أَخْبَرَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ الْمُنْذِرِ الْحِزَامِىُّ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ إِسْمَاعِيلَ بْنِ أَبِى فُدَيْكٍ حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ سُفْيَانَ مَوْلَى الأَسْلَمِيِّينَ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "إِنَّ اللَّهَ مَعَ الدَّائِنِ حَتَّى يُقْضَى دَيْنُهُ مَا لَمْ يَكُنْ فِيمَا يَكْرَهُ اللَّهُ." [قَالَ وَكَانَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ يَقُولُ لِخَازِنِهِ: اذْهَبْ فَخُذْ لِى بِدَيْنٍ، فَإِنِّى أَكْرَهُ أَنْ أَبِيتَ لَيْلَةً إِلاَّ وَاللَّهُ مَعِى بَعْدَ مَا سَمِعْتُ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم.]

Bize İbrahim b. Münzir el-Hizâmî, ona Muhammed b. İsmail b. Ebu Füdeyk, ona Eslemlilerin azatlısı Said b. Süfyan, ona Cafer b. Muhammed (Sâdık), ona babası (Muhammed Bâkır), ona da Abdullah b. Cafer, Rasulullah’ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Şüphe yok ki Allah, borç Allah'ın kerih gördüğü şeylerde olmadığı sürece, borç ödeninceye kadar borçluyla beraberdir." [Abdullah b. Cafer hizmetçisine şöyle derdi: Git benim için borçlanarak bir şeyler al. Çünkü ben, Rasulullah'tan (sav) duyduğum bu hadisten sonra, Allah'ın benimle olmaksızın bir gece geçirmeyi istemiyorum.]

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 55, 3/1690

حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ الرَّبِيعِ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ عَنْ مُحَارِبٍ قَالَ سَمِعْتُ جَابِراً : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- وَزَنَ لَهُمْ دَرَاهِمَ فَأَرْجَحَهَا.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 46, 3/1683

حَدَّثَنَا عَفَّانُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ حَدَّثَنَا أَبُو جَعْفَرٍ الْخَطْمِىُّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ كَعْبٍ الْقُرَظِىِّ عَنْ أَبِى قَتَادَةَ قَالَ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَقُولُ :« مَنْ نَفَّسَ عَنْ غَرِيمِهِ أَوْ مَحَا عَنْهُ كَانَ فِى ظِلِّ الْعَرْشِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 50, 3/1687

أَخْبَرَنَا سَعِيدُ بْنُ عَامِرٍ وَأَبُو الْوَلِيدِ عَنْ شُعْبَةَ عَنْ عُثْمَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَوْهَبٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِى قَتَادَةَ عَنْ أَبِيهِ : أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أُتِىَ بِرَجُلٍ لِيُصَلِّىَ عَلَيْهِ فَقَالَ :« صَلُّوا عَلَى صَاحِبِكُمْ فَإِنَّ عَلَيْهِ دَيْناً ». قَالَ أَبُو قَتَادَةَ : هُوَ عَلَىَّ يَا رَسُولَ اللَّهِ. قَالَ :« بِالْوَفَاءِ؟ ». قَالَ : بِالْوَفَاءِ. قَالَ : فَصَلَّى عَلَيْهِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 53, 3/1689

أَخْبَرَنَا عُبَيْدُ اللَّهِ بْنُ مُوسَى عَنْ سُفْيَانَ عَنْ أَبِى الزِّنَادِ عَنِ الأَعْرَجِ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "وَالَّذِى نَفْسِى بِيَدِهِ مَا عَلَى الأَرْضِ مُؤْمِنٌ إِلاَّ وَأَنَا أَوْلَى النَّاسِ بِهِ. فَمَنْ تَرَكَ دَيْناً أَوْ ضَيَاعاً فَلأُدْعَ لَهُ فَأَنَا مَوْلاَهُ، وَمَنْ تَرَكَ مَالاً فَلِعَصَبَتِهِ مَنْ كَانَ." [قَالَ عَبْدُ اللَّهِ ضَيَاعاً يَعْنِى عِيَالاً. وَقَالَ فَلأُدْعَ لَهُ يَعْنِى ادْعُونِى لَهُ أَقْضِى عَنْهُ.]

Bize Ubeydullah b. Musa, ona Süfyan (es-Sevrî), ona Ebu Zinâd (Abdullah b. Zekvan), ona A'rec (Abdurrahman b. Hürmüz), ona da Ebu Hureyre, Rasulullah'ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Canım kudret elinde olan Allah'a (cc) yemin ederim ki, şu yeryüzündeki her bir mümine insanların en yakını benimdir. Bu sebeple kim geride bir borç ya da bir yük bırakırsa, beni haberdar edin. Zira onun velisi benimdir. Kim de bir mal bırakırsa, kim olduğuna bakılmaksızın malı asabesine aittir." [Abdullah (Dârimî) şöyle demiştir: Hadiste geçen 'yük' ile kast edilen, çoluk çocuktur. 'Haberdar edileyim' ifadesi ise 'Beni çağırın, onun adına ben ödeyeceğim' demektir.]

