حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ الثَّقَفِىُّ عَنْ أَيُّوبَ حَدَّثَتْنِى حَفْصَةُ عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ بِمِثْلِ حَدِيثِ مُحَمَّدٍ. وَكَانَ فِى حَدِيثِ حَفْصَةَ اغْسِلْنَهَا وِتْرًا، وَكَانَ فِيهِ اغْسِلْنَهَا ثَلاَثًا أَوْ خَمْسًا. وَكَانَ فِيهِ ابْدَءُوا بِمَيَامِنِهَا وَمَوَاضِعِ الْوُضُوءِ مِنْهَا. وَكَانَ فِيهِ أَنَّ أُمَّ عَطِيَّةَ قَالَتْ وَامْشِطْنَهَا ثَلاَثَةَ قُرُونٍ.

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdüvehhab es-Sekafî, ona Eyyüb (es-Sahtiyânî), ona Hafsa, ona da Ümmü Atiyye, Muhammed (b. Sîrîn)'in hadisinin aynısını rivayet etmiştir. Fakat Hafsa rivayetinde hadis 'Onu (Hz. Peygamber'in (sav) kızı) tekli sayılar adedinde yıkayınız', Muhammed rivayetinde ise 'Onu üç ya da beş kez yıkayınız' şeklinde geçmektedir. Yine Muhammed rivayetinde 'Yıkamaya ölünün sağ taraflarından ve abdest azalarından başlayınız' ifadeleri yer almaktadır. Hafsa rivayetinde, Ümmü Atiyye'nin 'Ölünün saçlarını üç belik halinde tarayınız' ifadesi de geçmektedir.

Açıklama: İlgili olay için bkz. İM001458 numaralı hadis.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 8, /236

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ خَالِدٍ الْوَهْبِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْحَاقَ عَنْ يَحْيَى بْنِ عَبَّادِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الزُّبَيْرِ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: "لَوْ كُنْتُ اسْتَقْبَلْتُ مِنَ الأَمْرِ مَا اسْتَدْبَرْتُ مَا غَسَّلَ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم غَيْرُ نِسَائِهِ."

Bize Muhammed b. Yahya, ona Ahmed b. Halid el-Vehbî, ona Muhammed b. İshak, ona Yahya b. Abbâd b. Abdullah b. Zübeyr, ona babası (Abbâd b. Abdullah), ona da Âişe şöyle rivayet etmiştir: "Geçip gitmiş bir konuda yeniden karar verecek olsaydım, Hz. Peygamber'in (sav) cenazesini eşlerinden başkasının yıkamasına izin vermezdim."

Açıklama: Konuyla ilgili olarak örnek olmak üzere bkz. D003141 numaralı hadis.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 9, /237

حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الْمَهْرِىُّ أَخْبَرَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَخْبَرَنِى يُونُسُ عَنِ ابْنِ شِهَابٍ حَدَّثَنِى عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ: "أَنَّ أَبَاهُ كَتَبَ إِلَى عُمَرَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الأَرْقَمِ الزُّهْرِىِّ يَأْمُرُهُ أَنْ يَدْخُلَ عَلَى سُبَيْعَةَ بِنْتِ الْحَارِثِ الأَسْلَمِيَّةِ فَيَسْأَلَهَا عَنْ حَدِيثِهَا وَعَمَّا قَالَ لَهَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم حِينَ اسْتَفْتَتْهُ. فَكَتَبَ عُمَرُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ إِلَى عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ يُخْبِرُهُ أَنَّ سُبَيْعَةَ أَخْبَرَتْهُ أَنَّهَا كَانَتْ تَحْتَ سَعْدِ ابْنِ خَوْلَةَ - وَهُوَ مِنْ بَنِى عَامِرِ بْنِ لُؤَىٍّ وَهُوَ مِمَّنْ شَهِدَ بَدْرًا - فَتُوُفِّىَ عَنْهَا فِى حَجَّةِ الْوَدَاعِ وَهِىَ حَامِلٌ، فَلَمْ تَنْشَبْ أَنْ وَضَعَتْ حَمْلَهَا بَعْدَ وَفَاتِهِ. فَلَمَّا تَعَلَّتْ مِنْ نِفَاسِهَا تَجَمَّلَتْ لِلْخُطَّابِ، فَدَخَلَ عَلَيْهَا أَبُو السَّنَابِلِ بْنُ بَعْكَكٍ رَجُلٌ مِنْ بَنِى عَبْدِ الدَّارِ، فَقَالَ لَهَا مَا لِى أَرَاكِ مُتَجَمِّلَةً، لَعَلَّكِ تَرْتَجِينَ النِّكَاحَ، إِنَّكِ وَاللَّهِ مَا أَنْتِ بِنَاكِحٍ حَتَّى تَمُرَّ عَلَيْكِ أَرْبَعَةُ أَشْهُرٍ وَعَشْرٌ. قَالَتْ سُبَيْعَةُ فَلَمَّا قَالَ لِى ذَلِكَ جَمَعْتُ عَلَىَّ ثِيَابِى حِينَ أَمْسَيْتُ فَأَتَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَسَأَلْتُهُ عَنْ ذَلِكَ، فَأَفْتَانِى بِأَنِّى قَدْ حَلَلْتُ حِينَ وَضَعْتُ حَمْلِى، وَأَمَرَنِى بِالتَّزْوِيجِ إِنْ بَدَا لِى." [ قَالَ ابْنُ شِهَابٍ وَلاَ أَرَى بَأْسًا أَنْ تَتَزَوَّجَ حِينَ وَضَعَتْ وَإِنْ كَانَتْ فِى دَمِهَا، غَيْرَ أَنَّهُ لاَ يَقْرَبُهَا زَوْجُهَا حَتَّى تَطْهُرَ.]

Bize Süleyman b. Davud el-Mehrî, ona İbn Vehb, ona Yunus, ona İbn Şihâb, ona da Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe şöyle rivayet etmiştir: "Babası, Ömer b. Abdullah b. Erkam b. ez-Zührî'ye, Eslem'li Hâris kızı Sübey'a'nın yanına giderek, ona başından geçen olayı anlatan hadisi ve Rasulullah'ın (sav) onun sorduğu fetvaya ne cevap verdiğini öğrenmesi için bir mektup yazdı. Karşılığında Ömer b. Abdullah, Abdullah b. Utbe'ye, Subey'a’nın kendisine bildirdiği şu olayı yazarak gönderdi: Sübey'a, Âmir b. Lüeyy oğullarından olan ve Bedir Savaşı'na katılan Sa‘d b. Havle ile evli idi. Sa'd veda haccı esnasında vefat ettiğinde kendisi hamile idi. Kocası vefat ettikten kısa bir süre sonra doğum yaptı. Lohusalığı bittikten sonra da kendisi ile evlenmeye talip olacaklar için süslenmeye başladı. Abduddâr oğullarından Ebu Senâbil b. Ba'kek, onun yanına geldi ve 'Hayırdır, süslenmiş olduğunu görüyorum. Galiba evlenmeyi düşünüyorsun. Halbuki dört ay on gün geçmedikçe sen kimse ile nikâhlanamazsın' dedi. Ebu Senâbil bana bunları söyleyince, akşam olunca üzerime elbiselerimi giyinerek doğru Rasulullah'ın (sav) huzuruna gittim. Ona bunu sordum. O da bana çocuğumu doğurduğum için nikâhlanmamın helâl olduğuna dair fetva verdi ve uygun görürsem evlenebileceğimi söyledi." [İbn Şihâb da 'Ben böyle bir kadının doğumu ile kanaması devam etmekte iken dahi nikahlanmasında bir sakınca görmüyorum. Ancak kocası, temizleninceye kadar ona yaklaşamaz' demiştir.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Talak 47, /538

حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ أَسَدٍ حَدَّثَنَا مُعَاوِيَةُ بْنُ عَمْرٍو حَدَّثَنَا أَبُو إِسْحَاقَ الْفَزَارِىُّ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ قَبِيصَةَ بْنِ ذُؤَيْبٍ عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ قَالَتْ: "دَخَلَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم عَلَى أَبِى سَلَمَةَ وَقَدْ شَقَّ بَصَرُهُ فَأَغْمَضَهُ ثُمَّ قَالَ إِنَّ الرُّوحَ إِذَا قُبِضَ تَبِعَهُ الْبَصَرُ."

