حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى ابْنُ شِهَابٍ قَالَ حَدَّثَنِى سُلَيْمَانُ بْنُ يَسَارٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ امْرَأَةً مِنْ خَثْعَمٍ قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبِى أَدْرَكَتْهُ فَرِيضَةُ اللَّهِ فِى الْحَجِّ وَهُوَ شَيْخٌ كَبِيرٌ لاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَسْتَوِىَ عَلَى ظَهْرِ الْبَعِيرِ . قَالَ « حُجِّى عَنْهُ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ عَلِىٍّ وَبُرَيْدَةَ وَحُصَيْنِ بْنِ عَوْفٍ وَأَبِى رَزِينٍ الْعُقَيْلِىِّ وَسَوْدَةَ بِنْتِ زَمْعَةَ وَابْنِ عَبَّاسٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنْ حُصَيْنِ بْنِ عَوْفٍ الْمُزَنِىِّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَيْضًا عَنْ سِنَانِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْجُهَنِىِّ عَنْ عَمَّتِهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . قَالَ وَسَأَلْتُ مُحَمَّدًا عَنْ هَذِهِ الرِّوَايَاتِ فَقَالَ أَصَحُّ شَىْءٍ فِى هَذَا الْبَابِ مَا رَوَى ابْنُ عَبَّاسٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . قَالَ مُحَمَّدٌ وَيَحْتَمِلُ أَنْ يَكُونَ ابْنُ عَبَّاسٍ سَمِعَهُ مِنَ الْفَضْلِ وَغَيْرِهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ثُمَّ رَوَى هَذَا عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَأَرْسَلَهُ وَلَمْ يَذْكُرِ الَّذِى سَمِعَهُ مِنْهُ . قَالَ أَبُو عِيسَى وَقَدْ صَحَّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى هَذَا الْبَابِ غَيْرُ حَدِيثٍ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ. وَبِهِ يَقُولُ الثَّوْرِىُّ وَابْنُ الْمُبَارَكِ وَالشَّافِعِىُّ وَأَحْمَدُ وَإِسْحَاقُ يَرَوْنَ أَنْ يُحَجَّ عَنِ الْمَيِّتِ . وَقَالَ مَالِكٌ إِذَا أَوْصَى أَنْ يُحَجَّ عَنْهُ حُجَّ عَنْهُ . وَقَدْ رَخَّصَ بَعْضُهُمْ أَنْ يُحَجَّ عَنِ الْحَىِّ إِذَا كَانَ كَبِيرًا أَوْ بِحَالٍ لاَ يَقْدِرُ أَنْ يَحُجَّ . وَهُوَ قَوْلُ ابْنِ الْمُبَارَكِ وَالشَّافِعِىِّ .
Öneri Formu
Hadis Id, No:
15222, T000928
Hadis:
حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مَنِيعٍ حَدَّثَنَا رَوْحُ بْنُ عُبَادَةَ حَدَّثَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى ابْنُ شِهَابٍ قَالَ حَدَّثَنِى سُلَيْمَانُ بْنُ يَسَارٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ امْرَأَةً مِنْ خَثْعَمٍ قَالَتْ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبِى أَدْرَكَتْهُ فَرِيضَةُ اللَّهِ فِى الْحَجِّ وَهُوَ شَيْخٌ كَبِيرٌ لاَ يَسْتَطِيعُ أَنْ يَسْتَوِىَ عَلَى ظَهْرِ الْبَعِيرِ . قَالَ « حُجِّى عَنْهُ » . قَالَ وَفِى الْبَابِ عَنْ عَلِىٍّ وَبُرَيْدَةَ وَحُصَيْنِ بْنِ عَوْفٍ وَأَبِى رَزِينٍ الْعُقَيْلِىِّ وَسَوْدَةَ بِنْتِ زَمْعَةَ وَابْنِ عَبَّاسٍ . قَالَ أَبُو عِيسَى حَدِيثُ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنْ حُصَيْنِ بْنِ عَوْفٍ الْمُزَنِىِّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَيْضًا عَنْ سِنَانِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْجُهَنِىِّ عَنْ عَمَّتِهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . وَرُوِىَ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . قَالَ وَسَأَلْتُ مُحَمَّدًا عَنْ هَذِهِ الرِّوَايَاتِ فَقَالَ أَصَحُّ شَىْءٍ فِى هَذَا الْبَابِ مَا