حَدَّثَنَا مُعَاذُ بْنُ فَضَالَةَ حَدَّثَنَا أَبُو عُمَرَ عَنْ زَيْدٍ عَنْ عِيَاضِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سَعْدٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ - رضى الله عنه - قَالَ كُنَّا نُخْرِجُ فِى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَوْمَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ طَعَامٍ . وَقَالَ أَبُو سَعِيدٍ وَكَانَ طَعَامَنَا الشَّعِيرُ وَالزَّبِيبُ وَالأَقِطُ وَالتَّمْرُ .

Bize Muaz b. Fadâle, ona Ebu Ömer, ona Zeyd, ona İyâz b. Abdullah b. Sa'd'ın naklettiğine göre Ebu Said el-Hudri (ra) şöyle demiştir: Biz Rasulullah (sav) zamanında fitrelerimizi, bayram günü, temel gıda maddelerinden bir sa' miktarında (3,264 kg. civarında) verirdik. Ebu Said der ki: "O zamanlar bizim temel gıda maddelerimiz arpa, kuru üzüm, kurutulmuş yoğurt ve hurma idi."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 76, 1/490

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا يَحْيَى عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ قَالَ حَدَّثَنِى نَافِعٌ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنه - قَالَ فَرَضَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم صَدَقَةَ الْفِطْرِ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ عَلَى الصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ وَالْحُرِّ وَالْمَمْلُوكِ .

Bize Müsedded, ona Yahya, ona Ubeydullah, ona Nâfi'nin naklettiğine göre İbn Ömer (ra) şöyle demiştir: Rasulullah (sav), bir sa' miktarı (3,264 kg. civarı) arpa veya kuru hurmadan verilmek üzere fıtır sadakasını çocuk, yetişkin, hür, köle tüm herkese farz kılmıştır.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 78, 1/490

حَدَّثَنِى عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنِ ابْنِ كَعْبِ بْنِ مَالِكٍ عَنْ أَبِيهِ أَنَّهُ قَالَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَوْ أَبُو لُبَابَةَ أَوْ مَنْ شَاءَ اللَّهُ: إِنَّ مِنْ تَوْبَتِى أَنْ أَهْجُرَ دَارَ قَوْمِى الَّتِى أَصَبْتُ فِيهَا الذَّنْبَ ، وَأَنْ أَنْخَلِعَ مِنْ مَالِى كُلِّهِ صَدَقَةً. قَالَ: "يُجْزِئُ عَنْكَ الثُّلُثُ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Eymân ve'n-Nuzûr 29, /774

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا حَسَنُ بْنُ الرَّبِيعِ حَدَّثَنَا ابْنُ إِدْرِيسَ قَالَ قَالَ ابْنُ إِسْحَاقَ حَدَّثَنِى الزُّهْرِىُّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ كَعْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ فِى قِصَّتِهِ قَالَ قُلْتُ : يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ مِنْ تَوْبَتِى إِلَى اللَّهِ أَنْ أَخْرُجَ مِنْ مَالِى كُلِّهِ إِلَى اللَّهِ وَإِلَى رَسُولِهِ صَدَقَةً. قَالَ: "لاَ." قُلْتُ : فَنِصْفَهُ. قَالَ: "لاَ." قُلْتُ : فَثُلُثَهُ. قَالَ: "نَعَمْ." قُلْتُ: فَإِنِّى سَأُمْسِكُ سَهْمِى مِنْ خَيْبَرَ .

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Eymân ve'n-Nuzûr 29, /774

حَدَّثَنَا مُسَدَّدٌ حَدَّثَنَا أَبُو مُعَاوِيَةَ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى وَائِلٍ عَنْ قَيْسِ بْنِ أَبِى غَرَزَةَ قَالَ كُنَّا فِى عَهْدِ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم نُسَمَّى السَّمَاسِرَةَ فَمَرَّ بِنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَسَمَّانَا بِاسْمٍ هُوَ أَحْسَنُ مِنْهُ فَقَالَ "يَا مَعْشَرَ التُّجَّارِ إِنَّ الْبَيْعَ يَحْضُرُهُ اللَّغْوُ وَالْحَلِفُ فَشُوبُوهُ بِالصَّدَقَةِ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Buyû' 1, /777

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ هِشَامٍ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ حَبِيبٍ - يَعْنِى ابْنَ أَبِى ثَابِتٍ - عَنْ حُمَيْدٍ الأَعْرَجِ عَنْ طَارِقٍ الْمَكِّىِّ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ قَضَى رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى امْرَأَةٍ مِنَ الأَنْصَارِ أَعْطَاهَا ابْنُهَا حَدِيقَةً مِنْ نَخْلٍ فَمَاتَتْ فَقَالَ ابْنُهَا إِنَّمَا أَعْطَيْتُهَا حَيَاتَهَا . وَلَهُ إِخْوَةٌ. فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "هِىَ لَهَا حَيَاتَهَا وَمَوْتَهَا." قَالَ كُنْتُ تَصَدَّقْتُ بِهَا عَلَيْهَا. قَالَ "ذَلِكَ أَبْعَدُ لَكَ."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud İcâre 88, /823

حَدَّثَنَا قَبِيصَةُ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ عَنْ عِيَاضِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ - رضى الله عنه - قَالَ كُنَّا نُطْعِمُ الصَّدَقَةَ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ .

Bize Kabîsa, ona Süfyan, Zeyd b. Eslem, ona da İyaz b. Abdullah, ona da Ebu Saîd el-Hudrî (ra) şöyle rivayet etmiştir: Biz fıtır sadakasını arpadan bir sâ' miktarı (3,264 kg. civarı) yedirirdik (verirdik).

