حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ وَعَبْدُ الْوَارِثِ بْنُ عَبْدِ الصَّمَدِ كُلُّهُمْ عَنْ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ عَبْدِ الْوَارِثِ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ أَيُّوبَ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ الأَنْصَارِىِّ ح وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ عَنْ عَبْدِ الرَّزَّاقِ عَنِ الثَّوْرِىِّ عَنْ خَالِدٍ الْحَذَّاءِ عَنْ أَبِى قِلاَبَةَ عَنْ ثَابِتِ بْنِ الضَّحَّاكِ قَالَ قَالَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم « مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الإِسْلاَمِ كَاذِبًا مُتَعَمِّدًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَىْءٍ عَذَّبَهُ اللَّهُ بِهِ فِى نَارِ جَهَنَّمَ » . هَذَا حَدِيثُ سُفْيَانَ . وَأَمَّا شُعْبَةُ فَحَدِيثُهُ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « مَنْ حَلَفَ بِمِلَّةٍ سِوَى الإِسْلاَمِ كَاذِبًا فَهُوَ كَمَا قَالَ وَمَنْ ذَبَحَ نَفْسَهُ بِشَىْءٍ ذُبِحَ بِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ » .

Bize İshak b. İbrahim, İshak b. Mansur ve Abdülvâris b. Abdüssamed hepsi Abdussamed b. Abdülvaris'ten, ona Şu'be, ona Eyyüb, ona Ebu Kılâbe, ona da Sâbit b. Dahhâk el-Ensârî rivayet etmiştir. (T) Bize Muhammed b. Râfi, ona Abdürrezzak, ona Sevrî, ona Hâlid el-Hazzâ, ona Ebû Kılâbe, ona da Sâbit b. ed-Dahhâk Hz. Peygamber (sav)'den şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan yere kasten yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Her kim kendini bir şeyle öldürürse Allah o kişiye cehennem ateşinde o şeyle azap eder." Süfyan'ın hadisi bu­ şekildedir. Şu'be'nin rivayetine göre ise Rasulüllah (sav) şöyle buyurmuştur: "Her kim İslâm'dan başka bir dinden olduğuna dair yalan olarak yemin eder­se, o kimse dediği gibidir. Ve her kim kendini bir şeyle keserek öldürürse, kıymet gününde de o şeyle kesilir."

Açıklama: Başka bir dine mensup olma iddiası, şaka ya da yalan bile olsa, mazur görülmemiş hatta iddiasının gerçek olarak kabul edileceği vurgulanmıştır.

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 304, /67

أَخْبَرَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ بْنُ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ عَبْدِ الْوَارِثِ قَالَ حَدَّثَنِى أَبِى { عَنْ أَبِيهِ } عَنْ أَيُّوبَ عَنْ وَهْبِ بْنِ كَيْسَانَ عَنْ عُرْوَةَ عَنْ عَائِشَةَ أَنَّ أَخَا أَبِى الْقُعَيْسِ اسْتَأْذَنَ عَلَى عَائِشَةَ بَعْدَ آيَةِ الْحِجَابِ فَأَبَتْ أَنْ تَأْذَنَ لَهُ فَذُكِرَ ذَلِكَ لِلنَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ « ائْذَنِى لَهُ فَإِنَّهُ عَمُّكِ » . فَقُلْتُ إِنَّمَا أَرْضَعَتْنِى الْمَرْأَةُ وَلَمْ يُرْضِعْنِى الرَّجُلُ . فَقَالَ « إِنَّهُ عَمُّكِ فَلْيَلِجْ عَلَيْكِ » .

• Nesâî Sünen-i Nesâî Nikah 52, /2302

حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بن عَبْدِ اللَّهِ الْحَضْرَمِيُّ ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ بن عَبْدِ الصَّمَدِ ، حَدَّثَنَا حَرْبُ بن مَيْمُونٍ ، عَنِ النَّضْرِ بن أَنَسٍ ، عَنْ أَنَسِ بن مَالِكٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، قَالَ : قَالَ لِيَ النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : يَا ذَا الأُذُنَيْنِ .

• Taberânî Mu'cem-i kebîr Enes b. Malik el-Ensarî 662, 1/205

501 - أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ الْخَطِيبُ بِالْأَهْوَازِ، قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ بْنُ عَبْدِ الصَّمَدِ بْنِ عَبْدِ الْوَارِثِ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي، قَالَ: حَدَّثَنَا شُعْبَةُ، عَنْ سُهَيْلٍ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «لَا تَبْدَؤُوا أَهْلَ الْكِتَابِ بِالسَّلَامِ، وَإِذَا رَأَيْتُمُوهُمْ فِي طَرِيقٍ، فَاضْطَرُّوهُمْ إِلَى أَضْيَقِهِ».

