Giriş

Bize Abdüssamed, ona İmrân (el-Kattân), ona Hasan, ona da Cündüb rivayet etmiştir: “Adamın biri yaralandığı için evine götürüldü. Yarası nedeniyle çok ızdırabı vardı. Kabından bir ok çıkardı ve onu kalbine sapladı. Bu olayı Hz. Peygamber'in (s.a.v.) yanında konuştuklarında O, Rabbine isnad ederek “Kulum nefsi konusunda benden önce davrandı” dedi.


Açıklama: Cündüb'den gelen bu rivayete göre, yaralanan bir adam evine götürülmüş, yarası nedeniyle ızdırabı çekmektedir. Adam okunu kalbine saplamak suretiyle intihar etmiştir. Söz konusu olan Hz. Peygamber'e iletilince o Rabbine isnadla "kulum canını alma konusunda benden önce davrandı" buyurmuştur. Bu rivayette, BS15977, MK001664 EYM001527, İHS005988, İHS005989 numaralı rivayetlerdeki bilginin hilafına olayın Hz. Peygamber döneminde olduğu anlaşılmaktadır. Izdırap veren çıban değil, yaralanmadır, elini kesmemiş oku kalbine saplamıştır. Cehennem vurgusu yapılmaksızın Allah Teala'ya isnad ederek "kulum nefsi konusunda benden önce davrandı" beyanıyla bir serzeniş dile getirilmiştir.

    Öneri Formu
66467 HM019007 İbn Hanbel, IV, 312

Bize Ali b. Abdülaziz, ona Haccac b. el-Minhâl, ona Cerîr b. Hâzim, ona Hasan, ona Cündüb b. Abdullah el-Becelî rivayet ettiğine göre Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Sizden önceki kavimlerden bir adam yaralanmıştı. Yarasına dayanamayıp bir bıçak almış ve elini kesmişti. Kanaması durmamış ve sonunda ölmüştü. Cenâb-ı Hak 'Kulum ben canını almadan kendi canına kıydı ben de ona cenneti haram kıldım.' buyurdu."


Açıklama: Cündüb b. Abdullah el-Becelî'den gelen bu rivayete MK001664 göre, önceki kavimlerden olan adam yaralanmış, ızdıraba dayanamayarak bıçakla elini kesmek suretiyle intihar etmiştir. Allah Teala da, ona 'cenneti haram' kıldığını belirtmek suretiyle, intiharın mutlaka cezalandırılacağını beyan etmiştir. Bu rivayet, İHS005989, İHS005988 rivayetlerindeki yarayı veya çıbanı deşmekle ortaya çıkan taksir yorumununu, bilinçli bir teşebbüs olduğunu beyan ederek ortadan kaldırmaktadır.

    Öneri Formu
161447 MK001664 Taberani, el-Mu'cemu'l-Kebir, II, 161

Bize Ebu Musa, ona Vehb b. Cerîr, ona babası Cerîr'in rivayet ettiğine göre Hasan şöyle dedi: Bize Cündüb b. Abdullah bu mescitte rivayet etti ve ondan aldığımız hiçbir hadisi unutmadık. Onun Rasulullah (s.a.v.) hakkında yalan söyleyebileceğinden de korkmuyoruz. Cündüb b. Abdullah'ın bize rivayet ettiğine göre Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Sizden önceki kavimlerden bir adamda çıban çıkmış ve ona dayanamamıştı. Bir bıçak alıp elini kesti. Kanaması durmadı ve öldü. Yüce Allah şöyle buyurdu: Kulum bana gelmekte aceleci davrandı, ben de cenneti ona haram kıldım." Ebu Musa şöyle dedi: Vehb şöyle dedi: Kaderiyye (mezhebine mensup olanlar) bu hadisi delil olarak kullansalar da bu hadiste onlara delil olacak bir anlam yoktur.


Açıklama: İHS005989 yara, İHS005989 çıban çıktığı ve okla veya bıçakla onu deştiği belirtilirken EYM001527 numaralı rivayetde adam çıbanın ya da yaranın olduğu elini bıçakla kestiği, dolayısıyla intihara teşebbüs ettiği anlaşılmaktadır. Bu teşebbüs ölümle sonuçlanmış, dolayısıyla Allah Teala'ya izafe edilen bir ifadeyle "cenneti ona haram kıldım" cürmün büyüklüğü ve yasaklığı anlatışmıştır. Bu beyan Cennetin ebedi olarak haram olduğu şeklinde algılandığında intiharın küfürle ilişkilendirilmesini zorunlu kılmaktadır. Oysa ki imanı olan herkesin, cezasını çektikten sonra Cennete gireceği beyan edilmektedir.

    Öneri Formu

Bize Abdullah b. Muhammed e-Ezdî, ona Muhammed b. Râfi, ona Ebu Ahmed ez-Zübeyrî, ona Şeybân b. Abdurrahman'ın rivayet ettiğine göre Hasan şöyle demiştir: "Sizden öncekilerden bir adamda bir yara çıkmıştı. Ona çok acı vermeye başlayınca ok kutusundan bir ok alıp onu kesti. Kanaması durmadı ve hayatını kaybetti. Rabbiniz şöyle dedi: "Ona cenneti haram kıldım."
Sonra elini mescide doğru uzattı ve şöyle dedi: "Evet, Vallahi bu hadisi bana Cündüb b. Abdullah el-Becelî, Rasulullah'tan (s.a.v.) bu mescitte rivayet etmişti."


Açıklama: Cündüb b. Abdullah el-Becelî'den gelen ve farklı tarikleri bulunan bu rivayette, ravilerin vurgularındaki farklılıklar da dikkat çekmektedir. İHS005989'da olay geçmiş ümmetlerden bir adamla tahkiye edilmektedir. Adamda yara çıkmış, acısına dayanamayınca da okla yarasını deşmiş, akabinde de kan kaybından hayatını kaybetmiştir. Bu rivayetten adamın kendi ölümüne sebep olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla "Ona Cenneti haram kıldım" vurgusu, konuyla ilgili rivayetler arasındaki iç tutarlılığa halel getirmektedir. Bu nedenle rivayetini yeminle pekiştirmek suretiyle, hadisi Cündüb'den ve bu mescitte aldığı vurgusu yapıldığı dikkat çekmektedir.

    Öneri Formu