حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا عَفَّانُ بْنُ مُسْلِمٍ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ حَدَّثَنَا ثَابِتٌ عَنْ أَنَسٍ عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ "آخِرُ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ رَجُلٌ فَهُوَ يَمْشِى مَرَّةً وَيَكْبُو مَرَّةً وَتَسْفَعُهُ النَّارُ مَرَّةً فَإِذَا مَا جَاوَزَهَا الْتَفَتَ إِلَيْهَا فَقَالَ تَبَارَكَ الَّذِى نَجَّانِى مِنْكِ لَقَدْ أَعْطَانِىَ اللَّهُ شَيْئًا مَا أَعْطَاهُ أَحَدًا مِنَ الأَوَّلِينَ وَالآخِرِينَ. فَتُرْفَعُ لَهُ شَجَرَةٌ فَيَقُولُ أَىْ رَبِّ أَدْنِنِى مِنْ هَذِهِ الشَّجَرَةِ فَلأَسْتَظِلَّ بِظِلِّهَا وَأَشْرَبَ مِنْ مَائِهَا. فَيَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ يَا ابْنَ آدَمَ لَعَلِّى إِنْ أَعْطَيْتُكَهَا سَأَلْتَنِى غَيْرَهَا. فَيَقُولُ لاَ يَا رَبِّ. وَيُعَاهِدُهُ أَنْ لاَ يَسْأَلَهُ غَيْرَهَا وَرَبُّهُ يَعْذِرُهُ لأَنَّهُ يَرَى مَا لاَ صَبْرَ لَهُ عَلَيْهِ فَيُدْنِيهِ مِنْهَا فَيَسْتَظِلُّ بِظِلِّهَا وَيَشْرَبُ مِنْ مَائِهَا ثُمَّ تُرْفَعُ لَهُ شَجَرَةٌ هِىَ أَحْسَنُ مِنَ الأُولَى فَيَقُولُ أَىْ رَبِّ أَدْنِنِى مِنْ هَذِهِ لأَشْرَبَ مِنْ مَائِهَا وَأَسْتَظِلَّ بِظِلِّهَا لاَ أَسْأَلُكَ غَيْرَهَا. فَيَقُولُ يَا ابْنَ آدَمَ أَلَمْ تُعَاهِدْنِى أَنْ لاَ تَسْأَلَنِى غَيْرَهَا فَيَقُولُ لَعَلِّى إِنْ أَدْنَيْتُكَ مِنْهَا تَسْأَلُنِى غَيْرَهَا. فَيُعَاهِدُهُ أَنْ لاَ يَسْأَلَهُ غَيْرَهَا وَرَبُّهُ يَعْذِرُهُ لأَنَّهُ يَرَى مَا لاَ صَبْرَ لَهُ عَلَيْهِ فَيُدْنِيهِ مِنْهَا فَيَسْتَظِلُّ بِظِلِّهَا وَيَشْرَبُ مِنْ مَائِهَا. ثُمَّ تُرْفَعُ لَهُ شَجَرَةٌ عِنْدَ بَابِ الْجَنَّةِ هِىَ أَحْسَنُ مِنَ الأُولَيَيْنِ. فَيَقُولُ أَىْ رَبِّ أَدْنِنِى مِنْ هَذِهِ لأَسْتَظِلَّ بِظِلِّهَا وَأَشْرَبَ مِنْ مَائِهَا لاَ أَسْأَلُكَ غَيْرَهَا. فَيَقُولُ يَا ابْنَ آدَمَ أَلَمْ تُعَاهِدْنِى أَنْ لاَ تَسْأَلَنِى غَيْرَهَا قَالَ بَلَى يَا رَبِّ هَذِهِ لاَ أَسْأَلُكَ غَيْرَهَا. وَرَبُّهُ يَعْذِرُهُ لأَنَّهُ يَرَى مَا لاَ صَبْرَ لَهُ عَلَيْهَا فَيُدْنِيهِ مِنْهَا فَإِذَا أَدْنَاهُ مِنْهَا فَيَسْمَعُ أَصْوَاتَ أَهْلِ الْجَنَّةِ فَيَقُولُ أَىْ رَبِّ أَدْخِلْنِيهَا. فَيَقُولُ يَا ابْنَ آدَمَ مَا يَصْرِينِى مِنْكَ أَيُرْضِيكَ أَنْ أُعْطِيَكَ الدُّنْيَا وَمِثْلَهَا مَعَهَا قَالَ يَا رَبِّ أَتَسْتَهْزِئُ مِنِّى وَأَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِينَ." فَضَحِكَ ابْنُ مَسْعُودٍ فَقَالَ أَلاَ تَسْأَلُونِّى مِمَّ أَضْحَكُ فَقَالُوا مِمَّ تَضْحَكُ قَالَ هَكَذَا ضَحِكَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم. فَقَالُوا مِمَّ تَضْحَكُ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ "مِنْ ضِحْكِ رَبِّ الْعَالَمِينَ حِينَ قَالَ أَتَسْتَهْزِئُ مِنِّى وَأَنْتَ رَبُّ الْعَالَمِينَ." فَيَقُولُ "إِنِّى لاَ أَسْتَهْزِئُ مِنْكَ وَلَكِنِّى عَلَى مَا أَشَاءُ قَادِرٌ."

