حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَمْرِو بْنِ السَّرْحِ حَدَّثَنَا ابْنُ وَهْبٍ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ أَنَّ حَبَّانَ بْنَ وَاسِعٍ حَدَّثَهُ أَنَّ أَبَاهُ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدِ بْنِ عَاصِمٍ الْمَازِنِىَّ يَذْكُرُ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم فَذَكَرَ وُضُوءَهُ وَقَالَ: "وَمَسَحَ رَأْسَهُ بِمَاءٍ غَيْرِ فَضْلِ يَدَيْهِ وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا."

Bize Ahmed b. Amr b. Serh, ona İbn Vehb, ona Amr b. Haris, ona Habban b. Vasi', ona babası, ona Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mâzinî, Hz. Peygamber'in abdest alırken görmüş ve bunu nakletmiştir. Abdullah b. Zeyd şöyle demiştir: "Başını, ellerinin artığı olmayan (yeni) bir su ile meshetti. Ayaklarını da temizleyinceye kadar yıkadı."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /35

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ وَيَعْقُوبُ بْنُ كَعْبٍ الأَنْطَاكِىُّ - لَفْظُهُ - قَالاَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ حَرِيزِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَيْسَرَةَ عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ مَعْدِيكَرِبَ قَالَ: "رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَلَمَّا بَلَغَ مَسْحَ رَأْسِهِ وَضَعَ كَفَّيْهِ عَلَى مُقَدَّمِ رَأْسِهِ فَأَمَرَّهُمَا حَتَّى بَلَغَ الْقَفَا ثُمَّ رَدَّهُمَا إِلَى الْمَكَانِ الَّذِى بَدَأَ مِنْهُ." [قَالَ مَحْمُودٌ قَالَ أَخْبَرَنِى حَرِيزٌ.]

Bize Mahmud b Halid ve Yakub b. Ka'b el-Antâkî -hadisin lafzı Yakub'a aittir-, onlara Velid b. Müslim, ona Harîz b. Osman, ona Abdurrahman b. Meysere, ona da Mikdam b. Ma'dikerib şöyle demiştir: "Rasulullah'ı (sav) abdest alırken gördüm. Sıra başını meshetmeye gelince ellerini başının ön tarafına koydu, sonra başının ense kısmına kadar hareket ettirdi. En son ellerini, başladığı yere kadar geri getirdi." [Hadisin ravisi Mahmud şöyle dedi: Velid, bu hadisi Harîz'den naklederken (semâ yoluyla aldığını bildiren) bana dedi ki ifadesini kullandı.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /36

حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ خَالِدٍ وَيَعْقُوبُ بْنُ كَعْبٍ الأَنْطَاكِىُّ - لَفْظُهُ - قَالاَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ عَنْ حَرِيزِ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مَيْسَرَةَ عَنِ الْمِقْدَامِ بْنِ مَعْدِيكَرِبَ قَالَ: "رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَلَمَّا بَلَغَ مَسْحَ رَأْسِهِ وَضَعَ كَفَّيْهِ عَلَى مُقَدَّمِ رَأْسِهِ فَأَمَرَّهُمَا حَتَّى بَلَغَ الْقَفَا ثُمَّ رَدَّهُمَا إِلَى الْمَكَانِ الَّذِى بَدَأَ مِنْهُ." [قَالَ مَحْمُودٌ قَالَ أَخْبَرَنِى حَرِيزٌ.]

Bize Mahmud b Halid ve Yakub b. Ka'b el-Antâkî -hadisin lafzı Yakub'a aittir-, onlara Velid b. Müslim, ona Harîz b. Osman, ona Abdurrahman b. Meysere, ona da Mikdam b. Ma'dikerib şöyle demiştir: "Rasulullah'ı (sav) abdest alırken gördüm. Sıra başını meshetmeye gelince ellerini başının ön tarafına koydu, sonra başının ense kısmına kadar hareket ettirdi. En son ellerini, başladığı yere kadar geri getirdi." [Hadisin ravisi Mahmud şöyle dedi: Velid, bu hadisi Harîz'den naklederken (semâ yoluyla aldığını bildiren) bana dedi ki ifadesini kullandı.]