Bize İsmail b. Esed, ona Muaviye b. Amr, ona Ebu İshak el-Fezârî, ona Halid el-Hazzâ, ona Ebû Kılâbe, ona da Kabîsa b. Züeyb, Ümmü Seleme'nin şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), Ebu Seleme'nin (cenazesinin) yanına geldi. Ölünün gözleri açık kalmıştı. Rasulullah (sav), onun gözlerini kapadı, sonra da 'Ruh kabzedildiğinde, göz onu takip eder' buyurdu."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 6, /235

حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ سُلَيْمَانُ بْنُ تَوْبَةَ حَدَّثَنَا عَاصِمُ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا قَزَعَةُ بْنُ سُوَيْدٍ عَنْ حُمَيْدٍ الأَعْرَجِ عَنِ الزُّهْرِىِّ عَنْ مَحْمُودِ بْنِ لَبِيدٍ عَنْ شَدَّادِ بْنِ أَوْسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا حَضَرْتُمْ مَوْتَاكُمْ فَأَغْمِضُوا الْبَصَرَ، فَإِنَّ الْبَصَرَ يَتْبَعُ الرُّوحَ، وَقُولُوا خَيْرًا. فَإِنَّ الْمَلاَئِكَةَ تُؤَمِّنُ عَلَى مَا قَالَ أَهْلُ الْبَيْتِ."

Bize Ebu Davud Süleyman b. Tevbe, ona Asım b. Ali, ona Kazaa b. Süveyd, ona Humeyd el-A'rec, ona Zührî, ona Mahmud b. Lebîd, ona da Şeddâd b. Evs, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Ölüm esnasında mevtanın yanında olursanız, ölünün gözlerini kapatın. Şüphesiz göz ruhu takip eder. Bir de (mevta hakkında) hayır söz söyleyin. Zira melekler, evde bulunanların söylediklerine 'âmin' derler."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 6, /236

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَهَّابِ الثَّقَفِىُّ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ عَنْ أُمِّ عَطِيَّةَ قَالَتْ: "دَخَلَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم وَنَحْنُ نُغَسِّلُ ابْنَتَهُ أُمَّ كُلْثُومٍ، فَقَالَ اغْسِلْنَهَا ثَلاَثًا أَوْ خَمْسًا أَوْ أَكْثَرَ مِنْ ذَلِكِ إِنْ رَأَيْتُنَّ ذَلِكِ بِمَاءٍ وَسِدْرٍ، وَاجْعَلْنَ فِى الآخِرَةِ كَافُورًا أَوْ شَيْئًا مِنْ كَافُورٍ، فَإِذَا فَرَغْتُنَّ فَآذِنَّنِى. فَلَمَّا فَرَغْنَا آذَنَّاهُ فَأَلْقَى إِلَيْنَا حَقْوَهُ وَقَالَ أَشْعِرْنَهَا إِيَّاهُ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Abdülvehhab es-Sekafî, ona Eyyüb (es-Sahtiyânî), ona da Muhammed b. Sîrîn, Ümmü Atiyye'nin (r. anhâ) şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Kızı Ümmü Gülsüm'ü yıkarken, Rasulullah (sav) yanımıza geldi ve 'Onu su ve sedirle üç, beş veya daha fazla sayıda yıkayın. Son seferinde suyun içerisine kâfûr ya da biraz kâfûr koyun. Yıkama işini bitirince de bana haber verin' dedi. İşimiz bitince kendisine haber verdik. Bunun üzerine kefen olarak kullanmamız için bize doğru izârını uzattı ve 'Kızıma bunu giydirin' buyurdu."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 8, /236

حَدَّثَنَا يُونُسُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ أَنْبَأَنَا هِشَامُ بْنُ سَعْدٍ عَنْ حَاتِمِ بْنِ أَبِى نَصْرٍ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ نُسَىٍّ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عُبَادَةَ بْنِ الصَّامِتِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "خَيْرُ الْكَفَنِ الْحُلَّةُ."