Bize Ebu Bekir b. Ebu Şeybe, ona Affan b. Müslim, ona Hammad b. Seleme, ona Sabit, ona Enes, ona İbn Mesud rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

"Cennete en son girecek kişi şöyle bir adamdır: Bu adam bazen yürüyerek, bazen tökezleyerek, Bazen yüzünü ateş yalar bir halde (sıratı geçer). Cehennemi geçtiğinde ona yönelip 'Beni senden kurtaran Allah ne yücedir. Allah, gelmiş geçmiş hiç bir kimseye vermediği bir şeyi bana nasip etti' der. Ardından ona bir ağaç kaldırılıp (gösterilir). Adam 'Rabbim beni bu ağaca yaklaştır da gölgesinde biraz gölgeleneyim, suyundan içeyim' der. Allah ona 'Ey Adem oğlu! Belki onu sana verirdim. Ama sen ondan başkasını da istersin' buyurur. Bunun üzerine adam 'Hayır, Rabbim' der ve başka bir şey istemeyeceğine dair söz verir. Bunun üzerine Rabbi, sabredemeyeceği bir şeyi gördüğü için onu mazur görür ve ağacı ona daha da yaklaştırır. Adam ağacın gölgesinde gölgelenir, suyundan içer. Sonra ona daha güzel bir ağaç gösterilir. Adam dayanamayıp 'Rabbim beni şu ağaca yaklaştır da onun suyundan içeyim, gölgesinde gölgeleyeneyim, başka şey istemem' der. Allah ona 'Ey ademoğlu! Sen başka bir şey istemeyeceğine dair söz vermemiş miydin? Bunu yaklaştırırsam başka birini istersin' buyurur. Adam tekrar başkasını istemeyeceğine dair söz verir. Rabbi de onu sabredemeyeceği bir şey gördüğü için mazur görür ve ona ağacı yaklaştırır. Adam onun gölgesinde gölgelenir, suyundan içer. Sonra adama cennetin kapısındaki ağaç gösterilir. Bu ağaç önceki iki ağaçtan da daha güzeldir. Adam 'Ey Rabbim! Beni şuraya bir yaklaştır, gölgesinde durayım, suyundan içeyim başka şey istemem' der. Allah 'Ey Ademoğlu! Başka bir şey istemeyeceğine dair söz vermedin mi?' buyurur. Adam 'Verdim Rabbim. Bundan başkasını istemem' der. Sabredemeyeceği bir şeyi gördüğü için Rabbi onu mazur görerek bu ağacın yanına yaklaştırır. Bu sırada adam cennettekilerin sesleri duyar ve 'Ey Rabbim! Beni cennete al' der. Bunun üzerine Allah 'Ey Ademoğlu! Seni ne ikna eder. Yeryüzünü ve bir benzerini birlikte versem bu sana yeter mi?' deyince adam 'Ey Rabbim! Sen alemlerin rabbisin. Benimle alay mı ediyorsun' der. (Hadisi anlatan) İbn Mesud güldü ve 'Neden güldüğümü sormayacak mısınız?' dedi. 'Neden gülüyorsun?' diye sordular. İbn Mesud şöyle dedi: Rasulullah (sav) da tam burada gülmüştü. 'Neden gülüyorsunuz ey Allah'ın Rasulü?' diye sordular. Hz. Peygamber (sav) 'Adam bu sözü söyleyince Alemlerin Rabbi güldü. Bu sebeple gülüyorum' buyurdu. Allah bu kişiye 'Alay etmiyorum. Ben istediğim her şeyi yapmaya kadirim' buyurur."

• Müslim Sahîh-i Müslim İmân 463, /100