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 50, /36

حَدَّثَنَا يَعْلَى حَدَّثَنَا سُفْيَانُ عَنْ مُوسَى بْنِ أَبِي عَائِشَةَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شُعَيْبٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَدِّهِ قَالَ جَاءَ أَعْرَابِيٌّ إِلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْأَلُهُ عَنْ الْوُضُوءِ فَأَرَاهُ ثَلَاثًا ثَلَاثًا قَالَ هَذَا الْوُضُوءُ فَمَنْ زَادَ عَلَى هَذَا فَقَدْ أَسَاءَ وَتَعَدَّى وَظَلَمَ

Açıklama: Bu isnad hasendir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Amr b. el-As 6684, 2/633

حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلَالِ بْنِ يَسَافٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ قَيْسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا تَوَضَّأْتَ فَانْتَثِرْ وَإِذَا اسْتَجْمَرْتَ فَأَوْتِرْ

Bize Süfyân b. Uyeyne, ona Mansûr, ona Hilâl b. Yesâf, ona da Seleme b. Kaysf şöyle rivayet etmiştir: Alla Rasûlü (sav) bana "Abdest aldığında burnuna su ver, taş ile taharetlendiğinde tekli sayılarda taş kullan" buyurdu.

Açıklama: İsticmâr, kişinin büyük abdestini yaptıktan sonra (su ve benzeri temizlik malzemelerin bolca bulunmadığı durumlarda) taş ile temizlik yapmasıdır. Bunu yaparken de taşları üç, beş ya da yedi şeklinde tekli sayılarda kullanması Hz. Peygamber tarafından tavsiye edilmiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Seleme b. Kays 19196, 6/451

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مَهْدِيٍّ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلَالِ بْنِ يَسَافٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ قَيْسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا تَوَضَّأْتَ فَانْتَثِرْ وَإِذَا اسْتَجْمَرْتَ فَأَوْتِرْ

Bize Abdurrahman b. Mehdi, ona Süfyân, ona Mansûr, ona Hilâl b. Yesâf, ona da Seleme b. Kays şöyle rivayet etmiştir: Alla Rasûlü (sav) bana "Abdest aldığında burnuna su ver, taş ile taharetlendiğinde tekli sayılarda taş kullan" buyurdu.

Açıklama: İsticmâr, kişinin büyük abdestini yaptıktan sonra (su ve benzeri temizlik malzemelerin bolca bulunmadığı durumlarda) taş ile temizlik yapmasıdır. Bunu yaparken de taşları üç, beş ya da yedi şeklinde tekli sayılarda kullanması Hz. Peygamber tarafından tavsiye edilmiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Seleme b. Kays 19197, 6/452

حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ حَدَّثَنَا مَعْمَرٌ وَالثَّوْرِيُّ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ هِلَالِ بْنِ يَسَافٍ عَنْ سَلَمَةَ بْنِ قَيْسٍ قَالَ قَالَ لِي رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا تَوَضَّأْتَ فَانْتَثِرْ وَإِذَا اسْتَجْمَرْتَ فَأَوْتِرْ

Bize Abdurrezzâk, ona Ma'mer ve Sevrî, onlara Mansûr, ona Hilâl b. Yesâf, ona da Seleme b. Kays şöyle rivayet etmiştir: Alla Rasûlü (sav) bana "Abdest aldığında burnuna su ver, taş ile taharetlendiğinde tekli sayılarda taş kullan" buyurdu.

