Öneri Formu
Hadis Id, No:
14103, T000710
Hadis:
حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ أَبِيهِ عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم خَرَجَ إِلَى مَكَّةَ عَامَ الْفَتْحِ فَصَامَ حَتَّى بَلَغَ كُرَاعَ الْغَمِيمِ وَصَامَ النَّاسُ مَعَهُ فَقِيلَ لَهُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ شَقَّ عَلَيْهِمُ الصِّيَامُ وَإِنَّ النَّاسَ يَنْظُرُونَ فِيمَا فَعَلْتَ . فَدَعَا بِقَدَحٍ مِنْ مَاءٍ بَعْدَ الْعَصْرِ فَشَرِبَ وَالنَّاسُ يَنْظُرُونَ إِلَيْهِ فَأَفْطَرَ بَعْضُهُمْ وَصَامَ بَعْضُهُمْ فَبَلَغَهُ أَنَّ نَاسًا صَامُوا فَقَالَ « أُولَئِكَ الْعُصَاةُ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ كَعْبِ بْنِ عَاصِمٍ وَابْنِ عَبَّاسٍ وَأَبِى هُرَيْرَةَ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ جَابِرٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَقَدْ رُوِىَ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم أَنَّهُ قَالَ « لَيْسَ مِنَ الْبِرِّ الصِّيَامُ فِى السَّفَرِ » . وَاخْتَلَفَ أَهْلُ الْعِلْمِ فِى الصَّوْمِ فِى السَّفَرِ فَرَأَى بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ أَنَّ الْفِطْرَ فِى السَّفَرِ أَفْضَلُ حَتَّى رَأَى بَعْضُهُمْ عَلَيْهِ الإِعَادَةَ إِذَا صَامَ فِى السَّفَرِ . وَاخْتَارَ أَحْمَدُ وَإِسْحَاقُ الْفِطْرَ فِى السَّفَرِ . وَقَالَ بَعْضُ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ إِنْ وَجَدَ قُوَّةً فَصَامَ فَحَسَنٌ وَهُوَ أَفْضَلُ . وَهُوَ قَوْلُ سُفْيَانَ الثَّوْرِىِّ وَمَالِكِ بْنِ أَنَسٍ وَعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْمُبَارَكِ . وَقَالَ الشَّافِعِىُّ وَإِنَّمَا مَعْنَى قَوْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « لَيْسَ مِنَ الْبِرِّ الصِّيَامُ فِى السَّفَرِ » . وَقَوْلُهُ حِينَ بَلَغَهُ أَنَّ نَاسًا صَامُوا فَقَالَ « أُولَئِكَ الْعُصَاةُ » . فَوَجْهُ هَذَا إِذَا لَمْ يَحْتَمِلْ قَلْبُهُ قَبُولَ رُخْصَةِ اللَّهِ فَأَمَّا مَنْ رَأَى الْفِطْرَ مُبَاحًا وَصَامَ وَقَوِىَ عَلَى ذَلِكَ فَهُوَ أَعْجَبُ إِلَىَّ .
Tercemesi:
Bize Kuteybe, ona Abdülaziz b. Muhammed b. Cafer b. Muhammed, ona babası (Cafer es-Sâdık), ona da Câbir b. Abdullah şöyle rivayet etmiştir:
Rasulullah (sav), fetih yılında Mekke'ye (askerî sefere) çıktı. O ve onunla beraber olan insanlar Kurâ'a'l-ğamîm (denilen yere) ulaşana dek oruç tuttular. Kendisine ''oruç, insanlara zor geliyor ve onlar senin yaptığına bakıyorlar'' denildi. (Bunun üzerine) Hz. Peygamber (sav), ikindiden sonra bir bardak su isteyip insanlar kendisine bakarken (onu) içti. (İnsanların) bir kısmı orucunu bozdu, bir kısmı da oruç tut(maya devam etti). Hz. Peygamber'e (sav) (bazı) insanların oruca (devam ettikleri haberi) ulaşınca ''onlar âsilerdir'' buyurdu.
Bu konuda Kâ'b b. Âsım, İbn Abbas ve Hureyre'den de hadis nakledilmiştir. Ebu İsa şöyle demiştir: Câbir hadisi, hasen-sahih bir hadistir. Nebî'den (sav) rivayet edildiğine göre o, ''yolculukta oruç tutmak iyilik değildir'' buyurmuştur.
İlim ehli, yolculukta oruç tutmak hususunda ihtilaf etmişlerdir. Nebî'nin (sav) ashabından ve başkalarından bir kısım ilim ehli, yolculukta oruç tutmamayı benimsemiş, öyle ki, bazıları, yolculukta oruç tutanın orucunu kaza etmesi (gerektiğini) ifade etmiştir. Ahmed (b. Hanbel) ve İshâk (b. Râhûye), seferde oruç tutmamayı tercih etmişlerdir. Nebî'nin (sav) ashabından ve başkalarından (diğer) bir kısım ilim ehli ise, kişinin (kendisinde) güç bulup oruç tutması halinde güzel bir davranış sergilemiş olduğunu benimsemişlerdir ki bu, daha faziletlidir. Bu (görüş), Süfyân es-Sevrî, Mâlik b. Enes ve Abdullah b. Mübârek'in görüşüdür. Şâfiî, Hz. Peygamber'in (sav) ''yolculukta oruç tutmak iyilik değildir'' ve ''Hz. Peygamber'e (sav) (bazı) insanların oruca (devam ettikleri haberi) ulaşınca 'onlar âsilerdir' sözünün anlamına dair şunları ifade etmiştir: (Kişinin) kalbinin Allah'ın (tanımış olduğu) ruhsatı kabul etmemesidir. (Ancak), oruç tutmamayı mübah görüp (bununla birlikte) oruç tutan ve buna da güç yetirebilen kişi, bana göre daha sevimlidir.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Savm 18, 3/89
Senetler:
1. Cabir b. Abdullah el-Ensârî (Cabir b. Abdullah b. Amr b. Haram b. Salebe)
2. Muhammed el-Bakır (Muhammed b. Ali b. Hüseyin b. Ali)
3. Ebu Abdullah Cafer es-Sâdık (Cafer b. Muhammed b. Ali b. Hüseyin b. Ali b. Ebu Talib)
4. Ebu Muhammed Abdülaziz b. Muhammed ed-Derâverdî (Abdülaziz b. Muhammed b. Ubeyd b. Ebu Ubeyd)
5. Ebu Recâ Kuteybe b. Said es-Sekafi (Kuteybe b. Said b. Cemil b. Tarif)
Konular:
Hz. Peygamber, itaat, boyun eğmek,
Oruç Olgusu
Oruç, seferde