حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنا شُعْبَةُ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ، عَنْ أَخِيهِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ أَبِي أَيُّوبَ الأَنْصَارِيِّ، عَنِ النَّبِيِّ قَالَ: " إِذَا عَطَسَ أَحَدُكُمْ فَلْيَقُلْ: الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى كُلِّ حَالٍ، وَلْيَقُلِ الَّذِي يُشَمِّتُهُ: يَرْحَمُكَ اللَّهُ، وَلْيَرُدَّ عَلَيْهِ: يَهْدِيكَ اللَّهُ، وَيُصْلِحُ بَالَكَ "

Açıklama: Muhaddisler ravilerden İbn Ebu Leyla Muhammed b. Abdurrahman el-Ensarî'nin hafızası açısından tenkid etektedirler. (İbn Ebî Hatim, el-Cerh vet-Tadil, XIII, 394) Darekutnî onun sika olduğunu belirtmekle birlikte İbn Ebî Leyla'nın seyyiul hıfz ve zayıf bir ravi olduğunu da dile getirmektedir.( İbn Züreyk, Men tekelleme fihi Darekutnî, III, 121). Aynî oun için sika demektedir. (Aynî, Maganil-Ahyar, VI,63). Kadılık yapan İbn Ebî Leylâ'nin fakih olarak maklub olarak naklettiği rivayete dayanan tenkidi muhaddislerin fakihlere tenkidlerinde ihtiyatlı davranmayı gerektirir. Darekutnî hafızasını konusunda zayıf demekle birlikte onun sika olduğunu dile getirmiş olması da bu durumu ortaya koyar.

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 697, 1/435

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِي نُعَيْمٍ، قَالَ: " مَاتَ مُغِيرَةُ بَعْدَ مَنْصُورٍ سَنَةَ اثْنَتَيْنِ وَثَلاثِينَ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 693, 1/434

حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنا شُعْبَةُ، عَنِ الرُّكَيْنِ بْنِ الرَّبِيعِ، قَالَ: سَمِعْتُ أَبَا طَلْقٍ يُحَدِّثُ، عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ: أَنَّهُ " رُفِعَ إِلَيْهِ فِي رَجُلٍ عَجَزَ أَنْ يَأْتِيَ امْرَأَتَهُ فَأَجَّلَهُ سَنَةٍ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 695, 1/434

حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنا شُعْبَةُ، عَنِ ابْنِ أَبِي لَيْلَى، عَنْ أَخِيهِ عِيسَى، عَنْ أَبِيهِ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلّى اللَّهُ عَليْهِ وَسَلَّمَ: " إِذَا أَشْعَرَ فَكُلْ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 696, 1/435

حَدَّثَنَا صَالِحٌ، نا عَلِيٌّ، قَالَ: سَمِعْتُ يَحْيَى، يَقُولُ: " كَانَ ابْنُ أَبِي لَيْلَى سَيِّئَ الْحِفْظِ جِدًّا.

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 698, 1/435

حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ أَبِي نُعَيْمٍ، قَالَ: " مَاتَ ابْنُ أَبِي لَيْلَى سَنَةَ خَمْسٍ وَأَرْبَعِينَ وَمِائَةٍ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 699, 1/435

حَدَّثَنَا أَبُو سَعِيدٍ، نا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الأَجْلَحِ، قَالَ: " رَأَيْتُ ابْنَ أَبِي لَيْلَى يَخْضِبُ بِالْوَسْمَةِ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 700, 1/436

حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنا شُعْبَةُ، عَنْ إِسْمَاعِيلَ، عَنْ قَيْسٍ، قَالَ: سَمِعْتُ الزُّبَيْرَ، يَقُولُ: " مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمْ أَنْ تَكُونَ لَهُ خَبِيئَةٌ مِنْ عَمَلٍ صَالِحٍ فَلْيَفْعَلْ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 701, 1/436

حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنا شُعْبَةُ، عَنْ إِسْمَاعِيلَ بْنِ أَبِي خَالِدٍ، عَنْ قَيْسٍ يَعْنِي ابْنَ أَبِي حَازِمٍ، قَالَ: دَخَلْنَا عَلَى خَبَّابٍ نَعُودُهُ، فَقَالَ: لَوْلا أَنَّ النَّبِيَّ صَلّى اللَّهُ عَليْهِ وَسَلَّمَ " نَهَى أَنْ نَدْعُوَ بِالْمَوْتِ "، لَدَعَوْتُ بِهِ .

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 702, 1/436

حَدَّثَنَا عَلِيٌّ، أنا شُعْبَةُ، عَنْ إِسْمَاعِيلَ، عَنِ الشَّعْبِيِّ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ، أَنَّهُ " صَلَّى عَلَى أَخِيهِ وَأُمِّهِ أُمِّ كُلْثُومٍ بِنْتِ عَلِيٍّ فَجَعَلَ الْغُلامَ مِمَّا يَلِي الإِمَامَ وَالْمَرْأَةَ فَوْقَ ذَلِكَ "

• İbn Ca'd el-Cevherî Müsned-i İbn Ca'd Şu'be b. Haccâc 703, 1/436