حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَبِى بُكَيْرٍ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ أَنَّهُ سَمِعَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ « أَلاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يُكَفِّرُ اللَّهُ بِهِ الْخَطَايَا وَيَزِيدُ بِهِ فِى الْحَسَنَاتِ » . قَالُوا بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ . قَالَ « إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عِنْدَ الْمَكَارِهِ وَكَثْرَةُ الْخُطَى إِلَى الْمَسَاجِدِ وَانْتِظَارُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاَةِ » .

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Yahya b. Ebu Bükeyr, ona Züheyr b. Muhammed, ona Abdullah b. Muhammed b. Akîl, ona da Ebu Saîd el-Hudrî, Rasulullah'tan (sav) şöyle rivayet etmiştir: "Allah'ın günahları affetmesine ve sevapları arttırmasına sebep olan şeyleri göstereyim mi?' buyurdu. Ashab, 'Evet, Ey Allah'ın Rasulü' deyince, Rasulullah da (sav), "Güçlüklere rağmen abdesti (adaplarına riayet ederek) tam almak, mescitlere giderken adımları çoğaltmak (namaz için mescide gitmek) ve namazdan sonra namazı beklemek."

Açıklama: Elbani bu hadisn hasen sahih olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 14, /133

حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ مُحَمَّدٍ الْحَلَبِىُّ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ الْحَارِثِ الشِّيرَازِىُّ حَدَّثَنَا زُهَيْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ التَّمِيمِىُّ عَنْ أَبِى حَازِمٍ عَنْ سَهْلِ بْنِ سَعْدٍ السَّاعِدِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « لِيَبْشَرِ الْمَشَّاءُونَ فِى الظُّلَمِ إِلَى الْمَسَاجِدِ بِنُورٍ تَامٍّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ » .

Bize İbrahim b. Muhammed el-Halebî, ona Yahya b. el-Hâris eş-Şîrâzî, ona Züheyr b. Muhammed et-Temîmî, ona Ebu Hâzim, ona da Sehl b. Sa'd es-Sâidî'den rivayet edildiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Karanlık vakitlerde mescidlere yürüyerek gidenleri, kıyamet günü tam bir nur ile müjdeleyin!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 14, /133

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سَعِيدِ بْنِ يَزِيدَ بْنِ إِبْرَاهِيمَ التُّسْتَرِىُّ حَدَّثَنَا الْفَضْلُ بْنُ الْمُوَفَّقِ أَبُو الْجَهْمِ حَدَّثَنَا فُضَيْلُ بْنُ مَرْزُوقٍ عَنْ عَطِيَّةَ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم "مَنْ خَرَجَ مِنْ بَيْتِهِ إِلَى الصَّلاَةِ فَقَالَ اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْأَلُكَ بِحَقِّ السَّائِلِينَ عَلَيْكَ وَأَسْأَلُكَ بِحَقِّ مَمْشَاىَ هَذَا فَإِنِّى لَمْ أَخْرُجْ أَشَرًا وَلاَ بَطَرًا وَلاَ رِيَاءً وَلاَ سُمْعَةً وَخَرَجْتُ اتِّقَاءَ سُخْطِكَ وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِكَ فَأَسْأَلُكَ أَنْ تُعِيذَنِى مِنَ النَّارِ وَأَنْ تَغْفِرَ لِى ذُنُوبِى إِنَّهُ لاَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ أَنْتَ - أَقْبَلَ اللَّهُ عَلَيْهِ بِوَجْهِهِ وَاسْتَغْفَرَ لَهُ سَبْعُونَ أَلْفَ مَلَكٍ."

