"ابدأ بنفسك فتصدق عليها، فإن فضل شيء فلأهلك، فإن فضل شيء عن أهلك فلذي قرابتك، فإن فضل شيء عن ذي قرابتك فهكذا وهكذا"

"Önce kendinden başla ve gerekli harcamayı yap. Eğer artacak olursa, o ailenindir. Eğer ailenden de bir şeyler arta kalırsa, o akrabalarınındır. Şayet akrabalarından da bir şey artacak olursa, şöyle, şöyle yap."

Açıklama: Hz. Peygamber, Beni Uzre kabilesinden bir adamın, kölesini (ölümünden sonra tahakkuk etmek üzere) azlettiğini duyunca, adama "Senin o kölenin mülkiyetinden başka malın var mı?" diye sordu. Adam 'Hayır' dedi. Bunun üzerine Rasulullah (sav): "Bu köleyi benden kim satın alır?" diye ashabına sordu. Nuaym b. Abdullah el-Adevî onu, sekiz yüz dirheme satın aldı ve parayı Rasulullah'a getirdi. Hz. Peygamber (sav) onu adama verdi ve "Bunu öncelikle kendi ihtiyaçların için harca. Eğer bir şey artarsa, ailene; ailenin ihtiyaçlarından sonra bir şey artarsa akrabalarına; akrabalarına harcadıktan sonra artan olursa da bu şekilde harca" buyurdu. Yani O (sav) önünde, sağında, solunda (yani çevrende) muhtaç kim varsa (onlara harca) diyordu. Bu rivayeti, Müslim, Sahîh-i Müslim'de M002313, M002313-2, İbn Hibban, Sahih-i İbn Hibban'da İHS003339, Nesai, Sünen-i Nesâî'de N002547 N004656 nakletmişlerdir. Bu uygulamasıyla Hz. Peygamber, infak kültürünü inşa etmiş, itidali, hakkı korumayı ve desteğine muhtaç olan insanların mağdur bırakılmaması gerektiğini öğretmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 33, 1/23

وَقَالَ يَحْيَى حَدَّثَنَا سُفْيَانُ حَدَّثَنِى مَنْصُورٌ وَقَالَ زَائِدَةُ عَنْ مَنْصُورٍ عَنْ طَلْحَةَ حَدَّثَنَا أَنَسٌ . وَحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُقَاتِلٍ أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ أَخْبَرَنَا مَعْمَرٌ عَنْ هَمَّامِ بْنِ مُنَبِّهٍ عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ - رضى الله عنه - عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ « إِنِّى لأَنْقَلِبُ إِلَى أَهْلِى ، فَأَجِدُ التَّمْرَةَ سَاقِطَةً عَلَى فِرَاشِى فَأَرْفَعُهَا لآكُلَهَا ، ثُمَّ أَخْشَى أَنْ تَكُونَ صَدَقَةً فَأُلْفِيَهَا » .

Bize Yahya, ona Süfyân, ona Mansûr; (T) Bize Zâide, ona Mansûr, onlara Talha, ona da Enes; (T) Bize Muhammed b. Mukâtil, ona Abdullah, ona Ma'mer, ona Hemmâm b. Münebbih, ona da Ebu Hureyre (ra), Hz. Peygamber'in (sav) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir:
"Bazen aileme döndüğümde yatağımın üzerine düşmüş bir hurma buluyorum. Ancak yemek için aldığımda zekat (malı) olmasından endişe edip onu bırakıveriyorum."

• Buhârî Sahîh-i Buhârî Lukata 6, 1/673

أَنْفِقْ مَا فِي الْجَيْبِ يَأْتِيكَ مَا فِي الْغَيْبِ

Açıklama: İlgili kaynakta senet bulunmamaktadır.

