حَدَّثَنَا قُتَيْبَةُ بْنُ سَعِيدٍ حَدَّثَنَا مَالِكُ بْنُ أَنَسٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْفَضْلِ عَنْ نَافِعِ بْنِ جُبَيْرِ بْنِ مُطْعِمٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم قَالَ « الأَيِّمُ أَحَقُّ بِنَفْسِهَا مِنْ وَلِيِّهَا وَالْبِكْرُ تُسْتَأْذَنُ فِى نَفْسِهَا وَإِذْنُهَا صُمَاتُهَا » . هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ . وَقَدْ رَوَى شُعْبَةُ و الثَّوْرِىُّ عَنْ مَالِكِ بْنِ أَنَسٍ . وَقَدِ احْتَجَّ بَعْضُ النَّاسِ فِى إِجَازَةِ النِّكَاحِ بِغَيْرِ وَلِىٍّ بِهَذَا الْحَدِيثِ. وَلَيْسَ فِى هَذَا الْحَدِيثِ مَا احْتَجُّوا بِهِ لأَنَّهُ قَدْ رُوِىَ مِنْ غَيْرِ وَجْهٍ عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « لاَ نِكَاحَ إِلاَّ بِوَلِىٍّ » وَهَكَذَا أَفْتَى بِهِ ابْنُ عَبَّاسٍ بَعْدَ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ لاَ نِكَاحَ إِلاَّ بِوَلِىٍّ . وَإِنَّمَا مَعْنَى قَوْلِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم « الأَيِّمُ أَحَقُّ بِنَفْسِهَا مِنْ وَلِيِّهَا » . عِنْدَ أَكْثَرِ أَهْلِ الْعِلْمِ أَنَّ الْوَلِىَّ لاَ يُزَوِّجُهَا إِلاَّ بِرِضَاهَا وَأَمْرِهَا. فَإِنْ زَوَّجَهَا فَالنِّكَاحُ مَفْسُوخٌ عَلَى حَدِيثِ خَنْسَاءَ بِنْتِ خِذَامٍ. حَيْثُ زَوَّجَهَا أَبُوهَا وَهِىَ ثَيِّبٌ فَكَرِهَتْ ذَلِكَ فَرَدَّ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم نِكَاحَهُ .

Bize Kuteybe b. Saîd, ona Malik b. Enes, ona Abdullah b. Fadl, ona Nâfi b. Cübeyr b. Mut'im, ona da İbn Abbâs'ın rivayet ettiğine göre Rasulullah (sav) şöyle buyurmuştur:

"Dul kadın evleneceği kimseyi seçme konusunda, velisinden daha hak sahibidir. Bekar kızın da evlilik hususunda izni ve rızası alınır. Onun izin vermesi sükut etmesidir."

Tirmîzî der ki: Bu hadis hasen sahihtir. Bu hadisi Şu'be ve Sevrî de Mâlik b. Enes’den rivayet etmişlerdir. Bazı kimseler velisiz nikahın caiz olduğu hakkında bu hadisi delil göstermişlerse de bu hadiste onlara delil olacak bir konu yoktur. Çünkü İbn Abbâs’tan bir çok tarikten "velisiz nikah asla caiz olmaz" şeklinde hadis rivayet edilmiş olup İbn Abbâs da bu hadise göre fetva vererek “velisiz nikah caiz olmaz” demiştir.

İlim ehlinin çoğuna göre, Rasulullah'ın (sav)’in, "dul kadın evleneceği kimseyi seçme konusunda, velisinden daha hak sahibidir" buyruğu şu anlama gelmektedir: Velisi, dul kadını, sadece onun talimatı ya da rızası evlendirebilir. Rızası olmadan evlendirirse, Hansâ b. Hızâm hadisinden anlaşılacağı üzere bu nikah geçersiz olur. Dul olan Hansâ'yı babası evlendirmiş, ancak o bunu istememiş Rasulullah (sav) da evliliği iptal etmişti.

---

• Tirmizî Sünen-i Tirmizî Nikah 18, 3/416