Bize Muhammed b. Said b. Yezid b. İbrahim et-Tüsterî, ona Fadl b. Müveffak Ebu Cehm, ona Fudayl b. Merzuk, ona Atiyye, ona da Ebu Said el-Hudrî'den rivayet edildiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Kim namaza gitmek üzere evinden çıktıktan sonra şu duayı okursa; Allah, rahmetiyle ona yönelir ve onun için yetmiş bin melek istiğfarda bulunur: Allah'ım! Senden, sana dua edenlerin hakkı hürmetine istiyorum. Yine bu yürüyüşümün hakkı hürmetine Senden istiyorum. Çünkü ben ne kibirlenmek ne de böbürlenmek için ve ne görsünler diye ne de duysunlar diye (evden) çıkmadım. Ben ancak Senin gazabından sakınmak ve Senin rızanı kazanmak için (evden) çıktım. Bu sebeple Cehennem ateşinden beni korumanı ve günahlarımı bağışlamanı Senden diliyorum. Şüphesiz senden başka günahları bağışlayan yoktur."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 14, /133

حَدَّثَنَا مَجْزَأَةُ بْنُ سُفْيَانَ بْنِ أَسِيدٍ مَوْلَى ثَابِتٍ الْبُنَانِىِّ حَدَّثَنَا سُلَيْمَانُ بْنُ دَاوُدَ الصَّائِغُ عَنْ ثَابِتٍ الْبُنَانِىِّ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « بَشِّرِ الْمَشَّائِينَ فِى الظُّلَمِ إِلَى الْمَسَاجِدِ بِالنُّورِ التَّامِّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ » .

Bize Sâbit el-Bünânî'nin azatlı kölesi Mecze'e b. Süfyân b. Esid, ona Süleyman b. Davud es-Sâiğ, ona Sâbit el-Bünânî, ona da Enes b. Mâlik’ten rivayet edildiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurdu: "Karanlık vakitlerde mescidlere yürüyerek gidenleri, kıyamet günü tam bir nur ile müjdele!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 14, /133

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدَةَ حَدَّثَنَا عَبَّادُ بْنُ عَبَّادٍ الْمُهَلَّبِىُّ حَدَّثَنَا عَاصِمٌ الأَحْوَلُ عَنْ أَبِى عُثْمَانَ النَّهْدِىِّ عَنْ أُبَىِّ بْنِ كَعْبٍ قَالَ كَانَ رَجُلٌ مِنَ الأَنْصَارِ بَيْتُهُ أَقْصَى بَيْتٍ بِالْمَدِينَةِ وَكَانَ لاَ تُخْطِئُهُ الصَّلاَةُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم . قَالَ فَتَوَجَّعْتُ لَهُ فَقُلْتُ يَا فُلاَنُ لَوْ أَنَّكَ اشْتَرَيْتَ حِمَارًا يَقِيكَ الرَّمَضَ وَيَرْفَعُكَ مِنَ الْوَقَعِ وَيَقِيكَ هَوَامَّ الأَرْضِ . فَقَالَ وَاللَّهِ مَا أُحِبُّ أَنَّ بَيْتِى بِطُنُبِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ صلى الله عليه وسلم . قَالَ فَحَمَلْتُ بِهِ حِمْلاً حَتَّى أَتَيْتُ بَيْتَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَذَكَرْتُ ذَلِكَ لَهُ فَدَعَاهُ فَسَأَلَهُ فَذَكَرَ لَهُ مِثْلَ ذَلِكَ وَذَكَرَ أَنَّهُ يَرْجُو فِى أَثَرِهِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم « إِنَّ لَكَ مَا احْتَسَبْتَ » .

Bize Ahmed b. Abde, ona Abbâd b. Abbâd el-Mühellebî, ona Asım el-Ahvel, ona Ebu Osman en-Nehdî, ona da Übey b. Ka'b şöyle demiştir: "Ensardan bir adam vardı. Onun evi, Medine'nin (Mescid-i Nebevî'ye) en uzak olan eviydi. Bununla beraber, Rasulullah (sav) ile beraber namaz kılmayı hiç kaçırmazdı. Übey dedi ki 'Ben, ona acıdım ve sen bir merkep satın alsaydın, seni şiddetli sıcaktan korurdu. Ayağına taş değip incinmesinden yüksek tutardı ve yerin zehirli hayvanlarından korurdu.' dedim. Adam, 'Vallahi evimin Muhammed'in (sav) evinin bitişiğinde olmasından hoşlanmam' dedi. Übey dedi ki 'Ben adamın sözünü içimde taşıyarak alındım. Hatta Peygamber'in (sav) evine vararak, adamın dediklerini Ona (sav) anlattım. Bunun üzerine Peygamber (sav) adamı çağırtıp ona bunu sordu. Adam da aynı sözleri tekrar ederek, cemaatle kıldığı namazlardan sevap umduğunu ifade etti. Bunun üzerine Rasulullah (sav) adama: "Gerçekten sana, umduğun (sevap) vardır." buyurdu.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 15, /134

