حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ قَالَ حَدَّثَنَا اللَّيْثُ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ: أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّاب سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم أَيَرْقُدُ أَحَدُنَا وَهْوَ جُنُبٌ قَالَ " نَعَمْ إِذَا تَوَضَّأَ أَحَدُكُمْ فَلْيَرْقُدْ وَهُوَ جُنُبٌ " .

Bize Kuteybe, ona Leys, ona Nâfi, ona İbn Ömer şöyle rivayet etmiştir: Ömer b. Hattâb, Rasululllah'a (sav) 'birimiz cünup olduğu halde uyuyabilir mi?' diye sormuştu. Hz. Peygamber (sav): "Evet, namaz abdesti alırsa cünup olduğu halde uyuyabilir" buyurdu.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Güsl 26, 1/252

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مَعْرُوفٍ ح وَحَدَّثَنِى هَارُونُ بْنُ سَعِيدٍ الأَيْلِىُّ وَأَبُو الطَّاهِرِ قَالُوا حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى عَمْرُو بْنُ الْحَارِثِ أَنَّ حَبَّانَ بْنَ وَاسِعٍ حَدَّثَهُ أَنَّ أَبَاهُ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدِ بْنِ عَاصِمٍ الْمَازِنِىَّ يَذْكُرُ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَمَضْمَضَ ثُمَّ اسْتَنْثَرَ ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثًا وَيَدَهُ الْيُمْنَى ثَلاَثًا وَالأُخْرَى ثَلاَثًا وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ بِمَاءٍ غَيْرِ فَضْلِ يَدِهِ وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا . قَالَ أَبُو الطَّاهِرِ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ .

Bize Hârûn b. Ma'rûf, Hârûn b. Saîd el-Eylî ve Ebu Tâhir, onlara İbn Vehb, ona Amr b. Hâris, ona Habbân b. Vâsî, ona babası (Vâsi b. Habbân), ona da Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mâzinî Hz. Peygambeer'i (sav) abdest alırken gördüğünü söylemiştir. Hz. peygamber (sav) ağzına ve burnuna su verip temizledi. Sonra üç kere yüzünü yıkadı, ardından önce sağ, sonra sol elini (kolunu) üç defa yıkadı. Elinin artığı olmayan bir su ile başına mesh etti. Ayaklarını da temiz pak edinceye kadar yıkadı. Ebu Tahir: "Bize İbni Vehb, Amr b. Haris'den rivayet etti." dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 559, /119

حَدَّثَنَا هَارُونُ بْنُ مَعْرُوفٍ ح وَحَدَّثَنِى هَارُونُ بْنُ سَعِيدٍ الأَيْلِىُّ وَأَبُو الطَّاهِرِ قَالُوا حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى عَمْرُو بْنُ الْحَارِثِ أَنَّ حَبَّانَ بْنَ وَاسِعٍ حَدَّثَهُ أَنَّ أَبَاهُ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدِ بْنِ عَاصِمٍ الْمَازِنِىَّ يَذْكُرُ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَمَضْمَضَ ثُمَّ اسْتَنْثَرَ ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلاَثًا وَيَدَهُ الْيُمْنَى ثَلاَثًا وَالأُخْرَى ثَلاَثًا وَمَسَحَ بِرَأْسِهِ بِمَاءٍ غَيْرِ فَضْلِ يَدِهِ وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا . قَالَ أَبُو الطَّاهِرِ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ .

Bize Hârûn b. Ma'rûf, Hârûn b. Saîd el-Eylî ve Ebu Tâhir, onlara İbn Vehb, ona Amr b. Hâris, ona Habbân b. Vâsî, ona babası (Vâsi b. Habbân), ona da Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mâzinî Hz. Peygambeer'i (sav) abdest alırken gördüğünü söylemiştir. Hz. peygamber (sav) ağzına ve burnuna su verip temizledi. Sonra üç kere yüzünü yıkadı, ardından önce sağ, sonra sol elini (kolunu) üç defa yıkadı. Elinin artığı olmayan bir su ile başına mesh etti. Ayaklarını da temiz pak edinceye kadar yıkadı. Ebu Tahir: "Bize İbni Vehb, Amr b. Haris'den rivayet etti." dedi.