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban Birr ve'l-İhsan 501, 2/253

وَحَدَّثَنِيهِ إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ - يَعْنِى ابْنَ عَبْدِ الْوَارِثِ - قَالَ سَمِعْتُ أَبِى يُحَدِّثُ حَدَّثَنَا الْحُسَيْنُ عَنْ يَحْيَى حَدَّثَنِى أَبُو سَعِيدٍ مَوْلَى الْمَهْرِىِّ حَدَّثَنِى أَبُو سَعِيدٍ الْخُدْرِىُّ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ بَعَثَ بَعْثًا بمثله: "أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم بَعَثَ بَعْثًا إِلَى بَنِى لِحْيَانَ - مِنْ هُذَيْلٍ - فَقَالَ لِيَنْبَعِثْ مِنْ كُلِّ رَجُلَيْنِ أَحَدُهُمَا وَالأَجْرُ بَيْنَهُمَا."

Bize İshak b. Mansur, ona Abdussamed b. Abdülvâris, ona babası, ona Hüseyin, ona Yahya, ona Mehrî'nin azadlısı Ebu Said, ona da Ebu Said el-Hudrî, Rasulullah'ın elçi olarak bir müfreze gön­derdiğine dair hadisi benzer lafızlarla şöyle rivayet etmiştir: "Rasulullah (sav), Hüzeyl kabilesinden olan Lihyânoğullarına şu buyruğunu ulaştırmak üzere bir elçi göndermişti: 'Gazaya katılmanın sevabı aralarında ortak olmak üzere, aranızdan iki kişiden biri gazveye katılsın'."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmâre 4905, /809

حَدَّثَنَا أَبُو مَعْمَرٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ عَنْ عَبْدِ الْعَزِيزِ بْنِ صُهَيْبٍ عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ - رضى الله عنه - قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم يَتَعَوَّذُ يَقُولُ « اللَّهُمَّ إِنِّى أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَسَلِ ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْهَرَمِ ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ » .

Bize Ebu Ma'mer, ona Abdülvaris, ona Abdülaziz b. Suhayb, ona da Enes b. Malik (ra) şöyle rivayet etmiştir: Rasulullah (sav) Rabb'ine sığınarak şöyle dua ederdi: "Allah'ım! Tembellikten sana sığınırım! Korkaklıktan sana sığınırım! Yaşlılıkta bunamaktan sana sığınırım! Cimrilikten sana sığınırım!"

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Da'vât 42, 2/555

وَعَنْ سَمُرَةَ عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ

Açıklama: Sahih li gayrihtir. Bu isnadı ise zayıftır.

• Ahmed b. Hanbel Müsned-i Ahmed Semure b. Cündeb 20371, 6/751

وَحَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ بْنُ عَبْدِ الصَّمَدِ حَدَّثَنِى أَبِى عَنْ جَدِّى عَنْ أَيُّوبَ عَنْ نَافِعٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ - رضى الله عنهما - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم بِمِثْلِهِ وَلَمْ يَقُلْ فِى رَمَضَانَ.

• Müslim Sahîh-i Müslim Sıyâm 2565, /429

حدثنا أبو معمر قال حدثنا عبد الوارث عن الحسين عن عبد الله بن بريدة قال حدثنا يحيى بن يعمر أن أبا الأسود الدؤلي حدثه أنه سمع أبا ذر قال سمعت النبي صلى الله عليه وسلم يقول : لا يرمى رجل رجلا بالفسوق ولا يرميه بالكفر إلا ارتدت عليه إن لم يكن صاحبه كذلك

• Buhârî el-Edebü'l-Müfred 432, /346

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ بن أَحْمَدَ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْوَارِثِ بن عَبْدِ الصَّمَدِ، حَدَّثَنَا أَبِي، حَدَّثَنَا حَبِيبُ بن أَبِي ثَابِتٍ، عَنْ عَمْرِو بن هُرْمُزٍ، عَنْ عِكْرِمَةَ، عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ،أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَعَائِشَةَ، اغْتَسَلا مِنْ إِنَاءٍ وَاحِدٍ مِنْ جَنَابَةٍ، وتَوَضَّيَا جَمِيعًا لِلصَّلاةِ.