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 54, 3/1690

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْمِنْهَالِ حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ أَبِى عَرُوبَةَ عَنْ قَتَادَةَ عَنِ الْحَسَنِ عَنْ سَمُرَةَ بْنِ جُنْدُبٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم: "عَلَى الْيَدِ مَا أَخَذَتْ حَتَّى تُؤَدِّيَهُ."

Bize Muhammed b. Minhâl, ona Yezid b. Zürey, ona Said b. Ebu Arûbe, ona Katâde (b. Diâme), ona Hasan (el-Basrî), ona da Semüre b. Cundeb, Rasulullah’ın (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: "Bir kişinin almış olduğu şey (borç veya ödünç mal), geri iade edilinceye kadar sahibinin üzerinde bir yüktür."

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 56, 3/1691

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ حَدَّثَنَا طَلْقُ بْنُ غَنَّامٍ عَنْ شَرِيكٍ وَقَيْسٍ عَنْ أَبِى حَصِينٍ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ :« أَدِّ إِلَى مَنِ ائْتَمَنَكَ ، وَلاَ تَخُنْ مَنْ خَانَكَ ».

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: لاَ تَخُنْ مَنْ خَانَكَ

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 57, 3/1692

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يُوسُفَ عَنْ سُفْيَانَ عَنْ سِمَاكِ بْنِ حَرْبٍ عَنْ سُوَيْدِ بْنِ قَيْسٍ قَالَ : جَلَبْتُ أَنَا وَمَخْرَمَةُ الْعَبْدِىُّ بَزًّا مِنَ الْبَحْرَيْنِ إِلَى مَكَّةَ ، فَأَتَانَا رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَمْشِى فَسَاوَمَنَا بِسَرَاوِيلَ أَوِ اشْتَرَى مِنَّا سَرَاوِيلَ وَثَمَّ وَزَّانٌ يَزِنُ بِالأَجْرِ ، فَقَالَ لِلْوَزَّانِ :« زِنْ وَأَرْجِحْ ». فَلَمَّا ذَهَبَ يَمْشِى قَالُوا : هَذَا رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم-.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 47, 3/1684

أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ الْعَلاَءِ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنِ الْوَلِيدِ بْنِ كَثِيرٍ قَالَ حَدَّثَنِى عَمْرُو بْنُ شُعَيْبٍ عَنْ عَمْرٍو وَعَاصِمٍ ابْنَىْ سُفْيَانَ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ رَبِيعَةَ الثَّقَفِىِّ : أَنَّ سُفْيَانَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ وَجَدَ عَيْبَةً فَأَتَى بِهَا عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ فَقَالَ : عَرِّفْهَا سَنَةً ، فَإِنْ عُرِفَتْ فَذَاكَ ، وَإِلاَّ فَهِىَ لَكَ. فَلَمْ تُعْرَفْ فَلَقِيَهُ بِهَا فِى الْعَامِ الْمُقْبِلِ فِى الْمَوْسِمِ فَذَكَرَهَا لَهُ فَقَالَ عُمَرُ : هِىَ لَكَ ، فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- أَمَرَنَا بِذَلِكَ. قَالَ : لاَ حَاجَةَ لِى بِهَا. فَقَبَضَهَا عُمَرُ فَجَعَلَهَا فِى بَيْتِ الْمَالِ.

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 59, 3/1693

أَخْبَرَنَا مُعَاذُ بْنُ هَانِئٍ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ حَدَّثَنَا حَرْبُ بْنُ شَدَّادٍ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ كَثِيرٍ حَدَّثَنَا أَبُو سَلَمَةَ حَدَّثَنَا أَبُو هُرَيْرَةَ : أَنَّهُ عَامَ فُتِحَتْ مَكَّةُ قَامَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- فَقَالَ :« إِنَّ اللَّهَ حَبَسَ عَنْ مَكَّةَ الْفِيلَ وَسَلَّطَ عَلَيْهِمْ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- وَالْمُؤْمِنِينَ ، أَلاَ وَإِنَّهَا لَمْ تَحِلَّ لأَحَدٍ قَبْلِى وَلاَ تَحِلُّ لأَحَدٍ بَعْدِى ، أَلاَ وَإِنَّهَا سَاعَتِى هَذِهِ حَرَامٌ لاَ يُخْتَلَى خَلاَهَا ، وَلاَ يُعْضَدُ شَجَرُهَا ، وَلاَ تُلْتَقَطُ سَاقِطَتُهَا إِلاَّ لِمُنْشِدٍ ».

• Dârimî Sünen-i Dârimî Buyû' 60, 3/1694