• Müslim Sahîh-i Müslim Tahâret 559, /119

حَدَّثَنَا أَبُو الْيَمَانِ قَالَ أَخْبَرَنَا شُعَيْبٌ قَالَ أَخْبَرَنَا أَبُو الزِّنَادِ أَنَّ عَبْدَ الرَّحْمَنِ بْنَ هُرْمُزَ الأَعْرَجَ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ أَبَا هُرَيْرَةَ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "نَحْنُ الآخِرُونَ السَّابِقُونَ"

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 68, 1/243

وَبِإِسْنَادِهِ قَالَ: "لاَ يَبُولَنَّ أَحَدُكُمْ فِى الْمَاءِ الدَّائِمِ الَّذِى لاَ يَجْرِى، ثُمَّ يَغْتَسِلُ فِيهِ."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Vudû 68, 1/243

حَدَّثَنَا الْقَعْنَبِىُّ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ - يَعْنِى ابْنَ مُحَمَّدٍ - عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُثْمَانَ أَنَّهُ سَأَلَ الْقَاسِمَ بْنَ مُحَمَّدٍ عَنِ الْمُسْتَحَاضَةِ فَقَالَ: "تَدَعُ الصَّلاَةَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا ثُمَّ تَغْتَسِلُ فَتُصَلِّى ثُمَّ تَغْتَسِلُ فِى الأَيَّامِ."

Bize el-Ka'nebî, ona Abdülaziz b. Muhammed, ona Muhammed b. Osman'ın naklettiğine göre Muhammed b. Osman, Kasım b. Muhammed'e istihazeli kadının (gusletmesi ve namazıyla ilgili) bir soru sormuştur. Kasım b. Muhammed, "adet günlerinde namazı terk eder, adeti bitince gusleder, namazını kılar; ancak (temiz olduğunu düşündüğü) günlerde gusleder."

Açıklama: "Temiz olduğunu düşündüğü" ifadesi şu anlama gelir: Adetin erken bitmesi ya da ara verdikten sonra tekrar başlaması durumunda önceki durumun devam ettiğine hamledilerek gusletmesi önerilmektedir. Kasım b. Muhammed'in görüşü olarak nakledilen bu rivayet, teamülü ifade etmektedir.

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 116, /79

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ سِنَانٍ الْقَطَّانُ الْوَاسِطِىُّ حَدَّثَنَا يَزِيدُ عَنْ أَيُّوبَ بْنِ أَبِى مِسْكِينٍ عَنِ الْحَجَّاجِ عَنْ أُمِّ كُلْثُومٍ عَنْ عَائِشَةَ فِى الْمُسْتَحَاضَةِ "تَغْتَسِلُ - تَعْنِى مَرَّةً وَاحِدَةً - ثُمَّ تَوَضَّأُ إِلَى أَيَّامِ أَقْرَائِهَا."

Bize Ahmed b. Sinan el-Kattân el-Vasitî, ona Yezid, ona Eyyüb b. Ebu Miskin, ona Haccac, ona Ümmü Gülsüm, ona da Hz. Aişe, istihazeli kadın hakkında şöyle demiştir: "Bir kere gusleder, sonra hayız günleri gelinceye kadar abdest alır."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 113, /77