رَوَى ابْنُ عَبَّاسٍ عَنِ الْفَضْلِ بْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم . قَالَ مُحَمَّدٌ وَيَحْتَمِلُ أَنْ يَكُونَ ابْنُ عَبَّاسٍ سَمِعَهُ مِنَ الْفَضْلِ وَغَيْرِهِ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم ثُمَّ رَوَى هَذَا عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَأَرْسَلَهُ وَلَمْ يَذْكُرِ الَّذِى سَمِعَهُ مِنْهُ . قَالَ أَبُو عِيسَى وَقَدْ صَحَّ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فِى هَذَا الْبَابِ غَيْرُ حَدِيثٍ . وَالْعَمَلُ عَلَى هَذَا عِنْدَ أَهْلِ الْعِلْمِ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم وَغَيْرِهِمْ. وَبِهِ يَقُولُ الثَّوْرِىُّ وَابْنُ الْمُبَارَكِ وَالشَّافِعِىُّ وَأَحْمَدُ وَإِسْحَاقُ يَرَوْنَ أَنْ يُحَجَّ عَنِ الْمَيِّتِ . وَقَالَ مَالِكٌ إِذَا أَوْصَى أَنْ يُحَجَّ عَنْهُ حُجَّ عَنْهُ . وَقَدْ رَخَّصَ بَعْضُهُمْ أَنْ يُحَجَّ عَنِ الْحَىِّ إِذَا كَانَ كَبِيرًا أَوْ بِحَالٍ لاَ يَقْدِرُ أَنْ يَحُجَّ . وَهُوَ قَوْلُ ابْنِ الْمُبَارَكِ وَالشَّافِعِىِّ .
Tercemesi:
Bize Ahmed b. Meni‘, ona Ravh b. Ubâde, ona İbn Cüreyc, ona İbn Şihâb, ona Süleyman b. Yesâr, ona Abdullah b. Abbas, ona da el-Fadl b. Abbas’ın rivayet ettiğine göre Has’amdan bir kadın: Ey Allah’ın Rasulü, Allah’ın farz kıldığı hac babama oldukça yaşlanmış bir halde iken erişti. O, devenin sırtı üzerinde doğru dürüst duramıyor, dedi. Allah Rasulü: “Onun yerine sen hac et” buyurdu.
(Tirmizi) dedi ki: Bu hususta Ali, Bureyde, Huseyn b. Avf, Ebu Rezîn el-Ukaylî, Zem’a kızı Sevde ve İbn Abbas’dan gelmiş rivayetler de vardır.
Ebu İsa (Tirmizi) dedi ki: el-Fadl b. Abbas’ın rivayet ettiği bu hadis, hasen sahih bir hadistir. (Bu hadis) İbn Abbas’a Huseyn b. Avf el-Muzenî’nin Nebi’den (sav) bir rivayeti olarak da gelmiştir. Yine İbn Abbas’a Sinan b. Abdullah el-Cuhenî’ye halasının Nebi’den (sav) rivayeti olarak da zikredilmiştir.
Ayrıca İbn Abbas’ın Nebi’den (sav) rivayeti olarak da gelmiştir. (Tirmizi) dedi ki: Ben Muhammed’e (Buhâri’ye) bu rivayetleri dair soru sordum da, o şöyle dedi: Bu hususta dedi ki: En sahih şey İbn Abbas’a, el-Fadl b. Abbas’ın Nebi’den (sav) diye naklettiği rivayettir. Muhammed (Buhâri) dedi ki: Bununla birlikte İbn Abbas’ın bu hadisi hem el-Fadl’dan, hem başkasından Nebi’den (sav) naklen işitmiş olması, sonra da bunu doğrudan Nebi’den (sav) diye mürsel olarak rivayet edip kendisinden bu hadisi dinlediği kişinin adını zikretmemiş de olabilir.
Ebu İsa dedi ki: Bu hususta Nebi’den (sav) sahih olarak birden çok hadis gelmiş bulunmaktadır. Nebi’nin (sav) ashabı arasından ve başkaları arasından ilim ehline göre amelî uygulama da buna göredir. Es-Sevrî, İbnü’l-Mübarek, eş-Şâfiî, Ahmed ve İshak, ölen kimse adına hac yapılabileceği görüşündedirler. Mâlik ise şöyle demiştir: Eğer kendisi adına (ölmeden) önce hac yapılmasını vasiyet etmişse onun adına hac yapılır. Bazıları da yaşlı yahut da hac edemeyecek durumda olan ve yaşayan kimse adına hac yapılmasına ruhsat vermiştir. Bu, İbnü’l-Mübarek ve Şâfiî’nin görüşüdür.
Açıklama:
Yazar, Kitap, Bölüm:
Tirmizî, Sünen-i Tirmizî, Hac 85, 3/267
Senetler:
()
Konular:
Hac, başkasının yerine