Bize Yunus b. Abdüla'lâ, ona İbn Vehb, ona Hişam b. Sa'd, ona Hâtim b. Ebu Nasr, ona Ubâde b. Nüsey, ona babası, ona da Ubâde b. Sâmit, Rasûlullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Kefenin en hayırlısı, hulledir (baştan aşağı bedeni kapatan kefendir)."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 12, /238

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا عُمَرُ بْنُ يُونُسَ حَدَّثَنَا عِكْرِمَةُ بْنُ عَمَّارٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ حَسَّانٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِيرِينَ عَنْ أَبِى قَتَادَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِذَا وَلِىَ أَحَدُكُمْ أَخَاهُ فَلْيُحْسِنْ كَفَنَهُ."

Bize Muhammed b. Beşşâr, ona Ömer b. Yunus, ona İkrime b. Ammâr, ona Hişam b. Hassân, ona Muhammed b. Sîrîn, ona da Ebu Katâde, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Biriniz (ölen) kardeşini kefenleme işini üzerine alırsa, onu güzelce kefenlesin."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 12, /238

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ خَلَفٍ الْعَسْقَلاَنِىُّ حَدَّثَنَا عَمْرُو بْنُ أَبِى سَلَمَةَ قَالَ هَذَا مَا سَمِعْتُ مِنْ أَبِى مُعَيْدٍ حَفْصِ بْنِ غَيْلاَنَ عَنْ سُلَيْمَانَ بْنِ مُوسَى عَنْ نَافِعٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: "كُفِّنَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فِى ثَلاَثِ رِيَاطٍ بِيضٍ سَحُولِيَّةٍ."

Bize Muhammed b. Halef el-Askalânî, ona Amr b. Ebu Seleme, ona Ebu Muîd Hafs b. Ğaylân, ona Süleyman b. Musa, ona Nâfi, ona da Abdullah b. Ömer şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), Sehûlîyye denilen üç parça beyaz bez ile kefenlendi."

Açıklama: Elbani bu hadisin öncesiyle hasen sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 11, /238

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا حَفْصُ بْنُ غِيَاثٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ: "أَنَّ النَّبِىَّ صلى الله عليه وسلم كُفِّنَ فِى ثَلاَثَةِ أَثْوَابٍ؛ بِيضٍ يَمَانِيَةٍ، لَيْسَ فِيهَا قَمِيصٌ وَلاَ عِمَامَةٌ. فَقِيلَ لِعَائِشَةَ إِنَّهُمْ كَانُوا يَزْعُمُونَ أَنَّهُ قَدْ كَانَ كُفِّنَ فِى حِبَرَةٍ. فَقَالَتْ عَائِشَةُ قَدْ جَاءُوا بِبُرْدِ حِبَرَةٍ فَلَمْ يُكَفِّنُوهُ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Hafs b. Ğıyâs, ona Hişâm b. Urve, ona babası, ona da Âişe şöyle rivayet etmiştir: "Nebî (sav), Yemen işi üç parça beyaz bez ile kefenlendi, kefeninde gömlek ve sarık da yoktu. Âişe’ye 'Ashâbdan bazısı Hz. Peygamber'in (sav) çizgili bir kumaş ile kefenlediğini söylüyor' denilince, Âişe 'Evet, çizgili bir elbise getirmişlerdi ama onu kefen olarak kullanmadılar' dedi."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mâ câe fi'-cenâiz 11, /237