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ سِنَانٍ الْقَطَّانُ الْوَاسِطِىُّ حَدَّثَنَا يَزِيدُ عَنْ أَيُّوبَ أَبِى الْعَلاَءِ عَنِ ابْنِ شُبْرُمَةَ عَنِ امْرَأَةِ مَسْرُوقٍ عَنْ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم مِثْلَهُ. [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَحَدِيثُ عَدِىِّ بْنِ ثَابِتٍ وَالأَعْمَشِ عَنْ حَبِيبٍ وَأَيُّوبَ أَبِى الْعَلاَءِ كُلُّهَا ضَعِيفَةٌ لاَ تَصِحُّ وَدَلَّ عَلَى ضَعْفِ حَدِيثِ الأَعْمَشِ عَنْ حَبِيبٍ هَذَا الْحَدِيثُ أَوْقَفَهُ حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنِ الأَعْمَشِ وَأَنْكَرَ حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ أَنْ يَكُونَ حَدِيثُ حَبِيبٍ مَرْفُوعًا وَأَوْقَفَهُ أَيْضًا أَسْبَاطٌ عَنِ الأَعْمَشِ مَوْقُوفٌ عَنْ عَائِشَةَ.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرَوَاهُ ابْنُ دَاوُدَ عَنِ الأَعْمَشِ مَرْفُوعًا أَوَّلُهُ وَأَنْكَرَ أَنْ يَكُونَ فِيهِ الْوُضُوءُ عِنْدَ كُلِّ صَلاَةٍ وَدَلَّ عَلَى ضَعْفِ حَدِيثِ حَبِيبٍ هَذَا أَنَّ رِوَايَةَ الزُّهْرِىِّ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ فَكَانَتْ تَغْتَسِلُ لِكُلِّ صَلاَةٍ . فِى حَدِيثِ الْمُسْتَحَاضَةِ وَرَوَى أَبُو الْيَقْظَانِ عَنْ عَدِىِّ بْنِ ثَابِتٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَلِىٍّ - رَضِىَ اللَّهُ عَنْهُ - وَعَمَّارٌ مَوْلَى بَنِى هَاشِمٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ وَرَوَى عَبْدُ الْمَلِكِ بْنُ مَيْسَرَةَ وَبَيَانٌ وَالْمُغِيرَةُ وَفِرَاسٌ وَمُجَالِدٌ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنْ حَدِيثِ قَمِيرَ عَنْ عَائِشَةَ "تَوَضَّئِى لِكُلِّ صَلاَةٍ." وَرِوَايَةُ دَاوُدَ وَعَاصِمٍ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنْ قَمِيرَ عَنْ عَائِشَةَ "تَغْتَسِلُ كُلَّ يَوْمٍ مَرَّةً."] [وَرَوَى هِشَامُ بْنُ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ الْمُسْتَحَاضَةُ تَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلاَةٍ . وَهَذِهِ الأَحَادِيثُ كُلُّهَا ضَعِيفَةٌ إِلاَّ حَدِيثَ قَمِيرَ وَحَدِيثَ عَمَّارٍ مَوْلَى بَنِى هَاشِمٍ وَحَدِيثَ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ وَالْمَعْرُوفُ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ الْغُسْلُ.]

Bize Ahmed b. Sinan el-Kattân el-Vâsıtî, ona Yezid, ona Ebu Alâ Eyyüb, ona İbn Şübrüme, ona Mesruk'un hanımı, ona da Hz. Aişe, Hz. Peygamber'den önceki hadisin benzerini rivayet etmiştir. [Ebu Davud şöyle demiştir: Adiy b. Sabit'in hadisi, Ameş'in Habib'ten rivâyet ettiği hadis ve Ebu'l-'Alâ Eyyüb'ün hadisi, bunların hepsi zayıftır, sahih değildir. Ameş'in Habib'ten rivayet ettiği hadisin zayıflığına bu hadis delildir. Hafs b. İyâs, bu hadisi Ameş'ten mevkuf olarak rivayet ederek, Habib'in hadisinin merfu olduğunu red etmiştir. Aynı şekilde bu hadisi Esbât Ameş'ten, o da mevkuf olarak Hz. Aişe'den rivayet etmiştir.] [Ebu Davud şöyle devam etmiştir: İbn Davud bu hadisin baş tarafını merfu olarak rivayet etmiş ve bu hadiste her namazda abdest almanın gerekli olduğunu red etmiştir. Zuhrî'nin Urve'den, onun da Hz. Aişe'den rivayet ettiği istihaze hadisinde "Her namaz için guslederdi" demesi Habib'in bu hadisinin zayıf olduğuna delildir. Ebu'l-Yakzân Adiy b. Sabit'ten, o da babasından, o da Hz. Ali'den; Beni Hâşim'in azatlısı Ammâr İbn Abbas'tan; Abdülmelik b. Meysere, Beyân, Muğire, Firâs ve Mücâhid de Şa'bî'den; o da Kamîr vasıtasıyla Hz. Aişe'den "Her namaz için abdest al" şeklinde rivayet etmişlerdir. Davud ve Asım'ın Şa'bî'den, onun da Kamîr vasıtasıyla Hz. Aişe'den rivayeti "İstihazeli kadın her gün bir defa yıkanır" şeklindedir. Hişâm b. Urve de babasından "İstihazeli kadın her namaz için abdest alır" diye rivayet etmiştir. Kâmir ve Beni Hişam'ın azatlısı Ammâr ile Hişâm b. Urve'in babasından rivayet ettiği hadislerin dışındaki bütün bu hadisler zayıftır. İbn Abbas'tan (rivayeti) bilinen (her namaz için abdest değil), gusüldür.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 113, /77

