حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا ابْنُ عُلَيَّةَ عَنْ رَوْحِ بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَقِيلٍ عَنِ الرُّبَيِّعِ قَالَتْ: أَتَانِى ابْنُ عَبَّاسٍ فَسَأَلَنِى عَنْ هَذَا الْحَدِيثِ - تَعْنِى حَدِيثَهَا الَّذِى ذَكَرَتْ: ’أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ، وَغَسَلَ رِجْلَيْهِ’ - فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: ’إِنَّ النَّاسَ أَبَوْا إِلاَّ الْغَسْلَ، وَلاَ أَجِدُ فِى كِتَابِ اللَّهِ إِلاَّ الْمَسْحَ.’

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona (İsmail) İbn Uleyye, ona Ravh b. Kasım, ona da Abdullah b. Muhammed b. Akîl, Rubeyyi'in (bt. Muavviz) şöyle dediğini rivayet etmiştir: İbn Abbas bana gelerek, 'Hz. Peygamber'in (sav) abdest alırken ayaklarını yıkadığını' bildirdiğim hadisi sordu ve sonra şöyle dedi: 'İnsanlar (ayakları) yıkamak dışında başka bir şeyi kabul etmiyorlar. Ancak ben Allah'ın Kitabı'nda sadece ayakları mesh etmeyi buluyorum.' dedi.

Açıklama: Elbani ...فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ إِنَّ النَّاسَ kısmı dışındaki bölümün hasen olduğunu ifade etmiştir

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 56, /83

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمُصَفَّى الْحِمْصِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ حِمْيَرَ عَنِ ابْنِ لَهِيعَةَ حَدَّثَنِى يَزِيدُ بْنُ عَمْرٍو الْمَعَافِرِىُّ عَنْ أَبِى عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْحُبُلِىِّ عَنِ الْمُسْتَوْرِدِ بْنِ شَدَّادٍ قَالَ: رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم تَوَضَّأَ فَخَلَّلَ أَصَابِعَ رِجْلَيْهِ بِخِنْصِرِهِ. [قَالَ أَبُو الْحَسَنِ بْنُ سَلَمَةَ: حَدَّثَنَا خَازِمُ بْنُ يَحْيَى الْحُلْوَانِىُّ حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا ابْنُ لَهِيعَةَ فَذَكَرَ نَحْوَهُ.]

Bize Muhammed b. Musaffa el-Hımsî, ona Muhammed b. Hımyer, ona İbn Lehîa, ona Yezid b. Amr el-Meâfirî, ona da Ebu Abdurrahman el-Hubulî, Müstevrid b. Şeddad'ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: Rasulullah’ı (sav) abdest alırken serçe parmağı ile her iki ayak parmaklarının arasını ovaladığını gördüm. [Bize Ebu'l-Hasen b. Seleme, ona Hazim b. Yahya el-Hulvânî, ona Kuteybe, ona da İbn Lehîa hadisin benzerini nakletmiştir.]

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 54, /82

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سُلَيْمٍ الطَّائِفِىُّ عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ كَثِيرٍ عَنْ عَاصِمِ بْنِ لَقِيطِ بْنِ صَبِرَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "أَسْبِغِ الْوُضُوءَ، وَخَلِّلْ بَيْنَ الأَصَابِعِ."

Bize Ebû Bekir b. Ebu Şeybe, ona Yahya b. Süleym et-Tâifî, ona İsmail b. Kesir, ona Asım b. Lakît b. Sabıra, ona da babası (Lakît b. Amr) Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Abdesti (adaplarına özen göstererek) tastamam al; parmaklarını arala (suyu aralarına geçir)."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 54, /82

قَالَ الْقَطَّانُ حَدَّثَنَا أَبُو حَاتِمٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْمُؤْمِنِ بْنُ عَلِىٍّ حَدَّثَنَا عَبْدُ السَّلاَمِ بْنُ حَرْبٍ عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَائِشَةَ قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ."

Bize (Ahmed b. Sinan) Kattân, ona Ebu Hâtim, ona Abdulmü’min b. Ali, ona Abdüsselam b. Harb, ona Hişam b. Urve, ona babası (Urve b. Zübeyr), ona da Âişe Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "(ٍİyi yıkanmadığı için) Ateşte yanacak olan topukların vay haline!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /82

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الصَّبَّاحِ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ رَجَاءٍ الْمَكِّىُّ عَنِ ابْنِ عَجْلاَنَ؛ (ح) وَحَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ سَعِيدٍ وَأَبُو خَالِدٍ الأَحْمَرُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَجْلاَنَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى سَعِيدٍ عَنْ أَبِى سَلَمَةَ قَالَ: رَأَتْ عَائِشَةُ عَبْدَ الرَّحْمَنِ وَهُوَ يَتَوَضَّأُ، فَقَالَتْ: ’أَسْبِغِ الْوُضُوءَ، فَإِنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "وَيْلٌ لِلْعَرَاقِيبِ مِنَ النَّارِ".’