Açıklama: İsticmâr, kişinin büyük abdestini yaptıktan sonra (su ve benzeri temizlik malzemelerin bolca bulunmadığı durumlarda) taş ile temizlik yapmasıdır. Bunu yaparken de taşları üç, beş ya da yedi şeklinde tekli sayılarda kullanması Hz. Peygamber tarafından tavsiye edilmiştir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Seleme b. Kays 19200, 6/452

حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا أَيُّوبُ بْنُ جَابِرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُصْمٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ قَالَ: "كَانَتِ الصَّلاَةُ خَمْسِينَ وَالْغُسْلُ مِنَ الْجَنَابَةِ سَبْعَ مِرَارٍ وَغَسْلُ الْبَوْلِ مِنَ الثَّوْبِ سَبْعَ مِرَارٍ فَلَمْ يَزَلْ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَسْأَلُ حَتَّى جُعِلَتِ الصَّلاَةُ خَمْسًا وَالْغُسْلُ مِنَ الْجَنَابَةِ مَرَّةً وَغَسْلُ الْبَوْلِ مِنَ الثَّوْبِ مَرَّةً."

Bize Kuteybe b. Said, ona Eyyüb b. Cabir, ona Abdullah b. Usm, ona Abdullah b. Ömer şöyle dedi: "Namaz elli vakit, cünüplükten dolayı yıkanmak ve elbiseden idrarı yıkamak yedişer defaydı. Rasululah (sav), namaz beş vakite, cünüplükten dolayı yıkanmak ve elbiseden idrarı yıkamak birer defaya indirilinceye kadar duaya devam etti."

• Ebû Davud Sünen-i Ebu Davud Tahâret 98, /64

حَدَّثَنَا سُرَيْجُ بْنُ النُّعْمَانِ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ وَهْبٍ الْمِصْرِيُّ عَنْ عَمْرِو بْنِ الْحَارِثِ بْنِ يَعْقُوبَ الْأَنْصَارِيِّ أَنَّ حَبَّانَ بْنَ وَاسِعٍ الْأَنْصَارِيَّ حَدَّثَهُ أَنَّهُ سَمِعَ عَبْدَ اللَّهِ بْنَ زَيْدِ بْنِ عَاصِمٍ الْمَازِنِيَّ يَذْكُرُ أَنَّهُ رَأَى رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تَوَضَّأَ فَمَضْمَضَ ثُمَّ اسْتَنْشَقَ ثُمَّ غَسَلَ وَجْهَهُ ثَلَاثًا وَيَدَهُ الْيُمْنَى ثَلَاثًا وَالْأُخْرَى ثَلَاثًا وَمَسَحَ رَأْسَهُ بِمَاءٍ غَيْرِ فَضْلِ يَدِهِ وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ حَتَّى أَنْقَاهُمَا

Bize Süreyc b. Numan, ona Abdullah b. Vehb el-Mısrî, ona Amr b. Haris b. Yakûb el-Ensarî, ona Habban b. Vâsî el-Ensarî, ona da Abdullah b. Zeyd b. Âsım el-Mâzinî, Hz. Peygamber'i (sav) abdest alırken gördüğünü rivayet etmiştir: Hz. Peygamber (sav) abdest alırken ağzına ve burnuna su verdi, sonra üç kere yüzünü, üç kere sağ kolunu, üç kere sol kolunu yıkadı. Sonra eline yeniden su alarak başını mesh etti ve ayaklarını tertemiz olacak şekilde yıkadı.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Zeyd b. Asım el-Mazinî 16581, 5/629

حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ يَعْنِي ابْنَ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا الْأَوْزَاعِيُّ حَدَّثَنِي الْمُطَّلِبُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ حَنْطَبٍ أَنَّ ابْنَ عَبَّاسٍ كَانَ يَتَوَضَّأُ مَرَّةً مَرَّةً وَيُسْنِدُ ذَلِكَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَأَنَّ ابْنَ عُمَرَ كَانَ يَتَوَضَّأُ ثَلَاثًا ثَلَاثًا وَيُسْنِدُ ذَلِكَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ

Açıklama: Bu hadisin iki senedinden İbn Abbâs rivayeti sahih li gayrihtir. İbn Ömer rivayeti ise zayıftır. İbn Ömer rivâyeti ayrıca mevkuf olarak rivâyet edilmiştir ve bu tariki sahihtir.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Abdullah b. Ömer b. el-Hattab 4966, 2/311