حَدَّثَنَا عبد الله بن مسلمة الْقَعْنَبِىُّ عَنْ مَالِكٍ عَنْ سُمَىٍّ مَوْلَى أَبِى بَكْرٍ أَنَّ الْقَعْقَاعَ وَزَيْدَ بْنَ أَسْلَمَ أَرْسَلاَهُ إِلَى سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ "يَسْأَلُهُ كَيْفَ تَغْتَسِلُ الْمُسْتَحَاضَةُ فَقَالَ تَغْتَسِلُ مِنْ ظُهْرٍ إِلَى ظُهْرٍ وَتَتَوَضَّأُ لِكُلِّ صَلاَةٍ فَإِنْ غَلَبَهَا الدَّمُ اسْتَثْفَرَتْ بِثَوْبٍ." [قَالَ أَبُو دَاوُدَ وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ عُمَرَ وَأَنَسِ بْنِ مَالِكٍ تَغْتَسِلُ مِنْ ظُهْرٍ إِلَى ظُهْرٍ . وَكَذَلِكَ رَوَى دَاوُدُ وَعَاصِمٌ عَنِ الشَّعْبِىِّ عَنِ امْرَأَتِهِ عَنْ قَمِيرَ عَنْ عَائِشَةَ إِلاَّ أَنَّ دَاوُدَ قَالَ كُلَّ يَوْمٍ . وَفِى حَدِيثِ عَاصِمٍ عِنْدَ الظُّهْرِ . وَهُوَ قَوْلُ سَالِمِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ وَالْحَسَنِ وَعَطَاء.] [قَالَ أَبُو دَاوُدَ قَالَ مَالِكٌ إِنِّى لأَظُنُّ حَدِيثَ ابْنِ الْمُسَيَّبِ مِنْ طُهْرٍ إِلَى طُهْرٍ . فَقَلَبَهَا النَّاسُ مِنْ ظُهْرٍ إِلَى ظُهْرٍ وَلَكِنَّ الْوَهَمَ دَخَلَ فِيهِ وَرَوَاهُ الْمِسْوَرُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ سَعِيدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَرْبُوعٍ قَالَ فِيهِ مِنْ طُهْرٍ إِلَى طُهْرٍ . فَقَلَبَهَا النَّاسُ مِنْ ظُهْرٍ إِلَى ظُهْرٍ.]