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 72, 1/489

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُنِيرٍ سَمِعَ يَزِيدَ الْعَدَنِىَّ حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ زَيْدِ بْنِ أَسْلَمَ قَالَ حَدَّثَنِى عِيَاضُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى سَرْحٍ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ - رضى الله عنه - قَالَ كُنَّا نُعْطِيهَا فِى زَمَانِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم صَاعًا مِنْ طَعَامٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ تَمْرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، أَوْ صَاعًا مِنْ زَبِيبٍ ، فَلَمَّا جَاءَ مُعَاوِيَةُ وَجَاءَتِ السَّمْرَاءُ قَالَ أُرَى مُدًّا مِنْ هَذَا يَعْدِلُ مُدَّيْنِ .

Bize Abdullah b. Münir, ona Yezid el-Adenî, ona Süfyan, ona Zeyd b. Eslem, ona İyâz b. Abdullah b. Ebu Serh'in naklettiğine göre Ebu Said el-Hudrî (ra) şöyle demiştir: Hz. Peygamber (sav) devrinde fitreyi bir sa' miktarı (3,264 kg. civarı) yiyecek (buğday) veya kuru hurma veya arpa ya da kuru üzüm olarak veriyorduk. Ancak Muaviye, (hilâfet makamına) gelip de Şam buğdayı piyasaya çıkınca şöyle dedi: "Bir müd (yarım sa') Şam buğdayının (diğerlerinin) iki müd (bir sa') miktarına denk olduğu görüşündeyim."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 75, 1/489

حَدَّثَنَا أَبُو النُّعْمَانِ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - قَالَ فَرَضَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم صَدَقَةَ الْفِطْرِ - أَوْ قَالَ رَمَضَانَ - عَلَى الذَّكَرِ وَالأُنْثَى ، وَالْحُرِّ وَالْمَمْلُوكِ ، صَاعًا مِنْ تَمْرٍ أَوْ صَاعًا مِنْ شَعِيرٍ ، فَعَدَلَ النَّاسُ بِهِ نِصْفَ صَاعٍ مِنْ بُرٍّ . فَكَانَ ابْنُ عُمَرَ - رضى الله عنهما - يُعْطِى التَّمْرَ ، فَأَعْوَزَ أَهْلُ الْمَدِينَةِ مِنَ التَّمْرِ فَأَعْطَى شَعِيرًا ، فَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يُعْطِى عَنِ الصَّغِيرِ وَالْكَبِيرِ ، حَتَّى إِنْ كَانَ يُعْطِى عَنْ بَنِىَّ ، وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ - رضى الله عنهما - يُعْطِيهَا الَّذِينَ يَقْبَلُونَهَا ، وَكَانُوا يُعْطُونَ قَبْلَ الْفِطْرِ بِيَوْمٍ أَوْ يَوْمَيْنِ .

Bize Ebu Numan, ona Hammad b. Zeyd, ona Eyüb, ona da Nâfi'nin naklettiğine göre İbn Ömer (r.anhüma) şöyle demiştir: Hz. Peygamber (sav), fıtır sadakasını -Ramazan sadakası da demiş olabilir- kuru hurma veya arpadan bir sa' miktarında (3,264 kg. civarında verilmek üzere) hür veya köle, erkek veya kadın herkese farz kılmıştır. İnsanlar bu miktarı yarım sa' miktarı buğdaya denk kabul etti. İbn Ömer (r.anhüma), fitreyi hurma olarak vermeyi (tercih ederdi ama) Medine halkı hurma bulamaz hale geldiğinde arpa olarak verirdi. Yine İbn Ömer (bakımını gözettiği) yetişkin ve çocukların (herkesin) fitresini verirdi, hatta benim çocuklarımın fitresini bile. İbn Ömer fitreyi, alma hakkına sahip kişilere verirdi. Fitreyi bayram gününden bir veya iki gün önce verirlerdi.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Zekât 77, 1/490

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ قَالَ حَدَّثَنِى ابْنُ وَهْبٍ قَالَ أَخْبَرَنِى يُونُسُ قَالَ أَحْمَدُ حَدَّثَنَا عَنْبَسَةُ حَدَّثَنَا يُونُسُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ قَالَ أَخْبَرَنِى عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ كَعْبٍ قَالَ أَخْبَرَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ كَعْبٍ - وَكَانَ قَائِدَ كَعْبٍ مِنْ بَنِيهِ حِينَ عَمِىَ - قَالَ سَمِعْتُ كَعْبَ بْنَ مَالِكٍ فِى حَدِيثِهِ ( وَعَلَى الثَّلاَثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا ) قَالَ فِى آخِرِ حَدِيثِهِ إِنَّ مِنْ تَوْبَتِى أَنْ أَنْخَلِعَ مِنْ مَالِى صَدَقَةً إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ . فَقَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « أَمْسِكْ بَعْضَ مَالِكَ ، فَهْوَ خَيْرٌ لَكَ » .

Bize Ahmed b. Salih, ona İbn Vehb ve Anbese, onlara Yunus, ona İbn Şihab, ona Abdurrahman b. Ka'b, ona da görme yetisini kaybeden Ka'b b. Malik'e rehberlik eden oğlu Abdullah b. Ka'b şöyle demiştir. Ka'b b. Malik "(Tebük gazvesine) katılmayan üç kişi..." (Tevbe, 9/118) ayeti hakkında konuşurken konuşmasının sonunda "Mallarımın tamamını Allah ve Rasulüne sadaka olarak bağışlamam tövbemin gereğidir." demiş, ancak Hz. Peygamber (sav) "Mallarının bir bölümü sende kalsın. Böylesi senin için daha hayırlıdır." buyurmuştur.

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Tefsîr 17, 2/196