- أَخْبَرَنَا الْحُسَيْنُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ مُصْعَبٍ بِخَبَرٍ غَرِيبٍ حَدَّثَنَا أَبُو دَاوُدَ السِّنْجِيُّ سُلَيْمَانُ بْنُ مَعْبَدٍ حدثنا بن أَبِي مَرْيَمَ حَدَّثَنَا يَحْيَى بْنُ أَيُّوبَ عَنِ بْنِ الْهَادِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ دِينَارٍ عَنْ أَبِي صَالِحٍ عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وسلم قال:
"الْإِيمَانُ سَبْعُونَ أَوِ اثْنَانِ وَسَبْعُونَ بَابًا أَرْفَعُهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَأَدْنَاهُ إِمَاطَةُ الْأَذَى عن الطريق والحياء شعبة من الإيمان"
قَالَ أَبُو حَاتِمٍ: الِاقْتِصَارُ فِي هَذَا الْخَبَرِ على هذا العدد المذكور في خبر بن الْهَادِ مِمَّا نَقُولُ فِي كُتُبِنَا إِنَّ الْعَرَبَ تَذْكُرُ الْعَدَدَ لِلشَّيْءِ وَلَا تُرِيدُ بِذِكْرِهَا ذَلِكَ الْعَدَدَ نَفْيًا عَمَّا وَرَاءَهُ وَلِهَذَا نَظَائِرُ نَوَّعْنَا لِهَذَا أَنْوَاعًا سَنَذْكُرُهَا بِفُصُولِهَا فِيمَا بَعْدُ إِنْ شاء الله"

Bize el-Huseyn b. Muhammed b. Mus'ab, (oldukça garip bir haberi anlattı), ona Ebu Davud Süleymân b. Ma'bed es-Sencî, ona İbn Ebu Meryem, ona Yahyâ b. Eyyûb, ona İbnü'l-Hâdi', ona Abdullâh b. Dînâr, ona Ebu Sâlih, ona da Ebu Hureyre, Rasulullah'tan nakletti:
"İman, yetmiş ya da yetmiş iki babdır. En yüksek olanı, 'Lâ ilâhe illallâh' demektir. En düşük olanı ise, geçenlere zarar verecek bir şeyi yoldan kaldırmaktır. Haya da imandan bir şubedir."
Ebû Hâtim (İbn Hibbân) şöyle dedi: Yukarıdaki İbnü'l-Hâdi' hadisinde olduğu gibi, bir şeyi belli bir sayıyla sınırlamak, kitaplarımızda her zaman söylediğimiz gibi, Arapların âdetindendir. Onların, bir şeyi belli bir sayıyla tanımlaması, bu sayıdan ötesini reddettikleri anlamına gelmez. Bunun değişik örnekleri vardır; bunları çeşitleriyle birlikte ilerde göstereceğiz inşâllah.

---

• İbn Hibban Sahih-i İbn Hibban İmân 181, 1/407