Ka'b el-Kurazi, ona da Ebu Hureyre, Hz. Peygamber'in şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "İmamı orta da duracak şekilde konumlandırın. Boşlukları da doldurun."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Salât 100, /162

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مُوسَى الْمُلَقَّبُ مَرْدَوَيْهِ قَالَ أَخْبَرَنَا ابْنُ الْمُبَارَكِ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ زِيَادِ بْنِ أَنْعُمَ أَنَّ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ رَافِعٍ وَبَكْرَ بْنَ سَوَادَةَ أَخْبَرَاهُ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا أَحْدَثَ - يَعْنِى الرَّجُلَ - وَقَدْ جَلَسَ فِى آخِرِ صَلاَتِهِ قَبْلَ أَنْ يُسَلِّمَ فَقَدْ جَازَتْ صَلاَتُهُ." قَالَ أَبُو عِيسَى هَذَا حَدِيثٌ إِسْنَادُهُ لَيْسَ بِذَاكَ الْقَوِىِّ وَقَدِ اضْطَرَبُوا فِى إِسْنَادِهِ . وَقَدْ ذَهَبَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ إِلَى هَذَا . قَالُوا إِذَا جَلَسَ مِقْدَارَ التَّشَهُّدِ وَأَحْدَثَ قَبْلَ أَنْ يُسَلِّمَ فَقَدْ تَمَّتْ صَلاَتُهُ . وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ إِذَا أَحْدَثَ قَبْلَ أَنْ يَتَشَهَّدَ وَقَبْلَ أَنْ يُسَلِّمَ أَعَادَ الصَّلاَةَ . وَهُوَ قَوْلُ الشَّافِعِىِّ . وَقَالَ أَحْمَدُ إِذَا لَمْ يَتَشَهَّدْ وَسَلَّمَ أَجْزَأَهُ لِقَوْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم "وَتَحْلِيلُهَا التَّسْلِيمُ" وَالتَّشَهُّدُ أَهْوَنُ قَامَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم فِى اثْنَتَيْنِ فَمَضَى فِى صَلاَتِهِ وَلَمْ يَتَشَهَّدْ . وَقَالَ إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ إِذَا تَشَهَّدَ وَلَمْ يُسَلِّمْ أَجْزَأَهُ . وَاحْتَجَّ بِحَدِيثِ ابْنِ مَسْعُودٍ حِينَ عَلَّمَهُ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم التَّشَهُّدَ فَقَالَ "إِذَا فَرَغْتَ مِنْ هَذَا فَقَدْ قَضَيْتَ مَا عَلَيْكَ." قَالَ أَبُو عِيسَى وَعَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ زِيَادِ بْنِ أَنْعُمٍ هُوَ الإِفْرِيقِىُّ وَقَدْ ضَعَّفَهُ بَعْضُ أَهْلِ الْحَدِيثِ مِنْهُمْ يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ الْقَطَّانُ وَأَحْمَدُ بْنُ حَنْبَلٍ .

Bize Merdûye lakaplı Ahmed b. Muhammed b. Musa, ona İbnü'l-Mübârek, ona Abdurrahman b. Ziyâd b. En'um, ona Abdurrahman b. Râfi' ve Bekr b. Sevâde, onlara da Abdullah b. Amr, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kişi, selam vermeden önce namazının son (rekatında) oturmuş iken abdest bozarsa namazı geçerlidir." Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Bu, isnadı çok da kuvvetli olmayan bir hadistir. Hadis alimleri, hadisin isnadını muzdarib görmüştür. Bir kısım ilim ehli bu hadisin gereğince görüş beyan edip 'Kişi, teşehhüd duasını okuyacak kadar oturduğunda, selam vermeden önce abdest bozsa da namazı tamamlanmış olur' demiştir. Bir kısım ilim ehli de, 'Kişi, teşehhüd duasını okumadan ve selam vermeden önce abdest bozarsa namazı iade eder' demiştir. Şâfiî'nin görüşü de bu şekildedir. Ahmed ise, Hz. Peygamber (sav)'in "Namazdan çıkmak selam vermekledir" hadisinden dolayı, 'Teşehhüdü okumadan selam verirse de namazı geçerlidir' demiştir. Zira teşehhüd, (selam vermekten) daha hafiftir. Nitekim Rasulullah (sav), ikinci rekatta (oturmadan) kalkmış, namazına devam etmiş ve teşehhüdde de bulunmamıştır. İshak b. İbrahim 'Kişi, teşehhüd duasını yapıp selam vermeden önce abdest bozarsa namazı geçerlidir' demiştir. İshak, bu görüşünde İbn Mesud hadisini delil olarak kullanmıştır. Hz. Peygamber (sav), ona teşehhüdü öğretirken "Teşehhüd duasını bitirdiğinde (namaz ibadeti için) gerekli olanı yapmışsın demektir" buyurmuştur. Ebu İsa (Tirmizî) şöyle demiştir: Abdurrahman b. Ziyâd b. En'um, İfrîkiyyeli olup Yahya b. Said el-Kattân ve Ahmed b. Hanbel (gibi) bazı hadis alimleri onu zayıf saymıştır.