• Muhammed b. Abdurrahman es-Sehâvî el-Mekâsidü'l-hasene fî beyâni kesîrin mine'l-ehâd Harfü'l-hemze 204, 1/566

اتقوا النار ولو بشق تمرة

Açıklama: Buhari, Sahîh-i Buhârî'de B001417, Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir'de MK12771, Nesai, Zekât, Sünen-i Nesâî'de N002553, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM018461, Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM018463 ve Ahmed b. Hanbel, Müsned-i Ahmed'de HM019596 rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze mea'l-bâi'l-muvahhade 81, 1/43

دَاوُوا مَرْضَاكُمْ بِالصَّدَقَةِ

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: دَاوُوا مَرْضَاكُمْ بِالصَّدَقَةِ

• Muhammed b. Abdurrahman es-Sehâvî el-Mekâsidü'l-hasene fî beyâni kesîrin mine'l-ehâd Harfü'd-dâli'l-mühmele 489, 3/23

صَدَقَةُ الْقَلِيلِ تَدْفَعُ الْبَلاءَ الْكَبِيرَ

Açıklama: İlgili kaynakta senet bulunmamaktadır.

• Muhammed b. Abdurrahman es-Sehâvî el-Mekâsidü'l-hasene fî beyâni kesîrin mine'l-ehâd Harfü's-sâdi'l-mühmele 628, 3/392

حَصِّنُوا أَمْوَالَكُمْ بِالزَّكَاةِ، وَدَاوَوْا مَرْضَاكُمْ بِالصَّدَقَةِ، وَأَعِدُّوا لِلْبَلاءِ الدُّعَاءَ

Açıklama: Kültürümüzde Hadisler projesini ilgilendiren kısım: دَاوُوا مَرْضَاكُمْ بِالصَّدَقَةِ İlgili kaynakta senet bulunmamaktadır.

• Muhammed b. Abdurrahman es-Sehâvî el-Mekâsidü'l-hasene fî beyâni kesîrin mine'l-ehâd Harfü'l-hâi'l-mühmele 421, 2/458

إذا مات ابن آدم -وفي رواية: الإنسان- انقطع عمله إلا من ثلاث: صدقة جارية, أو علم ينتفع به, أو ولد صالح يدعو له

Açıklama: Ebû Dâvûd, Tirmizî, Nesâî ve el-Edebü’l-müfred’de Buhârî’nin Ebû Hureyre yoluyla rivayet ettikleri bir hadistir. Nesai, Sünen-i Kübra'da N003681, Tirmizi, Sünen-i Tirmizî'de T001376, İbn Huzeyme, Sahih-i İbn Huzeyme'de İHM002494 ve İbn Hibban, Sahih-i İbn Hibban'da İHS003016 rivayet etmiştir. İbn Teymiyye, Ziyâretü’l-kubûr'de ZGS17 ve Münavî, Feyzu’l-Kadir'de FK5/35 farklı bir içerikle rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ el-Hemzetü me'a'z-zâli'l-mu'ceme 277, 1/105

أفضل الصدقة على ذي الرحم الكاشح

Açıklama: İmam Ahmed b. Hanbel ve Taberânî bu hadisi, Ebû Eyyûb ve Hakîm b. Hizâm’dan rivayet etmişlerdir. İbn Huzeyme, Sahih-i İbn Huzeyme'de İHM002386 ve Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir'de MK21883 rivayet etmiştir. Humeydî, Müsned-i Humeydî'de HUM330, Beyhaki, Sünen-i Kebir'de BS13352 ve Hâkim en-Nisaburî, el-Müstedrek'te NM001491 farklı bir içerikle rivayet etmiştir.

• Aclûnî Keşfu'l-Hafâ Harfu'l-Hemze me'a'l-Fâ 468, 1/178

تَصَدَّقُوا تُرْزَقُوا

• Muhammed b. Abdurrahman es-Sehâvî el-Mekâsidü'l-hasene fî beyâni kesîrin mine'l-ehâd Harfü't-tâi'l-müsennât 342, 2/265