Bize Muhammed b. Sabbah, ona Abdullah b. Reca el-Mekkî, ona İbn Aclân; (T) Bize Ebu Bekir b. Ebî Şeybe, ona Yahya b. Said ve Ebu Halid el-Ahmer, onlara Muhammed b. Aclân, ona Said b. Ebu Said, ona da Ebu Seleme (b. Abdurrahman) şöyle rivayet etmiştir: Âişe (r.), (kardeşi) Abdurrahmân'ı abdest alırken gördü ve ona: 'Abdesti (şartlarına ve adaplarına özen göstererek) tastamam al. Zira ben Rasulullah'ı (sav): "(ٍİyi yıkanmadığı için) Ateşte yanacak olan topukların vay haline!" buyururken işittim.' dedi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /83

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الْمَلِكِ بْنِ أَبِى الشَّوَارِبِ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ الْمُخْتَارِ حَدَّثَنَا سُهَيْلٌ عَنْ أَبِيهِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ."

Bize Muhammed b. Abdulmelik b. Ebu Şevârib, ona Abdülaziz b. Muhtar, ona Süheyl (b. Ebu Salih), ona babası (Ebu Salih es-Semmâm), ona da Ebu Hureyre, Rasulullah’ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "(ٍİyi yıkanmadığı için) Ateşte yanacak olan topukların vay haline!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /83

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ أَبِى كَرِبٍ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ: "وَيْلٌ لِلْعَرَاقِيبِ مِنَ النَّارِ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ebu’l-Ahvas (Sellâm b. Süleym), ona Ebu İshak (Amr b. Abdullah), ona Said b. Ebu Kerb, ona da Câbir b. Abdullah, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "(ٍİyi yıkanmadığı için) Ateşte yanacak olan topukların vay haline!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /83

حَدَّثَنَا الْعَبَّاسُ بْنُ عُثْمَانَ وَعُثْمَانُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ الدِّمَشْقِيَّانِ قَالاَ حَدَّثَنَا الْوَلِيدُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا شَيْبَةُ بْنُ الأَحْنَفِ عَنْ أَبِى سَلاَّمٍ الأَسْوَدِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ الأَشْعَرِىِّ حَدَّثَنِى أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الأَشْعَرِىُّ عَنْ خَالِدِ بْنِ الْوَلِيدِ وَيَزِيدَ بْنِ أَبِى سُفْيَانَ وَشُرَحْبِيلَ ابْنِ حَسَنَةَ وَعَمْرِو بْنِ الْعَاصِ كُلُّ هَؤُلاَءِ سَمِعُوا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ: "أَتِمُّوا الْوُضُوءَ؛ وَيْلٌ لِلأَعْقَابِ مِنَ النَّارِ."

Bize Abbas b. Osman ed-Dimeşkî ve Osman b. İsmail ed-Dımeşkî, onlara Velid b. Müslim, ona Şeybe b. Ahnef, ona Ebu Sellâm el-Esved, ona Ebu Salih el-Eşarî, ona Ebu Abdullah el-Eşarî, ona da Hâlid b. Velîd, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Abdesti (adaplarına özen göstererek) tastamam alınız; (ٍİyi yıkanmadığı için) Ateşte yanacak olan topukların vay haline!"

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 55, /83

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو الأَحْوَصِ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ أَبِى حَيَّةَ قَالَ: رَأَيْتُ عَلِيًّا تَوَضَّأَ، فَغَسَلَ قَدَمَيْهِ إِلَى الْكَعْبَيْنِ. ثُمَّ قَالَ: ’أَرَدْتُ أَنْ أُرِيَكُمْ طُهُورَ نَبِيِّكُمْ صلى الله عليه وسلم.’

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Ebu Ahvas, ona da Ebû İshak (es-SEbiî), Ebu Hayye’nin (Amr b. Abdullah) şöyle dediğini rivayet etmiştir: Ben, Hz. Ali’nin abdest alırken, ayaklarını topuklarına kadar yıkadığını gördüm. Hz. Ali (abdestini tamamladıktan) sonra: 'Peygamberiniz’in (sav) abdestini size göstermek istedim.' dedi.

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 56, /83

حَدَّثَنَا عَلْقَمَةُ بْنُ عَمْرٍو الدَّارِمِىُّ حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ عَيَّاشٍ عَنْ أَبِى إِسْحَاقَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَطَاءٍ الْبَجَلِىِّ عَنْ عُقْبَةَ بْنِ عَامِرٍ الْجُهَنِىِّ عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَتَوَضَّأُ، فَيُحْسِنُ الْوُضُوءَ، ثُمَّ يَقُولُ، ’أَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ’، إِلاَّ فُتِحَتْ لَهُ ثَمَانِيَةُ أَبْوَابِ الْجَنَّةِ، يَدْخُلُ مِنْ أَيِّهَا شَاءَ."

Bize Alkame b. Amr ed-Darimî, ona Ebu Bekir b. Ayyâş, ona Ebu İshak (es-Sebî'î), ona Abdullah b. Ata el-Becelî, ona Ukbe b. Âmir el-Cühenî, ona da Ömer b. Hattâb, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Bir Müslüman abdest alır, bunu da (şartlarına ve adabına özen göstererek) güzelce yaparsa, sonra da 'eşhedü en lâ ilâhe illallah ve enne Muhammeden abduhû ve rasûlühû (Şehadet ederim ki Allah'tan başka ilah yoktur ve Muhammed O'nun kulu ve elçisidir)' derse, cennetin sekiz kapısı birden ona açılır ve o kişi dilediği kapıdan cennete girer."

• İbn Mâce Sünen-i İbn Mâce Tahâret ve sünenüha 60, /85