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Salât 183, 2/261

أَخْبَرَنَا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ أنبأنا مَالِكٌ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- كَانَ إِذَا دَخَلَ الصَّلاَةَ كَبَّرَ وَرَفَعَ يَدَيْهِ حَذْوَ مَنْكِبَيْهِ ، وَإِذَا رَكَعَ كَبَّرَ وَرَفَعَ يَدَيْهِ ، وَإِذَا رَفَعَ رَأْسَهُ مِنَ الرُّكُوعِ فَعَلَ مِثْلَ ذَلِكَ ، وَلاَ يَرْفَعُ بَيْنَ السَّجْدَتَيْنِ أَوْ فِى السُّجُودِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 41, 2/795

- أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ حَدَّثَنَا الأَوْزَاعِىُّ قَالَ حَدَّثَنِى الزُّهْرِىُّ عَنْ سَالِمٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- :« إِذَا اسْتَأْذَنَتْ أَحَدَكُمْ زَوْجَتُهُ إِلَى الْمَسْجِدِ فَلاَ يَمْنَعْهَا ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 58, 2/811

أَخْبَرَنَا عُثْمَانُ بْنُ عُمَرَ أنبأنا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- مِثْلَهُ إِلاَّ أَنَّهُ قَالَ :« رَبَّنَا وَلَكَ الْحَمْدُ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 71, 2/827

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ أَبِى خَلَفٍ أَخْبَرَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ عَمْرٍو عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ : أَنَّ النَّبِىَّ -صلى الله عليه وسلم- كَانَ يُصَلِّى بَعْدَ الْجُمُعَةِ رَكْعَتَيْنِ. وَأَخْبَرَتْهُ حَفْصَةُ : أَنَّهُ كَانَ يُصَلِّى إِذَا أَضَاءَ الصُّبْحُ رَكْعَتَيْنِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 146, 2/905

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ عَنِ الأَوْزَاعِىِّ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ أَبِيهِ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- صَلَّى بِمِنًى رَكْعَتَيْنِ ، وَأَبُو بَكْرٍ رَكْعَتَيْنِ ، وَعُمَرُ رَكْعَتَيْنِ ، وَعُثْمَانُ رَكْعَتَيْنِ صَدْراً مِنْ إِمَارَتِهِ ، ثُمَّ أَتَمَّهَا بَعْدَ ذَلِكَ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 179, 2/946

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ سَالِمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- كَانَ يَجْمَعُ بَيْنَ الْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ إِذَا جَدَّ بِهِ السَّيْرُ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 182, 2/951

أَخْبَرَنَا الْحَكَمُ بْنُ نَافِعٍ عَنْ شُعَيْبٍ عَنِ الزُّهْرِىِّ أَخْبَرَنِى سَالِمُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ عُمَرَ قَالَ : غَزَوْتُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- غَزْوَةً قِبَلَ نَجْدٍ فَوَازَيْنَا الْعَدُوَّ وَصَافَفْنَاهُمْ ، فَقَامَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يُصَلِّى لَنَا فَقَامَ طَائِفَةٌ مِنَّا مَعَهُ ، وَأَقْبَلَ طَائِفَةٌ عَلَى الْعَدُوِّ ، فَرَكَعَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- بِمَنْ مَعَهُ رَكْعَةً وَسَجْدَتَيْنِ ، ثُمَّ انْصَرَفُوا فَكَانُوا مَكَانَ الطَّائِفَةِ الَّتِى لَمْ تُصَلِّ ، وَجَاءَتِ الطَّائِفَةُ الَّتِى لَمْ تُصَلِّ فَرَكَعَ بِهِمُ النَّبِىُّ -صلى الله عليه وسلم- رَكْعَةً وَسَجْدَتَيْنِ ، ثُمَّ سَلَّمَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فَقَامَ كُلُّ رَجُلٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ فَرَكَعَ لِنَفْسِهِ رَكْعَةً وَسَجْدَتَيْنِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Salât 185, 2/953