Bize Abdullah b. Mesleme el-Ka'nebî, ona Malik, ona Ebu Bekr'in azatlısı Sümeyy'in bildirdiğine göre, Ka'kâ ve Zeyd b. Eslem onu Said b. Müseyyeb'e gönderip "istihazeli bir kadın nasıl gusül abdesti almalıdır?" diye sormuşlardı. Said, "öğleden öğleye gusleder ve her namaz için abdest alır. Eğer çok kan gelirse avret yerine bir bez bağlar" demiştir. [Ebu Davud şöyle dedi: İbn Ömer ve Enes b. Malik'ten "öğleden öğleye gusleder" şeklinde rivayet edilmiştir.] [Davud ve Asım, Şa'bî'den, o karısından, o Kamîr'den, o da Hz. Aişe'den aynısını rivayet etmişlerdir. Ancak Davud "her gün" ifadesini de eklemiştir. Asım'ın hadisinde de "öğle vaktinde" ifâdesi vardır. Bu, Salim b. Abdullah, Hasan ve Atâ'nın görüşüdür.] [Ebu Davud şöyle demiştir: Mâlik dedi ki: Bence İbn Müseyyeb'in "öğleden öğleye" şeklindeki hadisi aslında "temizlikten temizliğe" şeklindedir. Ancak bu bir yanlışlık (vehim) sonucunda insanlar tarafından değiştirilerek "öğleden öğleye" haline getirilmiştir. Misver b. Adülmelik b. Said b. Abdurrahman b. Yerbû, bu hadisi rivayet etmiş ve "temizlikten temizliğe" demiştir. İnsanlar bunu "öğleden öğleye" şekline çevirmişlerdir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 114, /78

حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُعَاذٍ الْعَنْبَرِىُّ أَخْبَرَنِى أَبِى عَنْ شُعْبَةَ عَنْ إِبْرَاهِيمَ - يَعْنِى ابْنَ مُهَاجِرٍ - عَنْ صَفِيَّةَ بِنْتِ شَيْبَةَ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ أَسْمَاءَ سَأَلَتِ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم بِمَعْنَاهُ قَالَ: "فِرْصَةً مُمَسَّكَةً." قَالَتْ كَيْفَ أَتَطَهَّرُ بِهَا قَالَ: "سُبْحَانَ اللَّهِ تَطَهَّرِى بِهَا وَاسْتَتِرِى بِثَوْبٍ." وَزَادَ وَسَأَلَتْهُ عَنِ الْغُسْلِ مِنَ الْجَنَابَةِ فَقَالَ "تَأْخُذِينَ مَاءَكِ فَتَطَهَّرِينَ أَحْسَنَ الطُّهُورِ وَأَبْلَغَهُ ثُمَّ تَصُبِّينَ عَلَى رَأْسِكِ الْمَاءَ ثُمَّ تَدْلُكِينَهُ حَتَّى يَبْلُغَ شُئُونَ رَأْسِكِ ثُمَّ تُفِيضِينَ عَلَيْكِ الْمَاءَ." [قَالَ وَقَالَتْ عَائِشَةُ نِعْمَ النِّسَاءُ نِسَاءُ الأَنْصَارِ لَمْ يَكُنْ يَمْنَعُهُنَّ الْحَيَاءُ أَنْ يَسْأَلْنَ عَنِ الدِّينِ وَيَتَفَقَّهْنَ فِيهِ.]

Bize Ubeydullah b. Muaz el-Anberî, ona babası, ona Şube, ona İbrahim b. Muhacir, ona Safiyye bt. Şeybe, ona Hz. Aişe şöyle rivayet etmiştir: "Esma, Hz. Peygamber'e şöyle sordu... (Bir önceki hadiste belirtilen şeyleri sordu). Hz. Peygamber, "misk sürülmüş bir bez alıp kullansın" dedi. Bunun üzerine Esma, 'onunla nasıl temizleneceğim?' diye sordu. Hz. Peygamber "Sübhanallah! O bez parçası ile temizlen ve bir elbise ile örtün!" dedi." Şube rivayetinde şunları ilave etti: "Esma dedi ki: Hz. Peygamber'e cünüplükten dolayı nasıl yıkanacağımı da sordum, o da şöyle dedi: "Suyunu al, güzelce temizlen. Sonra başına su dök, saçlarının dibine su ulaşıncaya kadar başını iyice ovala. Daha sonra bedenine su dök." [Şube şöyle dedi: Hz. Aişe, "Ensarın kadınları ne iyi kadınlardı! Utangaçlığa vurup da dini konuları sormayıp öğrenmemezlik etmezlerdi!" dedi].

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 122, /82