حَدَّثَنَا أَبُو مُوسَى مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا خَالِدُ بْنُ الْحَارِثِ حَدَّثَنَا حُمَيْدٌ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ قَالَ أَرَادَتْ بَنُو سَلِمَةَ أَنْ يَتَحَوَّلُوا مِنْ دِيَارِهِمْ إِلَى قُرْبِ الْمَسْجِدِ فَكَرِهَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم أَنْ يُعْرُوا الْمَدِينَةَ فَقَالَ « يَا بَنِى سَلِمَةَ أَلاَ تَحْتَسِبُونَ آثَارَكُمْ » . فَأَقَامُوا .

Bize Ebu Musa Muhammed b. el-Müsenna, ona Halid b. el-Haris, ona Humeyd, ona da Enes b. Mâlik şöyle demiştir: (Ensâr'dan) Benî Selime kabilesi, (Mescid-i Nebevî’ye uzak olan) evlerinden çıkarak mescidin yakınına gelmek istediler. Hz. Peygamber (sav), (Medine'yi muhafaza eden bu evleri tahliye ederek) Medine çevresini boş bırakmalarını arzu etmedi ve onlara: "Ey Benî Selime! Sizler, (mescide gelip giderken) attığınız adımlarınızın sevabını hesaba katmayacak mısınız?” buyurdu. Bunun üzerine onlar, (taşınmaktan vazgeçip) yerlerinde ikamet ettiler."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 15, /134

حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُحَمَّدٍ حَدَّثَنَا وَكِيعٌ حَدَّثَنَا إِسْرَائِيلُ عَنْ سِمَاكٍ عَنْ عِكْرِمَةَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ كَانَتِ الأَنْصَارُ بَعِيدَةً مَنَازِلُهُمْ مِنَ الْمَسْجِدِ فَأَرَادُوا أَنْ يَقْتَرِبُوا فَنَزَلَتْ ( وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ ) قَالَ فَثَبَتُوا .

Bize Ali b. Muhammed, ona Vekî', ona İsrâil, ona Simâk, ona İkrime, ona da (Abdullah) İbn Abbas şöyle demiştir: Ensârın evleri mescidden (Mescid-i Nebevî’den) uzaktaydı. Yakına gelmek istediler. Bunun üzerine: "Ve biz, onların önden gönderdikleri herşeyi ve bıraktıkları her izi de yazıyoruz" (Yâsîn 36/12) ayeti nazil oldu. İbn Abbas demiştir ki: Onlar da (taşınmaktan vazgeçip evlerinde) kaldılar.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 15, /134

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ سَعِيدٍ الدَّارِمِىُّ حَدَّثَنَا النَّضْرُ بْنُ شُمَيْلٍ حَدَّثَنَا حَمَّادٌ عَنْ ثَابِتٍ عَنْ أَبِى أَيُّوبَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرٍو قَالَ صَلَّيْنَا مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم الْمَغْرِبَ فَرَجَعَ مَنْ رَجَعَ وَعَقَّبَ مَنْ عَقَّبَ فَجَاءَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مُسْرِعًا قَدْ حَفَزَهُ النَّفَسُ و قَدْ حَسَرَ عَنْ رُكْبَتَيْهِ فَقَالَ « أَبْشِرُوا هَذَا رَبُّكُمْ قَدْ فَتَحَ بَابًا مِنْ أَبْوَابِ السَّمَاءِ يُبَاهِى بِكُمُ الْمَلاَئِكَةَ يَقُولُ انْظُرُوا إِلَى عِبَادِى قَدْ قَضَوْا فَرِيضَةً وَهُمْ يَنْتَظِرُونَ أُخْرَى » .

Bize Ahmed b. Saîd ed-Derâmî, ona Nadr b. Şumeyl, ona Hammâd, ona Sabit, ona Ebu Eyyüb, ona da Abdullah b. Amr şöyle demiştir: Biz, Rasulullah (sav) ile beraber akşam namazını kkıldık. Namazdan sonra bazıları evlerine döndü, bazıları ise (ibadete devam ederek) oturdu. Bir süre sonra Rasulullah (sav) kefes nefese kalmış bir şekilde ve diz kapakları açık vaziyette hızlıca geldi ve şöyle buyurdu: "Müjdeleyin! İşte Rabbiniz, göklerin kapılarından birini açtı ve meleklerine sizinle övünüyor. Diyor ki: 'Bakın kullarıma! Bir farz ibadeti eda ettiler ve bir diğerini bekliyorlar.'"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 19, /136

حَدَّثَنَا عُثْمَانُ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا إِسْمَاعِيلُ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ عُمَارَةَ بْنِ غَزِيَّةَ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ كَانَ يَقُولُ « مَنْ صَلَّى فِى مَسْجِدٍ جَمَاعَةً أَرْبَعِينَ لَيْلَةً لاَ تَفُوتُهُ الرَّكْعَةُ الأُولَى مِنْ صَلاَةِ الْعِشَاءِ كَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِهَا عِتْقًا مِنَ النَّارِ » .

Bize Osman b. Ebu Şeybe, ona İsmail b. Ayyâş, ona Ümâre b. Gaziyye, ona Enes b. Malik, ona da Ömer b. el-Hattâb, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: "Kim kırk gece mescitte cemaatla namaz kılar ve bu süre boyunca yatsı namazının ilk rekâtını kaçırmadan kılarsa, Allah ona bunun karşılığında cehennemden azat edilme (kurtuluş) yazacaktır."

Açıklama: Elbani bu "لاَ تَفُوتُهُ الرَّكْعَةُ الأُولَى مِنْ صَلاَةِ الْعِشَاءِ" lafzı dışında bu hadisin hasen olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Mesâcid ve'l-cemaât 18, /136

حدثنا زَكَرِيَّا بْنُ عَدِىٍّ حَدَّثَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ عَمْرٍو عَنِ ابْنِ عَقِيلٍ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْرِىِّ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- أَنَّهُ سَمِعَهُ يَقُولُ :« أَلاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى مَا يُكَفِّرُ اللَّهُ بِهِ الْخَطَايَا وَيَزِيدُ بِهِ فِى الْحَسَنَاتِ؟ ». قَالُوا : بَلَى. قَالَ :« إِسْبَاغُ الْوُضُوءِ عَلَى الْمَكْرُوهَاتِ ، وَكَثْرَةُ الْخُطَا إِلَى الْمَسَاجِدِ ، وَانْتِظَارُ الصَّلاَةِ بَعْدَ الصَّلاَةِ ».

Bize Zekeriyya b. Adî, ona Ubeydullah b. Amr, ona İbn Akîl, ona Saîd b. Müseyyeb, ona da Ebu Saîd el-Hudrî, Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "Allah'ın günahları affetmesine ve sevapları arttırmasına sebep olan şeyleri haber vereyim mi?' Ashâb, 'Evet, Ey Allah'ın Rasulü!' deyince, Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurdu: "Zor durumlarda dahi abdesti tam almak, mescitlere giderken adımları çoğaltmak (namaz için mescide gitmek) ve bir namazdan sonra diğer namazı beklemek."

Açıklama: Hadiste geçen "mescitlere çokça adım atmak" ile kastedilen kişinin mescide ibadet için sık sık gitmesi, bunun için zahmete katlanması ve bu çabanın Allah katındaki değerli olduğudur.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Tahâret 30, 1/546